تبلیغات گسترده سایت‌های شرط بندی چندین سال است که در شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام وجود دارد، سایت‌هایی که با تبلیغات "شاخ‌های مجازی" و با هدف کسب درآمد یک شبه و تحول زندگی خود سعی در جذب مشتری دارند. بازار این سایت‌ها زمانی داغ‌تر شد که سلبریتی‌ها و افراد مشهوری از جمله افراد فعال در حیطه موسیقی نیز شروع به تبلیغ آن‌ها کردند و یا خود سایت شرط بندی ایجاد کردند.
از جمله شعار این سایت‌ها "شانس خود را انتخاب کن"، "به رویاهایت برس" و غیره است که جوانان را ترغیب می‌کند حداقل برای یک بار هم شده شانس خود را امتحان کنند و در صورت باخت ادامه ندهند، درحالی که از منظر روانی اعتیادی که برای بازی کردن مجدد در جهت کسب برد بیشتر و یا جبران باخت در افراد ایحاد می‌شود با اعتیاد مصرف مواد مخدر برابری می‌کند، از این رو پیروز نهایی این بازی‌ها، خود سایت‌ها و گردانندگان اصلی آن‌ها هستند که از این طریق کسب درآمد می‌کنند.
به گزارش ایسنا، اصلی‌ترین تاثیر مخرب و قابل تامل فعالیت این سایت‌ها ایجاد گرایش در کسب درآمد بدون زحمت در جوانان است. به طوری که تلاش در جهت کسب علم معنای خود را می‌بازد و جوان تصور می‌کند می‌تواند از طریق بازی و به راحتی کسب پول و درآمد کند.
از سوی دیگر با مشاهده صفحات "شاخ‌های مجازی" که با تبلیغ سایت‌های شرط بندی به نان و نوایی رسیده‌اند، این تصور برای جوانان ایجاد می‌شود که بدون علم و تنها با ایجاد صفحه‌ای در فضای مجازی و تبلیغ در این زمینه می‌توانند زندگی خود را بسازند. اثرات روانی چراغ خاموش این سایت‌ها بر جوانان منجر به تهیه این گزارش و بررسی روانشناختی آن شد.
دکتر علیرضا شریفی یزدی ، مشاور و روانشناس اجتماعی با بیان اینکه به طور کلی سه نوع قمار باز حرفه‌ای، تفریحی و معتاد به قمار بازی وجود دارد گفت: قماربازان حرفه‌ای معمولا کاربلد هستند و هنگامی که می‌برند بازی را متوقف می‌کنند و دیگر ادامه نمی‌دهند، قمار بازان تفریحی معمولا به تازگی این کار را آغاز کرده‌اند و برد و باخت تاثیر چندانی بر بازی آن‌ها ندارد که چراکه به صورت روزانه آن را انجام نمی‌دهند اما معتادان به قمار، قماربازان پاتولوژیک نامیده می‌شوند.
افراد برای خروج از چرخه معیوب قمار، مجددا به سراغ قمار می‌روند
وی درباره قماربازان پاتولوژیک ادامه داد: مطابق با کتاب انجمن روانشناسی آمریکا DSM، که کتاب مرجع روانشناسی محسوب می‌شود معتادان به قماربازی دچار رفتار تکانه‌ای هستند و بی‌اختیار به سمت قمار می‌روند و توان مقاومت و جلوگیری از آن را ندارند، از سوی دیگر هنگام باخت نیز دچار سرخوردگی، افسردگی، ناراحتی و خود سرزنشی می‌شوند و حتی برا خروج از این چرخه معیوب مجددا دست به قمار می‌زنند چراکه ذهنشان درگیر قمار است و همیشه در این فکر هستند که پولی را به دست آورند تا بتوانند قمار کنند.
قمار باز معتاد است
به گفته این روانشناس اجتماعی، بر اساس کتاب DSM این رفتار نوعی رفتار تکانه‌ا اعتیاد آور محسوب می‌شود و فرد قمار باز معتاد است چراکه جنس کار قماربازان پاتولوژیک اعتیاد آور است و فرآیندی که برای اعتیاد به مواد مخدر، رولن گردان، فضای سایبری و مجازی طی می‌شود دقیقا برای قمار و شرط بندی نیز طی می‌شود.
