جمهوری اسلامی ایران همواره بر اصل حسن همجواری و احترام به حاکمیت همسایگانش تاکید داشته و در این چارچوب نیز برای توسعه مناسبات همه‌جانبه از هیچ اقدامی فروگذار نکرده است.
به گزارش تسنیم، نمود این رفتار را در اقدامات سازنده ایران در قبال جنگ اخیر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در مناطق اشغالی قره‌باغ می‌توان مشاهده کرد که در کنار تلاش‌های دیپلماتیک برای حل مسالمت‌آمیز مناقشات مذکور، بر لزوم بازگشت اراضی اشغالی به آذربایجان تاکید کرد.
این رویکرد که جوهره آن مسالمت‌جویی و تاکید بر مشترکات است، در حالی از سوی کشورمان دنبال می‌شود که در برخی مقاطع به دلیل سوء تفاهمات ایجاد شده در اثر شیطنت بدخواهان و مخالفان ایجاد ثبات در منطقه با پاسخ‌هایی نه چندان شایسته از سوی همسایگان مواجه می‌شود.
رفتار هفته‌های اخیر مقامات جمهوری آذربایجان در قبال ایران که با ادبیاتی غیر اصولی و اتهام‌زنی‌های غیر منطقی همراه بوده، نمونه‌ای از این رفتارهاست که متاسفانه مورد سوء استفاده بحران‌سازان در منطقه و ناراضیان روابط مسالمت‌آمیز همسایگان قرار گرفت.
آنچه در این میان قابل توجه است اینکه تهران و باکو به دلایل متعدد از جمله قرابت‌های فرهنگی، دینی و تعاملات سیاسی و اقتصادی که از گذشته تا به امروز داشته‌اند، نیازمند تلاش‌های مجدانه برای رفع سوء تفاهمات و بازگشت به نقطه مطلوب برای توسعه مناسبات هستند.
در این میان، هوشمندی دو طرف و گام‌های قابل توجهی که مشترکاً برای کاهش این تنش‌ها برداشته شد، شرایط مناسب برای بازگشت آرامش به روابط گرم و دیرینه دو کشور را فراهم کرد.
ابلاغیه سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ایران که برای دومین بار طی یک‌ماه اخیر با محتوای مشابه صادر شد و در آن به لزوم توجه دقیق شرکت‌های حمل‌ونقل نسبت به تغییر مرز‌های جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان بعد از جنگ اخیر و ضرورت رعایت دقیق قوانین و حساسیت کشور‌ها در شرایط جدید تاکید شد، در کنار اقدام سریع دولت آذربایجان در خصوص آزادی دو راننده ایرانی بی‌گناه و بی‌اطلاع از شرایط منطقه، گام‌های مهمی بود که در جهت بهبود شرایط و رفع سوء تفاهمات برداشته شد.
در همین حال گفتگوی تلفنی «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه کشورمان با «جیحون بایرامف» وزیر خارجه جمهوری آذربایجان و تاکید طرفین بر عبور از وضعیت موجود به عنوان اقدامی مکمل در سرعت گرفتن رفع دلخوری‌های هفته‌های اخیر بسیار تعیین کننده بود.
وزیر خارجه ایران پس از گفتگوی تلفنی با وزیر خارجه آذربایجان در صفحه شخصی خود توضیح داد: «با همکارم آقای جیحون بایرامف در مورد نقشه‌راه رو به جلوی مناسبات همه‌جانبه، گفت‌وگویی صریح، صمیمی و سازنده داشتیم. روابط دو دولت و دو ملت در سایه احترام متقابل توسعه می‌یابد.»
مجموع این رفتار‌ها بیانگر اراده دو کشور برای خروج از مسیر سوء تفاهمات و رسیدن به نقطه مشترک و مطلوب برای توسعه مناسبات است.
آنچه در تحقق این رویکرد تعاملی مهم است، اراده برگزاری نشست‌ها و دیدار‌های دو جانبه و فراگیر و عبور از فضای انتقادی و اعتراضی و موضع‌گیری‌های غیر منطقی رسانه‌ای است که جز خشنودی تفرقه‌افکنان حاصلی به همراه نخواهد داشت.
بر این اساس قطعاً شفافیت جمهوری آذربایجان درباره مباحث مطرح در مورد حضور و فعالیت رژیم صهیونیستی و آمریکا در این کشور علیه امنیت ملی ایران و منطقه مسئله‌ای مهم در بهبود مناسبات دو کشور خواهد بود.
به بیان دقیق‌تر، موضوع «لزوم توجه کشور‌های همسایه به حساسیت‌های راهبردی یکدیگر» و «تاثیر نپذیرفتن روابط دوجانبه از طرف‌های ثالث» جزو مهمترین اصول پذیرفته شده در عرف دیپلماتیک است که برای تثبیت ثبات و بقای مناسبات دوستانه گریزی از آن نیست.
بر این اساس تنظیم روابط خارجی باید به گونه‌ای باشد که پای کشور‌های فرامنطقه‌ای با امیال سوء و ضد امنیتی به منطقه باز نشود، چرا که تجربه نشان داده در غیر این صورت نه تنها آرامش و ثبات حاصل نخواهد شد، بلکه همسایگان دچار اختلافات فرسایشی خواهند شد.
نکته حائز اهمیت در این خصوص آن است که کشور‌های همسایه در سایه روابط مناسب و بدون تنش می‌توانند نقش مکمل در حوزه‌های اقتصادی، دفاعی و امنیتی نسبت به یکدیگر ایفا کنند و لذا منطق سیاست‌ورزی حکم می‌کند که از این ظرفیت استفاده شود.
حقیقت امر آن است که اختلافات و چالش‌های موجود میان همسایگان تنها در چارچوب مذاکرات و تعاملات طرفین و بدون اثرپذیری از بیگانگان قابل رفع است و می‌تواند ضمن تامین منافع همسایگان خنثی‌کننده توطئه‌ها و طرح‌های دشمنان باشد.
