به گزارش صراط با وجود اینکه در سالهای اخیر شیوه های خطر آفرین زایمان از جمله سزارین در اردبیل با رشد قابل توجهی مواجه بوده است اجرای زایمان بی درد از جمله طرحهایی است که می تواند زمزمه امیدواری برای کاهش آمار شیوه های نادرست زایمان باشد.
کنترل بهداشت و آموزش شیوه های درست بارداری و زایمان از جمله موضوعات مهمی است که به تدبیر و برنامه ریزی گسترده نیاز دارد، با این وجود ضعف برنامه های کنترلی موجب شیوع گسترده عمل سزارین در سالهای اخیر شده تا حداقل در بیمارستانهای خصوصی شهر آمار این نوع زایمان به بیش از 90 درصد برسد.
سزارین یک عمل جراحی برای زایمان است که بر خلاف تصور عموم با درد بیشتر از زایمان طبیعی و عواقب بسیار زیادتری همراه بوده و به علت پیچیدگی و عواقب این عمل، تجویز آن به مادر باردار تحت شرایط خاص و بویژه زمانی که زایمان طبیعی برای او و جنین خطر مرگ به همراه دارد، توصیه شده و در واقع به عنوان آخرین روش برای زایمان انتخاب می شود.
آمار سزارین در ایران سه برابر جهانی است
طبق آمارهای موجود میزان سزارین در دنیا 10 تا 15 درصد و در ایران 45 درصد یعنی سه برابر آمار جهانی است، و در اردبیل نزدیک به 50 درصد زایمانها از طریق عمل سزارین انجام شود.
به همین منظور گزارشی با عنوان "رشد خطرناک سزارین در اردبیل/ 193سزارین از 197 زایمان در یک بیمارستان!" در خبرگزاری مهر منتشر و پس از آن اطلاع رسانی گسترده ای در خصوص عوارض درمانی و خطرات گسترده این عمل جراحی انجام داد که واکنشهای مختلفی را در پی داشت.
در این خصوص دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اردبیل با واکنش به این گزارش از اجرای طرح زایمان فیزیولوژیک از نیمه دوم سال جاری در بیمارستان علوی به عنوان مرکز زایمان اردبیل خبر داد.
به گفته رئیش این دانشگاه در این طرح تزریق داروی ضد درد با کنترل خود فرد باردار و با فشردن کپسول در هنگام بروز درد انجام می شود و نه تنها هیچ گونه عوارضی در این شیوه وجود ندارد، بلکه علاوه بر کاهش درد به فرد باردار کمک می کند روند زایمان طبیعی را راحت تر سپری کند.
80 درصد متخصصان مامایی اردبیل آموزش دیدند
با توجه به قول اجرای این طرح از نیمه دوم سال جاری تحقق اجرای آن از معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی استان پیگیری و مشخص شد که این طرح هم اکنون در بیمارستان علوی اردبیل آغاز شده است.
کارشناس امور مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در این خصوص گفت: به منظور اجرای این طرح کارگاههای آموزشی با حضور مربیان کشوری برگزار و 80 درصد کادر مامایی، متخصصان زن و مربیان هیئتهای علمی دانشگاههای آزاد و سراسری آموزش کامل از نحوه پیاده سازی این طرح آگاه شدند.
سمیه خورشیدی در عین حال تصریح کرد: علت اینکه آموزش 100 درصدی نداشته ایم به دلیل شیفت شب بودن برخی نیروها از یک سو و عدم آمادگی مقطعی مربیان کشوری از سوی دیگر است و طبق برنامه ریزی های انجام شده تا اوایل سال آینده مابقی نیروهای مامایی استان نیز آموزش خواهند دید.
وی افزود: در حال حاضر بیمارستان علوی اجرای این طرح را آغاز کرده و با آموزش 80 درصدی به کادر بیمارستان تامین اجتماعی اجرای آن در این بیمارستان نیز از فروردین سال آینده آغاز خواهد شد.
به گفته وی این طرح در بیمارستان پارس آباد نیز با توجه به برنامه ریزیهایی صورت گرفته از دی ماه سال جاری مرحله اجرایی خود را آغاز خواهد کرد.
بیمارستانهای خصوصی همکاری نکردند
کارشناس امور مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل همچنین با اشاره به یکی از بیمارستانهای خصوصی اردبیل تاکید کرد: برای اجرای این طرح این بیمارستان همکاری نکرد و در حال حاضر نزدیک به 100 درصد زایمانهای این بیمارستان به شکل سزارین است.
خورشیدی متذکر شد: مهمترین مانع اجرای کامل زایمان بی درد عدم همکاری جراح و متخصص زنان است که با تجویزی که در مطب انجام می دهد مادر باردار را ترغیب به سزارین می کند.
کارشناس امور مامایی در اظهارات قابل توجهی به عکس العمل برخی جراحان در دعوت به انجام زایمان بی درد تاکید کرد و افزود: زایمان طبیعی به طور میانگین هشت ساعت زمان سپری می کند که بستگی به وضعیت جسمانی مادر و جنین دارد و زمانی که اجرای آن را به جراحان توصیه کردیم برخی اظهار کردند در این هشت ساعت می توانند هشت عمل جراحی انجام دهند.
کاهش زایمان سزارین نیازمند فرهنگ سازی است
وی ادامه داد: با وجود اینکه بروشورهای اطلاع رسانی در مطب ها در راستای مشاوره برای زایمان بی درد پخش شده اما تحقق آن نیازمند فرهنگ سازی است.
پیش از این نیز قائم مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل یکی از مهمترین دلایل رواج سزارین را نفع مادی و ترس پزشک از مشکلات احتمالی زایمان طبیعی عنوان کرده بود.
