ویروس کرونا در جهان مرگبارترین همه گیری را در یک قرن اخیر رقم زده است. کشور‌های جهان روز به روز شاهد شدت یافتن این همه گیری هستند به طوری که تنها در طول سه ماه گذشته تلفات مربوط به کووید ۱۹ دو برابر شده است. از ماه سپتامبر تاکنون به طور متوسط روزانه ۵ هزار و ۴۰۰ تن در جهان به دلیل ابتلا به این ویروس جان خود را از دست داده اند. از آنجا که هنوز راهکاری قطعی برای مقابله با کووید ۱۹ کشف نشده است، سازمان جهانی بهداشت از مردم خواسته است مقررات بهداشتی و محدودیت‌های وضع شده از سوی دولت‌ها را رعایت کنند. استفاده از ماسک، حفظ فاصله گذاری اجتماعی و شستن مرتبط دست‌ها با آب و صابون از مهم‌ترین نکاتی است که مقامات بهداشتی بر آن تاکید دارند.
در این میان، یکی از راهکار‌های موثر برای کنترل شیوع کرونا، شناسایی افراد مبتلا و قرنطینه آن‌هاست. دانشمندان به طور مستمر در حال بررسی علائم این بیماری و آگاه سازی مردم نسبت به آن هستند. تب، سرفه دائمی، از دست دادن حس بویایی و چشایی، بثورات پوستی، مشکلات گوارشی، و خستگی و بی حالی از رایج‌ترین علائم ابتلا به کروناست. با این حال، دانشمندان به تازگی علائم جدیدی از ابتلا به این ویروس را کشف کردند.
بر این اساس، دانشمندان ترکیه‌ای به تازگی اعلام کردند تحقیقات نشان می‌دهد برخی بیماران مبتلا به کرونا دارای علائم عصبی خاصی هستند. این بیماران علائمی همچون بی خوابی، انسفالیت و مننژیت را از خود نشان داده اند. در ابتدا پزشکان تصور می‌کردند این افراد دچار بیماری‌های عصبی شده اند، اما آزمایش‌های تخصصی نشان داد این بیماران به کووید ۱۹ مبتلا شده و علائم عصبی بیماری را از خود بروز داده اند.
انسفالیت در واقع بیماری التهاب حاد بافت مغز است. در این حالت، ویروس خود را از طریق خون به مغز می‌رساند و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند. انسفالیت، چون از بیماری‌های ثانویه ویروسی است می‌تواند رده‌های مختلفی داشته باشد و از عدم تعادل در راه رفتن تا کما و مرگ را برای بیمار به ارمغان خواهد آورد. برای مثال در نوزادان ویروس هرپس سیمپلکس باعث ایجاد تبخال می‌شود یا ویروسی که در آبله مرغان به مغز می‌رسد می‌تواند فقط کمی عدم تعادل در راه رفتن را در پی داشته باشد. در موارد کمی انسفالیت آسیب‌های جدی به مغز وارد می‌کند و در این صورت جبران آسیب‌ها سخت خواهد بود. از جمله علائم انسفالیت تب، سردرد، فوتوفوبیا (ترس از نور) و تشنج، تحریک پذیری و عصبی شدن، استفراغ، لوچ شدن چشمان یا دید دوگانه، و ضعف دست است.
مننژیت نیز التهاب پرده‌های محافظی است که مغز و نخاع را پوشانده‌اند و به‌طور مشترک مننژ یا شامه گان نامیده می‌شوند. مننژیت می‌تواند به دلیل نزدیکی التهاب به مغز و نخاع، زندگی بیمار را به خطر اندازد؛ بنابراین این شرایط را تحت عنوان فوریت پزشکی دسته‌بندی می‌کنند. رایج‌ترین نشانه‌های مننژیت سردرد و خشکی دردناک گردن همراه با تب، گیجی یا هوشیاری دگرگون شده، استفراغ، و ناتوانی در تحمل نور (نور هراسی) یا صدا‌های بلند (صدا هراسی) است. معمولاً در کودکان فقط نشانه‌های غیراختصاصی مانند تحریک‌پذیری و خواب‌آلودگی مشاهده می‌شود.
محققان ترکیه‌ای اعلام کردند برخی بیماران کرونایی نیز علائمی شبیه "نشانگان گیلن– باره" از خود نشان می‌دهند. نشانگان گیلن-باره عبارت است از یک بیماری التهابی نادر که دستگاه عصبی مرکزی را درگیر می‌کند و به سرعت موجب ضعف عضلات و بی‌حسی می‌شود. این نشانگان می‌تواند در تمام سنین رخ دهد، اما بین سنین ۵۰–۳۰ سالگی شایع‌تر است. علایم شایع آن در مراحل اولیه، ضعف عضلات دست و پا، ساعد، بازو، ساق و ران‌ها، شکم و قفسه سینه است. ضعف عضلات در عرض ۷۲ ساعت پیشرفت می‌کند و ممکن است باعث بروز مشکلات تنفسی تهدیدکننده حال بیمار شود. شوک خود می‌تواند شامل ضعف، غش، سرد شدن دست‌ها و پاها، تند شدن ضربان قلب و تعریق باشد. در مراحل بعدی گاهی فلج کامل برای هفته‌ها یا ماه‌های بعد روی می‌دهد.