وی درباره اثرات سایت‌های شرط بندی بر افراد افزود: ابتدا افراد تنها به قصد سرگرمی و گذران بخشی از اوقات فراغت به سراغ این سایت‌ها می‌روند و به ظاهر تبدیل به شرطی کاران و قماربازان حرفه‌ای می‌شوند و پیروزی‌هایی را به دست می‌آورند، از این رو دست به تکرار این فرآیند می‌زنند چراکه مطابق با قائده روانشناسی امکان تکرار رفتارهایی که پاداش فیزیولوژیک به همراه دارد زیاد است.
تکرار چرخه معیوب اضطراب در قمار
فرسودگی روانی ناشی از تلاش برای بُرد
شریفی یزدی معتقد است که در قمار به دلیل افزایش آدرنالین خون برای افراد حس رضایتمندی، آرامش موقت، افزایش ریسک پذیری، پرت شدن حواس از درگیری‌های ذهنی و مسائل روزانه، از بین رفتن موقتی افسردگی و از بین رفتن اضطراب مزمن را ایجاد می‌کند در حالی که در عین حال اضطراب ناشی از برد و باخت بازی را برایشان ایجاد می‌کند و آن‌ها را دائما در این چرخه معیوب قرار می‌دهد
وی ادامه داد: افراد وقتی باز می‌بازند برای جبران مجددا به بازی برمی‌گردند و برای برد تلاش می‌کنند؛ گاهی می‌برند اما در اکثر موارد بازنده هستند از این رو در نهایت دچار فرسودگی روانی می‌شوند و سایت‌های شرط بندی چنین تاثیر نامطلوبی را از خود بر جای می‌گذارند، به ویژه بر روی قشر جوان که با تبلیغات گسترده سعی در تفهیم این موضوع دارند که یک شبِ ره صد ساله را طی کنید.
چه کسانی بیشتر به سمت شرط بندی کشیده می‌شوند؟
این روانشناس اجتماعی این را هم گفت که معمولا افراد دارای وسواس فکری شدید، رفتارهای تکانه‌ای، افسردگی مزمن، اضطراب منتشر و کسانی که مورد هجوم افکار منفی قرار دارند بیشتر به سوی قمار و شرط بندی کشیده می‌شوند و از سوی دیگر اضطراب ناشی از برد و باخت مکرر قمار نیز بیماری‌های روانی آن‌ها را تشدید می‌کند.
رنگ باختن علم در سایه قمار
شریفی یزدی درباره اثرات اجتماعی سایت‌های شرط بندی بر روی جامعه، گفت: ارزش کار و زحمت برای رسیدن به پول در بین افراد از بین می‌رود و افراد از روش‌های میان‌بر نامتعارف در جهت پولدار شدن استفاده می‌کنند، از سوی دیگر به دلیل اینکه نمونه‌هایی از سوی این سایت‌ها به طور گزینشی تحت عنوان "شاخ‌های مجازی" به افراد نشان داده می‌شوند انگیزه‌ای را برای تمایل بیشتر به این سایت‌ها ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: همچنین زیاده خواهی در بین افراد گسترش داده می‌شود و تلاش برا دست آوردن علم و استفاده از علم در جهت کسب درآمد زیر سوال می‌رود و بخش زیای از زندگی افراد جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بلند مدت معمولا فرد قمار باز، فرد مال باخته شناخته می‌شود و هرآنچه دارد از دست می‌دهد و دچار فرسودگی روانی و جسمی می‌شود، روابط خانوادگی خود را از دست می‌دهد و زندگی‌اش دچار مشکل می‌شود.
بسترهای اجتماعی افزایش قمار در جوامع
این روانشناس اجتماعی درباره علل گرایش به این سایت‌های شرط بندی، افزود: معمولا در جوامعی که فساد زیاد است و فساد سیستماتیک بر پیکره اقتصادی کشوری چمبره انداخته است و رانت‌های اقتصادی زیاد باشد و مردم جامعه به ویژه جوانان شاهد آن باشند که گروه‌های خاصی با وابستگی به افراد خاص درآمد کلان بدون زحمت بدست آورند، بازار این سبک از بازی‌ها گرم‌تر می‌شود.
