وقتی ستاد ملی مقابله با کرونا مصوب کرد که مبتلایان کرونا در صورت خروج از قرنطینه روزانه ۲۰۰ هزارتومان جریمه و در صورت تکرار، قرنطینه اجباری می‌شوند، شاید در ابتدا امکان اجرای آن بعید به‌نظر می‌رسید اما حالا گزارش‌های ارائه‌شده نشان می‌دهد که ردیابی دقیق آنها از روی شماره تلفن‌های ثبت‌شده در مراکز درمانی و آزمایشگاه‌های سراسر کشور میسر شده است. آن‌طور که فرمانده عملیاتی ستاد کرونا در تهران اعلام کرده، مبتلایان کرونا در تهران ردیابی شده‌اند و اطلاعات دقیق ترددهای آنها مشخص است؛ دستاوردی مهم برای کنترل و مهار این بیماری که البته خبری هولناک هم به همراه دارد: «۷۳ درصد مبتلایان کرونا در تهران قرنطینه را رعایت نمی‌کنند»؛ این یعنی حرکت بمب‌های کرونا در پایتخت، اتفاق ناگواری که احتمالا نه فقط در تهران بلکه در همه شهرهای کشور در حال رخ‌دادن است.
نقض محدودیت‌ها
مرور اتفاقات چندماه گذشته نشان می‌دهد که با وجود همراهی بسیاری از مردم، همیشه عده‌ای ناقض پروتکل‌ها و محدودیت‌ها بوده‌اند. مانند آنها که این شب‌ها بعد از ساعت ۲۱ در خیابان‌های خلوت شهرهای قرمز ویراژ می‌دهند، یا آن‌هایی که کرکره‌های مغازه را تا نیمه پایین می‌کشند و چراغ مغازه‌هایشان روشن است. گروهی هم دچار «واپس‌ماندگی فرهنگی»اند و با تعطیل‌شدن ادارات و قرنطینه عمومی، بار سفر به شمال می‌بندند، مانند آن‌هایی که در روزهای پایانی آبان و آغاز محدودیت‌های سراسری جدید، میزان سفرهای بین‌استانی را ۸۰ درصد افزایش دادند، مثل آن ۲۹۰ هزارنفری که طبق گزارش وزیر ارتباطات، ۲۹ آبان‌ماه وارد استان مازندران شدند! و چه خوب که ستاد ملی مقابله با کرونا جریمه‌های سنگینی برای این افراد تعیین کرده است تا نقره‌داغ شوند و سلامت دیگران را به بازی نگیرند.
خروج اجباری از قرنطینه!
اما اینکه تست کرونایت مثبت شده باشد و با وجود این، راهی کوچه و خیابان شوی، عجیب و البته نگران‌کننده است؛ اتفاقی که آمار رسمی آن در تهران اعلام شده است و نشان می‌دهد ۷۳ درصد کرونا مثبت‌ها قرنطینه را رعایت نمی‌کنند. قطعا در میان آنها هم هستند کسانی که اعتقادی به قرنطینه و خطر ابتلای دیگران ندارند، که جریمه نقدی و قرنطینه اجباری راهکار خوبی برای برخورد با آن‌هاست؛ اما بدون‌شک بخش قابل‌توجهی از این بیماران، دغدغه معیشت و تامین مایحتاج خانواده‌شان را دارند و ناگزیر به خروج اجباری از قرنطینه می‌شوند. «مرتضی» یکی از آن‌هاست که با وجود ابتلا به کرونا، هر روز سر گذر می‌ایستد تا شاید راننده‌ای ترمز بزند و او را برای یک کار روزمزد سوار کند. او می‌گوید: «من دو ماسک به صورتم می‌زنم که کسی را مبتلا نکنم اما اگر دو سه هفته در قرنطینه بمانم، خرج زن و بچه من را چه کسی می‌دهد؟» «آرزو» هم دلیلی مشابه حرف‌های مرتضی دارد: «زندگی خودم و بچه‌هایم با کارگری من در خانه‌های مردم می‌چرخد، اگر سر کار نروم هیچ درآمدی نداریم، مجبورم با اینکه کرونا دارم سر کار بروم».
نکته مهم و ضروری کار همین‌جاست. حالا که امکان شناسایی دقیق و ردیابی بیماران کرونایی فراهم شده است، باید سازوکار حمایت از معیشت آنها هم تقویت شود تا هم آنها دغدغه کمتری داشته باشند، هم مجریان قانون بتوانند در برخورد با قانون‌شکنی آنها قاطعیت بیشتری به خرج دهند.
