بهزاد امیری، در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی بیماری های زئونوز و در استودیو سلامت وزارت بهداشت برگزار شد، گفت: ۱۵ تیر ماه همزمان با ششم جولای روز جهانی بیماری های قابل انتقال از حیوان به انسان است. در واقع ششم جولای سال ۱۸۸۵ روزی است که لویی پاستور به طور موفق اولین واکسن ضد هاری را برای نجات یک فرد حیوان گزیده به کار برد و این روز به عنوان روز جهانی بیماریهای قابل انتقال از حیوان به انسان، به منظور مشارکت همه سازمان‌ها برای کنترل و پیشگیری از گسترش این بیماری‌ها در نظر گرفته شده است تا با افزایش آگاهی جامعه و افزایش هماهنگی بین بخشی بیماریهای منتقله بین انسان و حیوان را کنترل کنیم.
شناسایی ۲۰۰ نوع بیماری زئونوز در جهان
وی افزود: بیماریهای زئونوز بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت به بیماری هایی اطلاق می‌شود که به طور طبیعی قابلیت انتقال از حیوانات مهره‌دار به انسان را داشته باشد. تاکنون بالغ بر ۲۰۰ نوع بیماری زئونوز در جهان شناسایی شده است و عوامل ایجاد کننده بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان شامل ویروس ها، باکتری ها و انگل ها و "پریون" و... هستند. تعداد بسیار زیادی از بیماری های عفونی در انسان، زئونوز است و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماری های عفونی که در حال حاضر قابلیت انتقال به انسان دارند، منشا حیوانی دارند و بیش از ۷۵ درصد بیماریهای نوپدید عفونی، بیماریهای زئونوز است؛ به عنوان مثال کووید۱۹ نیز یک بیماری زئونوز است چون منشا برخواسته از حیوانات دارد.
رابطه مستقیم زئونوز و اقتصاد جهانی
امیری در ادامه تاکید کرد: سالانه ۵ بیماری جدید عفونی که در جهان شناسایی می‌شوند، منشا حیوانی دارند و ۸۰ درصد عوامل بیماری زایی که می‌توانند پتانسیل استفاده در سلاح های بیوتروریستی را داشته باشند، منشا حیوانی دارند. از بعد دیگر، بیماری های زئونوز در بحث تجارت و اقتصاد جهانی هم اهمیت دارند، زیرا تولید محصولات دامی بسیار رابطه تنگاتنگی با سلامت دام دارد و در تجارت تولیدات دامی اثرگذار هستند.
برخی بیماری های زئونوز قابلیت پیشگیری دارند
وی با تاکید بر اینکه برخی بیماریهای زئونوز قابلیت پیشگیری دارند، اظهار کرد: مثلا بیماری هاری یک بیماری ویروسی است که در دستگاه اعصاب مرکزی به واسطه گاز گرفتگی و انتقال ترشحات آلوده از حیوان هار به انسان منتقل می شود و اگر در زمان مناسب واکسن و سرم ضدهاری برای فرد گاز گرفته شده استفاده نشود، متاسفانه ابتلای انسان به هاری ۱۰۰ درصد کشنده است، اما ما بر پیشگیری از گزش تاکید داریم و متاسفانه یکی از مشکلات ما آمار رو به افزایش حیوان گزیدگی در کشور است و اکنون ۲۵۳ مورد حیوان گزیدگی در هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت داریم و این تهدیدی برای سلامت عمومی است. در سراسر کشور واحدهایی برای پیشگیری و درمان هاری داریم؛ آمار بالغ بر ۲۰۰ هزار مورد حیوان گزیدگی در سال آمار بالایی است، اما به دلیل خدمات همکاران ما مرگ ناشی از هاری در سنوات اخیر کاهش یافته است و سال قبل تنها ۵ مورد مرگ انسانی ناشی از هاری داشته‌ایم. در این رابطه هر ساله هزینه زیادی برای خرید سرم و واکسن ضدهاری می‌کنیم.
