علاوه بر سرما امسال شیوع کرونا و آنفلوآنزا نگرانی های بسیاری را به وجود آورده است. به همین دلایل استفاده از ماسک اجباری شد و زنگ های خطر به صدا درآمدند تا افراد با رعایت توصیه های بهداشتی از ابتلا به این دو بیماری مصون بمانند. در این میان اما کارتنخواب ها نیز با مشکلات بیشتری روبرو خواهند شد.
حبیب بهرامی، مدیرعامل موسسه کاهش آسیب سیمای سبز رهایی در گفتگو با رکنا درباره شرایط امسال کارتن خواب ها تاکید کرد: شرایط امسال با سال های قبل متفاوت است و مدام می شنویم که عموم افراد جامعه به دلیل شیوع کرونا پاییز و زمستان سختی را در پیش دارند.
احتمال ابتلای بیشتر کارتن خواب ها به کرونا
وی با بیان این که پیش بینی می شود که شیوع آنفلوآنزا با کرونا سال سختی را رقم خواهد زد، افزود: با وجود پیش بینی سرمای شدید در زمستان امسال، جامعه هدف ما (کارتن خواب) علاوه بر نیاز خدمات خاص خودشان (سرپناه شبانه، غذا، استحمام، مددکاری، مشاوره و...) احتمال دارد با توجه به هشدارهای وزارت بهداشت در معرض آسیب بیشتر کرونا قرار گیرند.
با شیوع کرونا مسئولان تصمیم گرفتند که کمپ ها باز شوند و پاتوق ها در تهران گسترش پیدا کرد. حبیب بهرامی در پاسخ به این سوال که با جمع آوری پاتوق های بزرگ ، موافق هستید؟ و این جمع آوری های نصفه نیمه باعث نمی شود که پاتوق های تازه ای در شهر شکل بگیرند گفت: تجاربی مانند خاک سفید را داشتیم. زمانی تمام آسیب های این منطقه در دو کوچه خلاصه می شد. با موضوع خاک سفید اصولی روبرو نشدیم و با پاک کردن صورت مسئله آن دو کوچه تخریب شد. لودر انداختیم و کوچه ها را خراب کردیم. نیت بدی نداشتیم و فکر می کردیم که باید این دو کوچه تخریب شود تا معتادان از آنجا جمع شوند. اما اتفاقی که رخ داد برعکس این موضوع بود و بعد از تخریب این دو کوچه (برخی از ساکنین بعد از مدتی محکومیت) برگشتند و جای دیگری مستقر شدند. استقرار دیگر متمرکز نبود و در نقاط مختلف خاک سفید شدند.
افزایش آسیب ها و شکایت ها در خاک سفید
وی افزود: امروز ما آن دو کوچه را در خاک سفید نمی بینیم ولی تمام اتفاقات گذشته به صورت پراکنده در خاک سفید رخ می دهد و افراد بیشتری در معرض آسیب قرار گرفته اند. به طور مثال اگر در گذشته دو سه کوچه اطراف آن دو کوچه معروف در معرض آسیب بودند و شکایت داشتند، امروزه کل محدوده خاک سفید این شکایت را دارد و تعداد جمعیت بیشتری از اهالی خاک سفید در معرض آسیب های مرتبط با اعتیاد و فروش موادمخدر هستند. اقدام به جمع آوری بیماران که در حال حاضر توسط دولت انجام می شود، باعث می شود که تعداد پاتوق های کوچک تر شکل بگیرد و پراکندگی باعث می شود که به عموم جامعه آسیب بیشتری ببینند.
