با شیوع کرونا و توقف بسیاری از فعالیت‌ها و کسب و کارها، مانند تعطیلی رستوران‌ها، کافه‌ها، برگزار نشدن مراسم‌ها و... تقاضا در بخش تولیدات کشاورزی کاهشی شد. طوری که در اسفندماه سال گذشته و ۲ ماه ابتدایی امسال قیمت برخی کالا‌ها کاهشی شد یا قیمت‌ها ثابت ماند. از طرف دیگر، شیوع کرونا صادرات را متوقف یا کند کرد. شاید به این خاطر بود که مصرف‌کنندگان انتظار نداشتند قیمت میوه‌ها یا کالا‌های خوراکی تولید داخل، افزایش قیمت حداکثری داشته باشد. اما برخلاف تصور مردم، فعالان حوزه تولید و عرضه میوه می‌گویند با شیوع کرونا برخی عوامل تولید و عرضه میوه، افزایش قیمت پیدا کرده است و این عوامل مانع کاهش قیمت‌هاست.
گزارش میدانی نشان می‌دهد به رغم اینکه در سال‌های قبل، مردم برای خریدی ارزانتر، بازار‌های میوه و تره بار را به خرده فروشی‌های سطح شهر ترجیح می‌دادند، امسال در ۲ ماه اخیر، قیمت میوه در بازار میوه و تره‌بار نیز رشد چشمگیری دارد. با شیوع کرونا برخی تولیدات پرتقاضا مانند مرکبات، افزایش قیمت زیادی داشت و این افزایش قیمت در بازار میوه و تره بار هم مشهود بود حتی میوه‌هایی مانند لیموشیرین یا لیموترش در میادین نایاب شد و مردم برای خرید آن‌ها ناچار به مراجعه به مغازه‌ها بودند. در میادین میوه و تره بار اکنون تقریباً تمام میوه‌ها و بخصوص نوبرانه‌ها افزایش قیمتی بیش از ۲۰ درصد نسبت به سال قبل دارند.
مقایسه افزایش قیمت انواع میوه در یک سال
مقایسه قیمت انواع میوه در هفته اول تابستان ۹۸ و هفته اول تابستان ۹۹ در بازار‌های میوه و تره بار نشان می‌دهد در این مدت لیموتُرش ۱۰ درصد، آلبالو ۱۳ درصد، موز ۱۴ درصد، آناناس طلایی ۲۰ درصد، سیب گلاب ۲۱ درصد و توت فرنگی ۲۲ درصد رشد قیمت دارد.
اما مشاهده میدانی ما نشان می‌دهد قیمت‌ها در خرده فروشی‌ها بیش از ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته رشد دارد و در حال حاضر در خرده فروشی‌ها متوسط قیمت هر کیلو توت فرنگی، ۳۴۸۰۰، گوجه سبز ۲۸، طالبی ۱۱۵۰۰، آلبالو ۴۵۸۰۰، گیلاس ۵۸۵۵۰، هلو ۲۵۰۰۰ و زردآلو ۶۰ هزار تومان است.
البته قیمت میوه در حالی افزایشی بیش از توان خرید بیشتر شهروندان را دارد که متولیان بخش تولید تأکید دارند تولید میوه با بارش‌های مناسب، افزایش داشته است.
کرونا جابه‌جایی کارگران را محدود کرد
سیدرضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، بخشی از گرانی میوه را به‌دلیل هزینه‌های تورم زای تولید می‌داند.
به گفته نورانی، هزینه بسته بندی، حمل و نقل و دستمزد کارگران چندبرابر شده است. او می‌افزاید: دستمزد کارگر از ۷۰ هزار تومان به ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزارتومان به‌صورت روزمزد رسیده است. مثلاً سال‌های قبل بسیاری از کارگران برای میوه چینی از استان‌هایی به استان‌های تولید‌کننده می‌رفتند، اما کرونا جابحایی را محدود کرده و کارگران به خاطر کرونا جابه‌جا نمی‌شوند، علاوه بر آن هزینه‌های درمان هم افزایش یافته است که این موارد بر دستمزد نهایی کارگران اثر دارد.
کمبود میوه‌های مرغوب
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، تأثیرات آب و هوایی و سرمازدگی را علت دیگر افزایش قیمت میوه دانسته و می‌گوید: تولید میوه‌های هسته دار مانند زردآلو، آلو و هلو به‌خاطر بارندگی صدمات زیادی دید و کنه روی بیشتر زردآلو‌ها را خورده است. به همین دلیل شاید میوه‌های درجه دو و سه قیمت کمتری داشته باشند، اما میوه‌های درجه یک و مرغوب به‌خاطر کمبود افزایش قیمت زیادی دارد. زردآلو سال گذشته در عمده فروشی‌ها هر کیلو ۱۴ هزار تومان بود، اما امسال قیمت عمده فروشی آن ۲۲ هزار تومان است. تگرگ و برخی آفات تولید سیب را تحت تأثیر قرار داده و احتمالاً در نیمه دوم سال تولید سیب به یک دوم برسد.