به گفته وی، هرچه جامعه‌ای شفافیت اقتصادی بیشتری را تجربه کند و پولشویی و اختلاس و رشوه خواری کمتر باشد و امکان تبدیل فرصت قدرت به فرصت ثروت با اهرم قانون در آن کمتر باشد بازارگرمی این سایت‌ها کاهش می یابد. این سایت‌ها کانال‌های مناسبی برای پول شویی هستند که رمز ارزها نیز زمینه را برای تسریع این اتفاق فراهم کرده‌اند.
مردان بیشتر از زنان تمایل به شرط بندی دارند
وی افزود: معمولا در تمام جوامع مردان ۲.۵ برابر زنان دست به شرط بندی و قمار می‌زنند. به دلیل اینکه مشکلات اقتصادی فراوانی بر جامعه حاکم است و درون خانواده‌ها دائما از بیکاری، تورم، رکود اقتصادی و نبود آینده شفاف اقتصادی صحبت و کودکان با این واژه‌ها آشنا می‌شوند و زمانی که به جوانی می‌رسند از طریق این سایت‌ها در پی کسب درآمد هستد و به آن گرایش پیدا می‌کنند.
این مشاور معتقد است که طمع ورزی یک ویژگی روحی روانی است که سایت‌های شرط بندی آن را تقویت می‌کند، گاهی بردن و گاهی باختن در این سایت‌ها تمایلی را برای افراد ایجاد می‌کند و راغب می‌شود بیشتر بازی کند، آینده خود را در این سایت‌ها جستجو می‌کند و برای تضمین مالی خود و خانواده خود از این سایت‌ها استفاده می‌کند.
بُرد در سایت‌های شرط بندی عامدانه است
پیروز واقعی، گردانندگان سایت‌های شرط بندی‌اند
به گفته شریفی یزدی، گام نخست برای هوشیاری جوانان نسبت به چنین سایت‌هایی آموزش است که بدانند در نهایت هیچ کس از این سایت‌ها پیروز بیرون نخواهد آمد چراکه در یک سوی این سایت‌ها افراد خبره‌ای وجود دارند که کاملا به کار خود واقف اند و در سوی دیگر جوانان کم تجربه، کم آگاه، هیجانی، علاقمند و مستعد گرفتاری در سایت‌های شرط بندی‌اند که اگر گاهی هم در این بازی‌ها می‌برند این بردن کاملا عالمانه و عامدانه است تا فرد تصور خوبی به این سایت‌ها پیدا کند و سایر افراد را به بازی تشویق کند.
وی ادامه داد: فردی که بازی می‌کند برای برد بیشتر و یا جبران باخت خود در این چرخه معیوب گیر می‌کند تا زمانی که تمام زندگی خود را ببازد، جوانان باید بدانند در نهایت کسی از این سایت‌ها پیروز واقعی بیرون نخواهد آمد، از سوی دیگر پشت این شرط بندی‌ها سیستم‌های قوی مالی قرار دارد که در جهت تخریب فکری، روانی، ارزشی، هنجاری و پایبندی‌های اجتماعی جوانان و پولشویی افرادی که در کار فساد اقتصادی قرار دارند در حال فعالیت‌اند.
وی افزود: بازار سایت‌های شرط بندی و قماربازی در برخی کشورهای آسیایی، آمریکای لاتین به ویژه آمریکای جنوبی و کشورهای آفریقایی نسبت به سایر کشورها نظیر ژاپن، کره جنوبی و بسیاری از کشورهای اروپایی که از اقتصاد شفافی برخوردارند، گرم‌تر است.
چه باید کرد؟
شریفی یزدی تصریح کرد: نظام آموزشی ما باید نسبت به مقوله اثرات مخرب سایت‌های شرط بندی ورود کند و به جوانان آموزش‌های لازم را بدهد، رسانه‌ها باید بیشتر به این مقوله‌ها بپردازند تا خانواده‌ها هوشیار شوند چراکه بسیاری از خانواده‌ها آگاهی‌های لازم را ندارند و تصور می‌کنند بازی ساده‌ای است در حالی که درمان افرادی که به بازی‌های شرط بندی اعتیاد پیدا می‌کنند بسیار سخت خواهد بود و ترک اعتیاد به طور کلی سخت است و مطابق آمار تا ۹۴ درصد از افرادی که ترک می‌کنند امکان بازگشت به این بازی‌ها را دارند.