با آمدن "گل" جوان های بیشتری معتاد شدند
مدیرعامل موسسه کاهش آسیب سیمای سبز رهایی در رابطه کارتنخوابی زنان، نوجوانان و حتی کودکان تاکید کرد: اعتیاد کودکان که در شبکه های مجازی منتشر شده در گذشته هم وجود داشته است. اما سن اعتیاد کاهش یافته است چرا که مدل مصرف موادمخدر در جامعه تغییر پیدا کرده و با آمدن "گل" می بینیم که تعداد معتادان جوانتر بیشتر می شود و به این ماده مخدر روی می آورند. اگر تا 3-4 سال پیش نگران این بودیم که دانشجویان موادمخدر مصرف می کنند امروزه درباره دانش آموزان این نگرانی را داریم که در این سنین موادمخدر مصرف کنند. این اتفاق در حال حاضر رخ داده و دانش آموزان موادمخدر مصرف می کنند و شواهد ما نشان می دهد که تعداد دختران جوان مصرف کننده موادمخدر در حال افزایش است.
حبیب بهرامی با اشاره به افزایش زنان کارتنخواب گفت: با دستگیری و درمان اجباری معتادان تعداد کارتنخواب های زن و مرد به صورت مقطعی کمتر می شود. البته فعلا ظرفیت های مناسبی برای درمان اجباری اعتیاد زنان مهیا نشده است و در نبود این ظرفیت ها، زنان در خیابان ها هستند. اما من اعتقاد دارم با ایجاد ظرفیت های درمان اجباری اعتیاد، تعداد کارتن خوابها افزایش می یابد. اگر معتاد تصمیم به ترک داشته باشد این ظرفیت های ترک اجباری اعتیاد جوابگو خواهد بود. اما موضوع در اعتیاد این است که مصرف معتاد بعد از هربار ترک اجباری پس از ترخیص بازگشت به اعتیاد دوباره شدت پیدا می کند. یعنی مصرف یک معتاد از گذشته شدیدتر می شود.
انتظار برای ترخیص و بازگشت به اعتیاد
وی افزود: با توجه به افزایش قیمت شدید موادمخدر (به دلیل بسته بودن مرزها) کمک می کند که تزریق افزایش یابد. چرا که پول ندارند که موادمخدر استنشاقی مصرف کنند و ناچارند برای تامین نیاز فیزیکی این مقدار کم موادمخدر را تزریق کنند. بنابراین رفتارهای پرخطر بیشتر می شود. درمان های اجباری تعداد کارتنخواب ها بیشتر می کند. درمان های اجباری در ظاهر قضیه فضای جامعه را بهبود می بخشد. بعد از هر بار درمان و در شروع مجدد مصرف معتادان بیشتر می شود. معتادان در این پروسه به صورت اجباری درمان می شوند بنابراین منتظر هستند که روزی از آنجا ترخیص شوند تا دوباره مصرف کنند. اگر این اجبار وجود نداشته باشد یک معتاد تا مدت ها به یک گرم مصرف خود ادامه می دهد اما درمان اجباری و بازگشت دوباره این فرد را به سمت تزریق سوق می دهد.
زورگیری و سرقت برای تهیه موادمخدر
مدیرعامل موسسه کاهش آسیب سیمای سبز رهایی در خصوص اینکه گرانی مخدر تا چه حد می تواند به افزایش زورگیری شهری بیانجامد گفت: قطعا با بالا رفتن قیمت موادمخدر و شرایط بداقتصادی معتادان مجبورند که موادمخدر خود را تامین کنند. موضوع مصرف موادمخدر غیرقانونی است معتادان با یکسری رفتار غیرقانونی و اشتباه قصد تهیه موادمخدر را دارند و ممکن است سرقت، زورگیری و... کنند تا موادمخدر خودشان را تامین کنند. این رفتارهای طبیعی معتادان کارتنخواب است و مسلما با گسترش برنامه های کاهش آسیب این رفتارها نیز کاهش می یابد.
