سرفه از علائم شایع بیماری‌های تنفسی و یکی از آزاردهنده‌ترین تظاهرات بیماری کروناست که این روز‌ها بسیاری از هموطنان مبتلا به کووید-۱۹ از این عارضه رنج می‌برند و گاهی این سرفه‌ها به قدری مزمن و طولانی مدت می‌شود که فرد را ناگزیر به مصرف هر دارویی می‌کند.
با توجه به این‌که طب سنتی ایران برای درمان انواع سرفه به خصوص سرفه‌های خشک کرونا توصیه‌های غذایی و دارویی متعددی پیشنهاد کرده، تصمیم گرفتیم تا با دکتر سجاد صادقی، پزشک متخصص طب سنتی گفتگو کنیم که به اطلاعات مفید و ارزنده‌ای دست یافتیم.
از دیدگاه طب سنتی برای درمان و تسکین سرفه، توصیه‌های غذایی و دارویی زیادی وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود. اما نکته مهم این‌که توصیه‌های زیر جنبه درمان کمکی در بیماران داشته و جایگزین مراجعه به پزشک و دریافت خدمات تشخیصی و درمانی ضروری نیست.
چه غذا‌هایی برای سرفه مفید است؟
حریره‌ها از بهترین غذا‌ها برای سرفه به شمار می‌رود. حریره نشاسته و مغز بادام با مقداری شکر و افزودن مقداری پودر رازیانه یا پودر بذر کتان، خوراک لذیذی است که برای بهبود سرفه توصیه می‌شود. مصرف انواع سوپ سبزیجات تهیه شده با گشنیز، جعفری، پیاز، هویج و کدو و همچنین شیر برنج با دارچین و زعفران و انواع فرنی از دیگر خوراکی‌های مفید برای سرفه است؛ ضمن این‌که سوپ جو اگر با گوشت مرغ و پرندگان کوچک مثل بلدرچین و کبک طبخ شده باشد برای بیمارانی که از سرفه‌های خشک رنج می‌برند، مفید است.
معجزه تسکین سرفه با میوه‌ها و گیاهان دارویی
در منابع طب سنتی برای کاهش و تسکین سرفه توصیه‌های زیادی وجود دارد. خیسانده چند عدد انجیر در یک لیوان آب و یک قاشق عسل از جمله توصیه‌های مفید برای کاهش سرفه است. همچنین سیب و به اگر به‌صورت بخارپز پخته شود برای تسکین سرفه بشمار می‌رود. برای افزایش اثربخشی می‌توان قبل از بخارپزکردن، داخل سیب و به مقداری عسل و پودر آویشن قرار داد.
از دیرباز، مواد لعاب‌دار مثل به‌دانه، کتیرا، قدومه و تخم شربتی که در آب جوش خیسانده و جرعه‌جرعه میل شود برای سرفه‌های خشک مورد استفاده قرار می‌گرفته است. ماءالشعیر طبی از دیگر خوراکی‌های مفید برای تسکین سرفه‌های خشک بیماران است.
برای تهیه ماءالشعیر، یک استکان جو پوست‌کنده سالم در ۱۰ استکان آب را حرارت داده تا زمانی که جو پخته و شکفته شود، سپس مخلوط را صاف کرده و در یخچال نگهداری و روزی چند استکان به صورت گرم با مقداری عسل میل کنید.
توجه داشته باشید مصرف مایعات به میزان کافی برای بهبود بیماران مبتلا به کرونا ضروری است و توصیه می‌شود مایعات گرم مثل آب گرم با مقداری عسل را به صورت جرعه‌جرعه در طول روز مصرف کنند.
دمنوش‌هایی برای تسکین سرفه
مصرف برخی ترکیبات و گیاهان دارویی می‌تواند برای برخی بیماران مبتلا به کرونا مفید و برای عده‌ای دیگر آسیب‌رسان باشد. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که برخی بیماران در حال مصرف چند داروی شیمیایی بوده و ممکن است تداخلات دارویی گریبانگیر بیماران شود.