از جمله شعار این سایت‌ها "شانس خود را انتخاب کن"، "به رویاهایت برس" و غیره است که جوانان را ترغیب می‌کند حداقل برای یک بار هم شده شانس خود را امتحان کنند و در صورت باخت ادامه ندهند، درحالی که از منظر روانی اعتیادی که برای بازی کردن مجدد در جهت کسب برد بیشتر و یا جبران باخت در افراد ایحاد می‌شود با اعتیاد مصرف مواد مخدر برابری می‌کند، از این رو پیروز نهایی این بازی‌ها، خود سایت‌ها و گردانندگان اصلی آن‌ها هستند که از این طریق کسب درآمد می‌کنند.
به گزارش ایسنا، اصلی‌ترین تاثیر مخرب و قابل تامل فعالیت این سایت‌ها ایجاد گرایش در کسب درآمد بدون زحمت در جوانان است. به طوری که تلاش در جهت کسب علم معنای خود را می‌بازد و جوان تصور می‌کند می‌تواند از طریق بازی و به راحتی کسب پول و درآمد کند.
از سوی دیگر با مشاهده صفحات "شاخ‌های مجازی" که با تبلیغ سایت‌های شرط بندی به نان و نوایی رسیده‌اند، این تصور برای جوانان ایجاد می‌شود که بدون علم و تنها با ایجاد صفحه‌ای در فضای مجازی و تبلیغ در این زمینه می‌توانند زندگی خود را بسازند. اثرات روانی چراغ خاموش این سایت‌ها بر جوانان منجر به تهیه این گزارش و بررسی روانشناختی آن شد.
دکتر علیرضا شریفی یزدی ، مشاور و روانشناس اجتماعی با بیان اینکه به طور کلی سه نوع قمار باز حرفه‌ای، تفریحی و معتاد به قمار بازی وجود دارد گفت: قماربازان حرفه‌ای معمولا کاربلد هستند و هنگامی که می‌برند بازی را متوقف می‌کنند و دیگر ادامه نمی‌دهند، قمار بازان تفریحی معمولا به تازگی این کار را آغاز کرده‌اند و برد و باخت تاثیر چندانی بر بازی آن‌ها ندارد که چراکه به صورت روزانه آن را انجام نمی‌دهند اما معتادان به قمار، قماربازان پاتولوژیک نامیده می‌شوند.
افراد برای خروج از چرخه معیوب قمار، مجددا به سراغ قمار می‌روند
وی درباره قماربازان پاتولوژیک ادامه داد: مطابق با کتاب انجمن روانشناسی آمریکا DSM، که کتاب مرجع روانشناسی محسوب می‌شود معتادان به قماربازی دچار رفتار تکانه‌ای هستند و بی‌اختیار به سمت قمار می‌روند و توان مقاومت و جلوگیری از آن را ندارند، از سوی دیگر هنگام باخت نیز دچار سرخوردگی، افسردگی، ناراحتی و خود سرزنشی می‌شوند و حتی برا خروج از این چرخه معیوب مجددا دست به قمار می‌زنند چراکه ذهنشان درگیر قمار است و همیشه در این فکر هستند که پولی را به دست آورند تا بتوانند قمار کنند.
قمار باز معتاد است
به گفته این روانشناس اجتماعی، بر اساس کتاب DSM این رفتار نوعی رفتار تکانه‌ا اعتیاد آور محسوب می‌شود و فرد قمار باز معتاد است چراکه جنس کار قماربازان پاتولوژیک اعتیاد آور است و فرآیندی که برای اعتیاد به مواد مخدر، رولن گردان، فضای سایبری و مجازی طی می‌شود دقیقا برای قمار و شرط بندی نیز طی می‌شود.