فرهاد پورفرضی یاداور شده بود به علت اینکه زایمان طبیعی دقت ویژه ای نیاز دارد، برخی از پزشکان برای گریز از مشکلات احتمالی و راحتی کار، مادر باردار را به عمل سزارین ترغیب می کند.
عدم تطابق سر جنین با لگن مادر، زجر بیش از حد جنین، طرز قرار گرفتن غیر عادی جنین، مشکلات مربوط به جفت و بند ناف، دخالتهای بیش از حد پزشکی در دوره دردهای زایمانی، سزارین قبلی مادران، جنینهای نارس و دیررس، جنینهای دارای مشکل RH خون، چند قولویی، فشار خون بالا، ایدز، عفونتهای قابل انتقال به جنین در زایمان طبیعی، تومورهای فیبروییدی، بیماری قند، سابقه مرگ نوزاد، سابقه نازایی، سن بالای مادر، تنگی لگن مادر، حوادث اورژانسی، سابقه پارگی رحم و دردهای طولانی مدت مهمترین موارد علمی و پزشکی در تجویز عمل سزارین برای زایمان است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان با تائید موردی بودن عمل سزارین تصریح کرد: سزارین سه وجه بیمار، پزشک و اطرافیان او را شامل می شود که پزشک برای انجام سزارین لازم است دلیل پزشکی به بیمار ارائه کند.
پورفرضی که معتقد است یکی از دلایل افزایش آمار سزارین تجربه سزارین در زایمان اول مادر است، در ادامه عنوان کرد: فرد باردار برای گریز از درد به سزارین روی می آورد و این در حالی است که اگر در زایمان اول سزارین داشته باشد ناگزیر در زایمانهای بعدی نیز لازم است عمل سزارین انجام دهد.
برگزاری دوره های آموزشی برای مادران باردار
اما به منظور اجرای زایمان بی درد دوره های آموزشی در قالب هشت کلاس دو ساعته در بیمارستان علوی و مراکز مشاوره درمانی اجرا می شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل با اشاره به برگزاری دوره های آموزشی مادران باردار گفت: توجیه مادران باردار جهت انجام زایمان طبیعی در مواردی که علتی برای انجام سزارین وجود ندارد و بیان منافع آن و مضرات سزارینهای بی مورد مسئولیت اخلاقی و قانونی پزشکان بوده و معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی نیز در این خصوص با پزشکانی که برخلاف این رفتار می کنند برخورد جدی و قانونی می کند.
حسن قبادی در عین حال عدم تمایل پزشکان به استفاده از روشهای زایمانی با بکارگیری ابزاری نظیر "فورسپس" و "واکیوم" برای جلوگیری از عوارض جنینی احتمالی، مسائل قانونی و بالا بودن تعداد سزارینهای تکراری را از علل تمایل پزشکان به سزارین برشمرد.
طبق اظهارات معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان عقد قرارداد بیمارستان علوی اردبیل به عنوان مرکز زایمان این شهر با ماماهای دارای دفتر کار مامایی از جمله طرحهای مطرح در این حوزه است که به واسطه آن ماماها می توانند مادران باردار تحت نظر خود را برای انجام یک زایمان طبیعی به مرکز علوی منتقل کنند.
وی با بیان اینکه 85 درصد مادران بارداری بدون عارضه را تجربه می کنند، تصریح کرد: این افراد می توانند تا پایان دوران حاملگی خود بطور کامل تحت مراقبت ماماها قرار گرفته و مشاوره و راهنماییهای لازم را دریافت کنند و فقط موارد مشکل دار غربالگری شده و جهت مراقبتهای تخصصی به پزشکان متخصص زنان ارجاع داده می شوند.
قبادی بیان داشت: چناچه مواردی از درخواست وجه اضافی، اجبار مادران و یا تشویق آنها به زایمان به طریق سزارین وجود داشته باشد، شهروندان می توانند با مراجعه به این معاونت موضوع را جهت پیگیری و اقدام قانونی اطلاع دهند تا با خاطیان برخورد قانونی صورت گیرد.
به گفته وی در این راستا اخیرا جهت تشویق پزشکان و ایجاد انگیزه در آنها برای زایمان طبیعی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حق العمل زایمان طبیعی را بیشتر از سزارین تعیین کرده است.
کاهش سالانه پنج درصد سزارین در اردبیل انجام می شود
در عین حال رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان اردبیل نیز با اشاره به بررسی موضوع سزارین در کمیته مرگ و میر مادران گفت: کاهش پنج درصدی آمار سزارین در هر سال در دستور کار این کمیته قرار گرفته است.
پور فرضی افزود: در حال حاضر اطلاعات متخصصان در خصوص تعداد عمل های سزارین جمع آوری می شود تا در ادامه به عنوان پایه اطلاعاتی مورد استفاده واقع شود.
وی انجام برنامه های تشویقی برای پزشکان به منظور ترغیب آنها به زایمان طبیعی، آموزش های حین بارداری و زایمان و فرهنگ سازی را از جمله اقدامات این حوزه برشمرد.
بر خلاف آنچه در باور عموم رایج است در کشورهای پیشرفته زایمان طبیعی به عنوان یک پیروزی و سزارین به عنوان یک شکست تلقی می شود و حتی کلوپهای حمایت روانی از مادرانی که مجبور به سزارین شده اند، تشکیل شده است.
زایمان طبیعی علاوه بر کمک به تنفس طبیعی و افزایش بهره هوشی در سلامت روانی نوزاد نیز کمک شایانی داشته، در کاهش مرگ و میر نوزادان تاثیر قابل توجهی دارد و بی شک با اجرای طرح زایمان بی درد می توان امیدوار بود که آمار سزارین در اردبیل کاهش یافته و زایمان طبیعی جایگزین آن شود.