حمایت ها ناسالم نباشد
با شروع پاییز و سرد شدن هوا ، اوضاع کارتنخواب ها سخت تر می شود، سرما و تلاش برای نجات از مرگ ، خواب شبانه را از آنها می گیرد ، تا صبح راه رفتن برای زنده ماندن ، مسئولیت ها برای محافظت از جان کارتنخواب ها در این روزها سرد چگونه باید باشد ؟حبیب بهرامی در پاسخ گفت:: تک تک ما به ویژه مسئولان نسبت به جامعه مسئولیت داریم. چون از این جامعه بهره برداری می کنیم. یکی از مسئولیت های اجتماعی در قبال معتادان کارتنخواب که حق دارند از حقوق اولیه بهره مند شوند، این است که معتادان از سرما و آسیب های ناشی از سوءمصرف در امان باشند. حمایت های سالم و ناسالم وجود دارد. من با حمایت های ناسالم موافق نیستم ولی در بدترین شرایط که معتادان از بیماری رنج می برند لازم است که مردم پتو و خوراک و پوشاک را برای معتادان تهیه کنند ولی مسئولان و دولت موظف هستند که در قبال شهروندان خدماتی را در نظر بگیرد. بخشی به وظایف خود عمل می کنند. به عنوان مثال شهرداری تهران به وظیفه و مسئولیت خود عمل می کند و سرپناه و یک وعده غذایی را به کارتنخواب ها ارائه می کند. در شهرستان ها مانند شهرقدس نیز در راستای این مسئولیت به شهرداری تهران پیوسته اند و سرپناه شبانه راه اندازی کرده اند. در بعضی از شهرستان ها هنوز این اتفاق نیفتاده است.
سفرهای دیپلماتیک و توجه بیشتر به کارتنخواب های ساکن پایتخت
رسانه ها و فعالان اجتماعی آنقدر از وضعیت کارتنخواب های ساکن تهران می گویند که انگار در هیچ شهر دیگری از کشور کارتنخواب نیست. وضعیت کارتنخواب های تهرانی بغرنج است چه برسد به کارتنخواب های شهرستان های دیگر ، آنها در چه وضعیتی هستند؟ بهرامی گفت: قطعا به دلیل پایتخت بودن نگاه های به تهران ویژه است. از سوی دیگر سفرهای دیپلماتیک بسیاری به تهران انجام می شود و دیپلمات های کشورهای خارجی در آن زندگی می کنند، برنامه ریزی های خوبی برای تهران در نظر گرفته شده است. به نظرم قسمتی از این حساسیت ها سیاسی است که من با آن آشنایی ندارم. اما می دانم در شهرستان ها هستند افرادی که نیاز به حمایت ها و خدمات دارند ولی به دلیل نبود این حساسیت های سیاسی ممکن است این خدمات وجود نداشته باشد. تعدادی از شهرستان های استان تهران نیز اقداماتی انجام داده اند. اما در استان های دیگر این اقدامات انجام نمی شود. در حالی که شهرداری های آن شهرستان ها نیز وظیفه دارند که این اقدامات را انجام دهند. البته به لحاظ اقتصادی در شرایط سختی قرار داریم و می دانم برای بعضی از شهرستان ها این امکان وجود ندارد و بودجه ای ندارند که برای خدمات دهی در این حوزه اقدام کنند یا اولویت های دیگری دارند. بنابراین فکر می کنم نقش مردم نقش بیشتری می توانند ایفا کنند چرا که توان بیشتری دارند. خوشبختانه به دلیل فرهنگی که در جامعه وجود دارد انجمن ها حاضرند در صورتی که منابع در اختیار داشته باشند این خدمات را به کارتنخواب ها بدهند. اگر مردم به این سازمان های مردم نهاد اعتماد کنند، شاهد هستیم که هیچ کسی به دلیل سرما از بین نمی رود.
نگرانم اعتیاد در اولویت قرار نگیرد
حبیب بهرامی در پایان تاکید کرد: صحبت کردن بیش از حد در مورد معتادان و کارتنخواب ها باعث می شود که اقدامات کمتری صورت بگیرد. چون مسئولان توجیح دارند که در شرایط بد اقتصادی هستیم و اظهار می کنند که مجبوریم به گرسنگی مردم رسیدگی کنیم تا بحث اعتیاد. رسیدگی نشدن آن به یک عادت تبدیل می شود. نگران هستم که با بهتر شدن شرایط باز هم گوش ها پر باشد از این حرف ها و اعتیاد در اولویت قرار نگیرد و برای جامعه عادی بشود.