وی درباره اثرات سایت‌های شرط بندی بر افراد افزود: ابتدا افراد تنها به قصد سرگرمی و گذران بخشی از اوقات فراغت به سراغ این سایت‌ها می‌روند و به ظاهر تبدیل به شرطی کاران و قماربازان حرفه‌ای می‌شوند و پیروزی‌هایی را به دست می‌آورند، از این رو دست به تکرار این فرآیند می‌زنند چراکه مطابق با قائده روانشناسی امکان تکرار رفتارهایی که پاداش فیزیولوژیک به همراه دارد زیاد است.
تکرار چرخه معیوب اضطراب در قمار
فرسودگی روانی ناشی از تلاش برای بُرد
شریفی یزدی معتقد است که در قمار به دلیل افزایش آدرنالین خون برای افراد حس رضایتمندی، آرامش موقت، افزایش ریسک پذیری، پرت شدن حواس از درگیری‌های ذهنی و مسائل روزانه، از بین رفتن موقتی افسردگی و از بین رفتن اضطراب مزمن را ایجاد می‌کند در حالی که در عین حال اضطراب ناشی از برد و باخت بازی را برایشان ایجاد می‌کند و آن‌ها را دائما در این چرخه معیوب قرار می‌دهد
وی ادامه داد: افراد وقتی باز می‌بازند برای جبران مجددا به بازی برمی‌گردند و برای برد تلاش می‌کنند؛ گاهی می‌برند اما در اکثر موارد بازنده هستند از این رو در نهایت دچار فرسودگی روانی می‌شوند و سایت‌های شرط بندی چنین تاثیر نامطلوبی را از خود بر جای می‌گذارند، به ویژه بر روی قشر جوان که با تبلیغات گسترده سعی در تفهیم این موضوع دارند که یک شبِ ره صد ساله را طی کنید.
چه کسانی بیشتر به سمت شرط بندی کشیده می‌شوند؟
این روانشناس اجتماعی این را هم گفت که معمولا افراد دارای وسواس فکری شدید، رفتارهای تکانه‌ای، افسردگی مزمن، اضطراب منتشر و کسانی که مورد هجوم افکار منفی قرار دارند بیشتر به سوی قمار و شرط بندی کشیده می‌شوند و از سوی دیگر اضطراب ناشی از برد و باخت مکرر قمار نیز بیماری‌های روانی آن‌ها را تشدید می‌کند.
رنگ باختن علم در سایه قمار
شریفی یزدی درباره اثرات اجتماعی سایت‌های شرط بندی بر روی جامعه، گفت: ارزش کار و زحمت برای رسیدن به پول در بین افراد از بین می‌رود و افراد از روش‌های میان‌بر نامتعارف در جهت پولدار شدن استفاده می‌کنند، از سوی دیگر به دلیل اینکه نمونه‌هایی از سوی این سایت‌ها به طور گزینشی تحت عنوان "شاخ‌های مجازی" به افراد نشان داده می‌شوند انگیزه‌ای را برای تمایل بیشتر به این سایت‌ها ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: همچنین زیاده خواهی در بین افراد گسترش داده می‌شود و تلاش برا دست آوردن علم و استفاده از علم در جهت کسب درآمد زیر سوال می‌رود و بخش زیای از زندگی افراد جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در بلند مدت معمولا فرد قمار باز، فرد مال باخته شناخته می‌شود و هرآنچه دارد از دست می‌دهد و دچار فرسودگی روانی و جسمی می‌شود، روابط خانوادگی خود را از دست می‌دهد و زندگی‌اش دچار مشکل می‌شود.
بسترهای اجتماعی افزایش قمار در جوامع
این روانشناس اجتماعی درباره علل گرایش به این سایت‌های شرط بندی، افزود: معمولا در جوامعی که فساد زیاد است و فساد سیستماتیک بر پیکره اقتصادی کشوری چمبره انداخته است و رانت‌های اقتصادی زیاد باشد و مردم جامعه به ویژه جوانان شاهد آن باشند که گروه‌های خاصی با وابستگی به افراد خاص درآمد کلان بدون زحمت بدست آورند، بازار این سبک از بازی‌ها گرم‌تر می‌شود.