بر اساس راهنمای منتشرشده از سوی دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت، برای سرفه خشک مبتلایان به کرونا، دمنوش یک قاشق غذاخوری بنفشه، ختمی یا پنیرک هر هشت ساعت توصیه شده است. همچنین جوشانده مخلوط نیم‌کوب عناب، گل ختمی، انجیر و آویشن به نسبت مساوی به میزان یک قاشق غذاخوری در یک فنجان آب جوش هر هشت ساعت از دیگر توصیه‌هاست.
از سوی دیگر بیمارانی که از سرفه‌های خلط‌دار رنج می‌برند، می‌توانند جوشانده نیم‌کوب پنج عدد عناب با چوب دارچین به میزان دو تا سه سانتی‌متر را هر هشت ساعت مصرف کنند. همچنین نوشیدن جوشانده پنج عدد عناب نیم‌کوب و یک قاشق غذاخوری آویشن هر هشت تا ۱۲ ساعت گزینه مناسبی است.
آیا بخور مناسب است؟
برای بیمارانی که از سرفه‌های خشک رنج می‌برند، خشکی هوا، به ویژه در محیط‌هایی که از بخاری برای گرم‌کردن استفاده می‌شود، نامناسب است. به این منظور توصیه می‌شود ظرفی حاوی آب روی بخاری قرار دهید تا رطوبت هوا تامین شود. چنانچه گیاهانی مثل اکالیپتوس، بابونه، پونه، نعناع و اسطخودوس به صورت بخور در محیط زندگی بیماران باشد، مفید است.
البته توجه کنید که بخور مستقیم در ناحیه دهان و بینی با برخی گیاهان به صورت گرم یا سرد ممکن است در تعدادی از بیماران مبتلا به کرونا مناسب و برای برخی دیگر تحریک‌کننده و آزاردهنده باشد. از این رو توصیه می‌شود در این زمینه با پزشک متخصص طب سنتی مشورت کنید.
اثر بخشی روغن مالی
روغن مالی از روش‌های رایج تسکین سرفه در طب سنتی ایران است. به‌این منظور می‌توانید روغن را روی قسمت‌های جلویی و پشتی قفسه سینه بمالید و به آرامی ماساژ دهید. روغن بنفشه، روغن بادام شیرین، روغن کدو و روغن حیوانی برای سرفه‌های خشک و روغن زنجبیل، روغن قسط و روغن زیتون برای سرفه‌های خلط‌دار توصیه می‌شود. همچنین مالیدن اسانس نعناع نزدیک بینی و روی قفسه سینه بیماران جهت کاهش درد قفسه سینه و اسپاسم راه‌های هوایی، از دیگر راهکار‌هایی است که می‌تواند مفید باشد.
ماساژ قفسه سینه فراموش نشود
یکی از دلایل سرفه‌های طول کشیده شده پس از ابتلا به بیماری‌های تنفسی از جمله کرونا، باقی ماندن ترشحات در مجاری تنفسی است. برای کمک به تخلیه ترشحات توصیه می‌شود ضربه‌های آرامی با کف یا کناره دست به پشت قفسه سینه بیماران زده شود تا ترشحات برای خروج از ریه آماده شود. می‌توان این کار را پس از روغن‌مالی قفسه سینه و به‌صورت روزانه انجام داد.
نباید‌های تغذیه‌ای در بهبود سرفه
طبق آموزه‌های طب سنتی، نوشیدن آب سرد، ترشیجات، میوه‌های ترش و نارس، ادویه‌جات بسیار گرم مثل زنجبیل، فلفل، سیر و پیاز خام، غذا‌های سنگین و دیرهضم مثل حلیم و کله‌پاچه، غذا‌های خمیری مثل ماکارونی، لازانیا و سالاد الویه، غذا‌هایی با طبع سرد مثل ماست، دوغ، خیار و گوجه، غذا‌های سرخ‌شده و کاسنی برای بیمارانی که سرفه می‌کنند مناسب نیست. همچنین قرارگرفتن در معرض هوا و محیط‌های سرد به تشدید علائم منجر می‌شود و توصیه این است که بیماران در ناحیه سر، صورت و قفسه سینه پوشش کافی داشته باشند.
منبع: روزنامه جام جم