وی افزود: از چند سال قبل ما برنامه‌هایی هم برای کنترل مارگزیدگی و عقرب گزیدگی داشتیم. در کشور ما سالانه حدود ۵۰۰۰۰ عقرب زدگی گزارش و ثبت می شود. در سال ۱۳۹۹ تعداد ۴۹۷۰۹ مورد عقرب زدگی و ۱۸ مورد فوت ناشی از آن در کشور ثبت شده است که بیشتر آنها کودکان بوده اند.
ضرورت مراجعه فوری به مرکز بهداشتی بعداز عقرب یا مارگزیدگی
رییس اداره بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت گفت: تعداد موارد مارگزیدگی در سال قبل ۶۰۱۸ مورد بوده است. این نکته مهم است که به محض عقرب یا مارگزیدگی به مرکز بهداشتی برای تزریق پادزهر مراجعه شود.
امیری با اشاره به واحدهای پزشکی مربوطه در سراسر کشور، اضافه کرد: در حال حاضر مراکز پزشکی مربوطه در این خصوص به صورت شبانه روز ارائه خدمات می کنند و جهت معالجه و درمان هاری، حیوان گزیدگی و... از طریق سرم ضدهاری، شست وشو و همچنین تزریق واکسن اقدام شده و مرگ ناشی از این بیماری در کشور نیز به دلیل عدم مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی است.
رییس اداره بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در ادامه درخصوص بیماری تب مالت بیان کرد: آمار ما در سال ۱۳۹۹ در کشور نشان می‌دهد ۲۱.۲ درصد در هر ۱۰۰ هزار نفر به تب مالت مبتلا شدند.
۱۴ هزار و ۱۷۱ مورد ابتلا به سالک در سال گذشته
امیری با بیان اینکه بیماری سالک یک بیماری انگلی است، گفت: این بیماری به واسطه گزش پشه خاکی اتفاق می افتد، مخزن این انگل در نوع سالک روستایی جوندگان و موش‌های صحرایی است. سال قبل ۱۴ هزار و ۱۷۱ مورد ابتلا به سالک داشتیم.
رئیس اداره بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با بیان اینکه تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یا CCHF نیز یک بیماری ویروسی است، گفت: مخزن و ناقل این ویروس در طبیعت کنه‌های سخت است. زمانی که این کنه ها حیوان را مورد گزش قرار می‌دهند، ویروس را به بدن دام منتقل می‌کنند و دام در طی مدت دو هفته ناقل ویروس خواهد بود و ممکن است خود دام علامتی بروز ندهد. چنانچه در طی این مدت، دام توسط انسان بدون رعایت نکات بهداشتی و بدون استفاده از وسایل حفاظت فردی ذبح شود و در معرض خون و ترشحات دام آلوده قرار گیرد، احتمال انتقال بیماری به انسان وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه کنه آلوده می‌تواند انسان را مورد گزش قرار داده و او را آلوده کند، تصریح کرد: اگر انسان نادانسته کنه آلوده به ویروس را با دست له کند و همچنین اگر فرد با یک بیمار مبتلا به تب کریمه کنگو در تماس باشد، چنانچه اصول بهداشتی و استفاده از وسایل حفاظت فردی به درستی رعایت نشود، ممکن است ویروس از طریق ترشحات آلوده و خون بدن بیمار، به فرد دیگری سرایت کند. تب، علائم عضلانی، دل پیچه و اسهال، علائم عمومی این بیماری است.
۴۰ مورد ابتلا به تب کریمه کنگو در سال گذشته
امیری افزود: در سال ۱۳۹۹ تعداد ۴۰ مورد مبتلا به تب کریمه کنگو در کشور شناسایی شدند که ۵ نفر به علت ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.
رئیس اداره بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در ادامه این نشست خبری، درخصوص بیماری سیاه زخم نیز بیان کرد: سیاه زخم یک بیماری باکتریال است و چنانچه بیماری در دام ظاهر شود و فرد با دام در تماس باشد یا از گوشت دام استفاده کند، می تواند بیمار شود. شایع‌ترین نوع این بیماری در انسان شکل پوستی آن است و نوع گوارشی آن در مصرف گوشت رخ می دهد و نوع تنفسی آن که درگیری ریوی می دهد، کمتر است. سال قبل تعداد ۱۱۴ مورد بیمار سیاه زخم در کشور شناسایی شدند.