به گفته وی، هرچه جامعه‌ای شفافیت اقتصادی بیشتری را تجربه کند و پولشویی و اختلاس و رشوه خواری کمتر باشد و امکان تبدیل فرصت قدرت به فرصت ثروت با اهرم قانون در آن کمتر باشد بازارگرمی این سایت‌ها کاهش می یابد. این سایت‌ها کانال‌های مناسبی برای پول شویی هستند که رمز ارزها نیز زمینه را برای تسریع این اتفاق فراهم کرده‌اند.
مردان بیشتر از زنان تمایل به شرط بندی دارند
وی افزود: معمولا در تمام جوامع مردان ۲.۵ برابر زنان دست به شرط بندی و قمار می‌زنند. به دلیل اینکه مشکلات اقتصادی فراوانی بر جامعه حاکم است و درون خانواده‌ها دائما از بیکاری، تورم، رکود اقتصادی و نبود آینده شفاف اقتصادی صحبت و کودکان با این واژه‌ها آشنا می‌شوند و زمانی که به جوانی می‌رسند از طریق این سایت‌ها در پی کسب درآمد هستد و به آن گرایش پیدا می‌کنند.
این مشاور معتقد است که طمع ورزی یک ویژگی روحی روانی است که سایت‌های شرط بندی آن را تقویت می‌کند، گاهی بردن و گاهی باختن در این سایت‌ها تمایلی را برای افراد ایجاد می‌کند و راغب می‌شود بیشتر بازی کند، آینده خود را در این سایت‌ها جستجو می‌کند و برای تضمین مالی خود و خانواده خود از این سایت‌ها استفاده می‌کند.
بُرد در سایت‌های شرط بندی عامدانه است
پیروز واقعی، گردانندگان سایت‌های شرط بندی‌اند
به گفته شریفی یزدی، گام نخست برای هوشیاری جوانان نسبت به چنین سایت‌هایی آموزش است که بدانند در نهایت هیچ کس از این سایت‌ها پیروز بیرون نخواهد آمد چراکه در یک سوی این سایت‌ها افراد خبره‌ای وجود دارند که کاملا به کار خود واقف اند و در سوی دیگر جوانان کم تجربه، کم آگاه، هیجانی، علاقمند و مستعد گرفتاری در سایت‌های شرط بندی‌اند که اگر گاهی هم در این بازی‌ها می‌برند این بردن کاملا عالمانه و عامدانه است تا فرد تصور خوبی به این سایت‌ها پیدا کند و سایر افراد را به بازی تشویق کند.
وی ادامه داد: فردی که بازی می‌کند برای برد بیشتر و یا جبران باخت خود در این چرخه معیوب گیر می‌کند تا زمانی که تمام زندگی خود را ببازد، جوانان باید بدانند در نهایت کسی از این سایت‌ها پیروز واقعی بیرون نخواهد آمد، از سوی دیگر پشت این شرط بندی‌ها سیستم‌های قوی مالی قرار دارد که در جهت تخریب فکری، روانی، ارزشی، هنجاری و پایبندی‌های اجتماعی جوانان و پولشویی افرادی که در کار فساد اقتصادی قرار دارند در حال فعالیت‌اند.
وی افزود: بازار سایت‌های شرط بندی و قماربازی در برخی کشورهای آسیایی، آمریکای لاتین به ویژه آمریکای جنوبی و کشورهای آفریقایی نسبت به سایر کشورها نظیر ژاپن، کره جنوبی و بسیاری از کشورهای اروپایی که از اقتصاد شفافی برخوردارند، گرم‌تر است.
چه باید کرد؟
شریفی یزدی تصریح کرد: نظام آموزشی ما باید نسبت به مقوله اثرات مخرب سایت‌های شرط بندی ورود کند و به جوانان آموزش‌های لازم را بدهد، رسانه‌ها باید بیشتر به این مقوله‌ها بپردازند تا خانواده‌ها هوشیار شوند چراکه بسیاری از خانواده‌ها آگاهی‌های لازم را ندارند و تصور می‌کنند بازی ساده‌ای است در حالی که درمان افرادی که به بازی‌های شرط بندی اعتیاد پیدا می‌کنند بسیار سخت خواهد بود و ترک اعتیاد به طور کلی سخت است و مطابق آمار تا ۹۴ درصد از افرادی که ترک می‌کنند امکان بازگشت به این بازی‌ها را دارند.