حریرچی چه گفت؟
دکتر حریرچی معاون کل وزیر بهداشت اهمیت این موضوع را قبول دارد و می‌گوید: «طبق هماهنگی‌هایی که داشته‌ایم، سازمان بسیج مسئولیت حمایت معیشتی از مبتلایان قطعی کرونا را برعهده گرفته است تا دغدغه آنها برای رعایت قرنطینه کمتر شود». این حرف دکتر حریرچی مصداق عینی هم دارد و مرور خبرهای روزهای اخیر نشان می‌دهد که سازمان بسیج پای کار آمده است تا نیازهای معیشتی و درمانی مبتلایان کرونا در دوران قرنطینه را کاهش دهد.با این حال به نظر می‌رسد باید ستاد ملی کرونا تدابیر لازم را برای کمک به بسیج و تقویت حمایت‌ها از مبتلایان کرونا، اتخاذ کند تا اقدام مهم شناسایی و ردیابی مبتلایان کرونا، تکمیل شود و این بیماران با دریافت حمایت معیشتی کافی، دلیل و بهانه‌ای برای خروج از قرنطینه و تهدید سلامت دیگران نداشته باشند.آن‌طور که ستاد ملی کرونا اعلام کرده است، مبتلایان کرونا در صورت رعایت‌نکردن قرنطینه، ابتدا در هر نوبت ۲۰۰ هزار تومان جریمه خواهند شد و در صورت تکرار، به قرنطینه اجباری فرستاده می‌شوند. چنین قاطعیتی برای آنها که سلامت دیگران را به خطر می‌اندازند تحسین‌برانگیز است اما یک نکته مبهم آن را متزلزل می‌کند: «تکلیف معیشت و مشکلات اقتصادی آن‌هایی که باید به اجبار قرنطینه را رعایت کنند چه میشود؟»
آرمان ملی هم در گزارش آورده است که بیش از ۶۰ درصد از افرادی که ناقض قرنطینه‌اند، از کسبه و کارگرانی هستند که مجبورند، برای فرار از اخراج از محل کار یا کسب روزی، در اتوبوس و مترو حاضر شوند و در محل کارشان سرماخوردگی را بهانه می‌کنند. علیرضا زالی این افراد را به «بمب ساعتی» تشبیه کرده که در تهران پرسه می‌زنند و می‌توانند جان هزاران نفر را تهدید کنند، او همچنین معتقد است که «مطالعات ما در تهران نشان می‌دهد هر فردی که به بیماری آلوده باشد هفت نفر را که اغلب افراد نزدیک به فرد در منزل و یا محل کار هستند آلوده کند. یعنی هفت تا ۱۰ نفر از اطرافیان فردی که کرونا مثبت است باید در طرح ردیابی شوند.»
هر ۶ ثانیه یک کرونا مثبت
زمانی‌که توصیفات زالی را در کنار آمار روزانه وزارت بهداشت قرار می‌دهیم، آن زمان آمار «در هر شش ثانیه یک نفر در ایران به کرونا مبتلا میشود» تعجب برانگیز نخواهد بود. طبق آخرین آمار وزارت بهداشت، از دوشنبه (۱۰ آذر) تا سه شنبه (۱۱ آذر) ۱۳هزار و ۸۸۱ مورد جدید کووید۱۹ در کشور شناسایی شد و ۳۸۲ نفر جانشان را از دست دادند. ۵۸۴۰ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.
رابطه آلودگی هوا و کرونا
در این بین محسنی بندپی، استاندار تهران از سیر نزولی پذیرش بیماران کرونایی در بیمارستان‌های تهران خبر می‌دهد و معتقد است که «مهم نیست که همه جا را تعطیل کنیم و تعداد بیماران پایین بیاید، باید فعالیت ادامه داشته باشد و با افزایش آگاهی و شناسایی بیماران بتوانیم مدیریت این بیماری را محقق کنیم.» اما همزمان یک عضو شورای شهر تهران از مرگ و بستری در مناطق پایتخت که دچار آلودگی هوا هستند، ابراز نگرانی شدید کرد. به گفته شهربانو امانی، «نتایج ارتباط آلودگی هوا با کرونا نشان داده که افزایش یک میکروگرم در مترمربع در ذرات ۲.۵ PM با افزایش هفت درصدی مرگ ناشی از کرونا همراه خواهد بود که در مقالات مشابه این مقدار به ۸ و ۹ درصد افزایش پیدا کرده است. در مطالعه‌ای که به کمک دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه شریف انجام شده نشان می‌دهد در مناطقی که آلودگی از لحاظ ذرات معلق بیشتر بوده، تعداد مرگ و بستری ناشی از کووید ۱۹ نیز بیشتر گزارش شده است.»
آماده‌سازی دو فرودگاه
طی چند وقت اخیر بیشتر کشورهای جهان در حال تدارک امکاناتی هستند که بتوانند بعد از خرید واکسن ها آنها را سالم به مشتری‌ها تحویل دهند و فرودگاه‌های جهان اکنون درگیر ساخت موقت انبارهایی میشود که بتوانند واکسن‌ها را نگهداری کنند. با این وجود احتمال خریدن واکسن کرونا از سوی ایران، هنوز فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به این امکانات مجهز نیست. آن‌طور که اعلام شده است واکسن های کرونای ساخت ۲ شرکت تایید شده باید در دمای نزدیک به یخ زدگی نگهداری شوند و برای همین، حمل درست آنها به کار سخت دولت ها تبدیل شده است. بر اساس بررسی تازه انجمن باربری هوایی تنها ۱۵ درصد اعضای صنعت هوایی برای انتقال واکسن‌ها در دمای نزدیک به منفی ۷۰ درجه سانتیگراد آمادگی دارند. روز گذشته معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی گفت: « در یکی از فرودگاه‌ها اقدامات مربوط به تجهیز انبارها برای نگهداری واکسن کووید ۱۹ آغاز شده و به کمک دو ایرلاین، آماده تحویل و انتقال واکسن‌ها به کشور می‌شویم.» شهرام آدم نژاد افزود: در صورت تصمیم کشور برای خرید و واردات واکسن، قسمت عمده کار، انتقال آن به داخل کشور خواهد بود که عملیات لجستیک آن به معنای حمل، نگهداری و تحویل به گیرنده یعنی وزارت بهداشت، مهمترین قسمت کار است. وی با بیان اینکه مراحل آماده سازی حداقل ۲۰ روز طول می‌کشد، گفت: هواپیمای کارگو می‌توانند محموله واکسن کرونا را جابه‌جا کنند، البته هنوز زمان اولین پرواز مشخص نیست، اما اکنون به کمک دو ایرلاین، آماده تحویل و انتقال واکسن‌ها به کشور می‌شویم.