تحقیقات دانشمندان ترکیه‌ای نشان می‌دهد به طور گسترده در بیماران کرونایی ضعف شدید بروز کرده است. همچنین ممکن است این بیماران در برخی نقاط بدن احساس مور مور شدن کنند. این احساس می‌تواند به تمامی نقاط بدن سرایت شود. همچنین علائم پوستی مانند سرخی، پوسته پوسته شدن و تورم در این بیماران شایع است.
تاثیرات مخرب ویروس کرونا بر مغز
به تازگی محققان آمریکایی رفتار مرموز و حیرت انگیز ویروس کرونا با سلول‌های مغزی را کشف کردند.
دانشمندان دانشگاه ییل آمریکا اعلام کردند ویروس کرونا می‌تواند با تاثیر بر سلول‌های مغزی و ربودن آن‌ها، از این سلول‌ها برای تکثیر خود استفاده کند. دانشمندان در این تحقیقات اعلام کردند سلول‌های مغزی یکی از اهداف مورد علاقه ویروس کرونا است.
دکتر آکیکو ایواساکی، مدیر این تحقیقات اعلام کرد: یافته‌های ما نشان داد ویروس کرونا می‌تواند نورون‌های مغزی را مورد حمله قرار دهد. ما در مغز بیماران کرونایی شاهد نورون‌های آلوده به کووید ۱۹ بودیم. زمانی که نورون‌های آلوده را مورد مطالعه قرار دادیم شاهد آن بودیم که این سلول‌ها از منظر متابولیکی (سوخت و ساز سلولی) بسیار فعال بودند. این نشان دهنده آن است که ویروس پس از ابتلای سلول‌های مغزی، آن‌ها را از بین نمی‌برد بلکه با تغییر کارکرد این سلول ها، از آن‌ها برای تکثیر خود استفاده می‌کند.
او افزود: زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، این سلول‌های می‌توانند باعث کاهش اکسیژن در سلول‌های مجاور مغز شوند. از زمانی که ویروس سلول‌های مغزی را درگیر خود می‌کند، می‌تواند صدمات قابل توجهی به آن سلول و سلول‌های مجاور آن وارد کند.
پیش‌تر نیز دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا از حمله مستقیم ویروس کرونا به سلول‌های مغزی خبر داده بودند. دانشمندان آمریکایی اعلام کردند ویروس کرونا توانایی آن را دارد که به طور مستقیم به مغز حمله کند. این حمله می‌تواند منجر به بروز علائمی مانند سردرد، گیجی و پریشانی، و هذیان گفتن بیمار شود.
اندرو ژوزفسن، مدیر این پژوهش از دانشگاه کالیفرنیا در این باره گفت: ما برای انجام تحقیقات از فناوری بسیار دقیقی بهره گرفتیم. دانستن این موضوع که ویروس کرونا می‌تواند چه تاثیراتی بر مغز داشته باشد برای دانشمندان از اهمیت بالایی برخوردار است.
محققان می‌گویند به هیچ عنوان شگفت آور نخواهد بود که ویروس کرونا بتواند باعث پاره شدن غشای خونی مغز شود. در حقیقت غشای خونی دور سلول‌های مغزی را گرفته و علاوه بر خون رسانی به این سلول ها، مانع از ورود عوامل خارجی و بیماری زا به آن‌ها می‌شود. حال به نظر می‌رسد کووید ۱۹ می‌تواند این غشا را نابود و به سلول‌های مغزی حمله کند.
محققان معتقدند احتمالاً ویروس کرونا از راه بینی و از طریق عصب مربوط به حس بویایی وارد مغز می‌شود. این عصب در کارکرد حس بویایی اهمیت زیادی دارد. از همین رو، از دست دادن حس بویایی یکی از علائم رایج در میان مبتلایان به ویروس کرونا است. بخشی از مغز که مسئول حس بویایی است با سایر بخش‌های مغز در ارتباط است و به آن‌ها پیام‌هایی می‌فرستد. این مناطق خود مسئول بخش یادگیری، حافظه و احساسات هستند.
بخش حس بویایی مغز برای ارتباط با سایر بخش‌ها از مواد شیمیایی مانند دوپامین که نقش مهمی در لذت و تحرک ما دارد، استفاده می‌کند. احتمالا ویروس کرونا باعث تغییر سطح دوپامین خون می‌شود. همچنین این ویروس احتمالا بر میزان مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین و استیل کولین تاثیرگذار است. تمامی این مواد شیمیایی در فرآیند‌هایی مانند تمرکز و توجه کردن، یادگیری، حافظه و رفتار فرد اثرگذار هستند.
این تغییرات در مواد شیمیایی منجر به تغییرات در رفتار، خستگی و تغییرات شناختی می‌شود که در بیماران مبتلا به کرونا شایع است. همین موضوع منجر به بروز عوارضی مانند استرس، نگرانی و اضطراب، و افسردگی در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ می‌شود.
همچنین استرس باعث برهم خوردن سطح سروتونین و کورتیزول مغز می‌شود که می‌تواند خلقیات و رفتار ما را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه، این تغییرات می‌تواند باعث افسردگی، و نگرانی و اضطراب در فرد شود.