کاهش قیمت صیفی جات
رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، با اشاره به قیمت صیفی جات هم می‌گوید: قیمت صیفی جات هنوز به قیمت معمول خود نرسیده است، اما انتظار داریم قیمت صیفی جات با شروع برداشت در بیشتر استان‌ها، به قیمت‌های معمولی برسد.
اما نورانی می‌گوید: قیمت از عمده فروشی تا خرده فروشی‌ها تغییر زیادی دارد و این به‌دلیل نبود نظارت بر بازار عرضه است. قیمت میوه‌ها در خرده فروشی‌ها متغیر است و به نظر می‌رسد هر مغازه یک قیمت متفاوت دارد و در بازار قیمت میوه یکسان نیست. البته قیمت‌ها در بازار میوه و تره بار شهرداری‌ها متعادل‌تر است و به همین دلیل ۶۵ درصد از خرید مردم در این بازار‌ها انجام میشود. چون عموم مردم از این بازار‌ها خرید می‌کنند عرضه میوه در آن شامل میوه‌های درجه یک و با کیفیت بالا نیست، چون عرضه این نوع میوه قیمت را در میادین بالا می‌برد.
صادرات، علت افزایش قیمت نیست
برخی شهروندان که برای خرید میوه به بازار آمده‌اند و از قیمت‌ها گله دارند، علت افزایش قیمت را صادرات میوه می‌دانند. اما رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی، این گمانه را نادرست می‌داند. به گفته نورانی ۳ درصد تولیدات صادر میشود، اما ۳۰ درصد تولید میوه ضایعات داریم. او معتقد است اگر ضایعات کم شود قیمت‌ها متعادل‌تر میشود. او صادرات را عامل اشتغالزایی می‌داند و می‌گوید: ۴۰ تا ۵۰ درصد ضریب اشتغال مربوط به کشاورزی و صنایع تبدیلی است و صادرات نیروی محرک تولید و اشتغالزایی است. اگر صادرات متوقف شوند مشکلی که برای پیاز، سیب زمینی و هندوانه داشتیم برای کل تولیدات پیش می‌آید و تولیدات تبدیل به ضایعات میشود.
به گفته نورانی هزینه صادرات هم افزایش یافته و قیمت کانتینر‌های یخچال دار نسبت به اردیبهشت ۲ برابر شده است. او همچنین به مشکل صادرکنندگان برای بازگرداندن ارز اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌خاطر مسائل بانکی جابه‌جایی ارز و انتقال آن به داخل مشکل شده است.
تقاضا بالا رفت
علی اکبرخانی، فعال صنعت بسته‌بندی و عرضه میوه در بخش خصوصی می‌گوید: برخلاف تصور عامه که کرونا را باعث کاهش تقاضا می‌دانند، اما با شیوع کرونا تقاضا برای میوه بیشتر شده است، چون به گفته او مردم هزینه‌هایی که برای مسافرت، رفت و آمد، رفتن به رستوران یا تفریحات دیگر می‌پرداختند، الان برای خرید میوه یا کالا‌های خوراکی دیگر هزینه می‌کنند.
این فعال بخش خصوصی، فضای بازار‌ها و التهاب افزایش قیمت‌ها را بر بازار میوه هم اثر‌گذار می‌داند و می‌گوید: هزینه‌های حمل و نقل و بسته‌بندی جزء لاینفک قیمت نهایی میوه است. در حال حاضر این هزینه‌ها افزایش یافته و قیمت سبد و کارتن برای بسته‌بندی میوه چندبرابر شده است. او همچنین وجود حلقه‌های واسطه‌ای فراوان، از تولید تا مصرف را علت دیگر افزایش قیمت میوه می‌داند. به گفته اکبرخانی، همچنین ۴ برابر شدن قیمت سم و کود وقطع ارز ۴۲۰۰ تومانی این دو نهاده بر افزایش قیمت نهایی میوه اثر مستقیم دارد.
کاهش قیمت‌ها در روز‌های آینده
به گزارش باشگاه خبرنگاران محمدعلی مصطفی لو، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های کشاورزی باغبانی هم با تأیید افزایش قیمت نهاده‌های تولید، مانند سم و کود، هزینه کارگر وهزینه‌های حمل و نقل و بسته بندی، می‌گوید: افزایش قیمت عوامل تولید موجب افزایش قیمت میوه بویژه میوه‌های نوبرانه شده است. اما مصطفی لو با اشاره به بارش‌های خوبی که داشتیم، می‌گوید: بارش‌ها موجب افزایش تولید شده است. تازه چند روز از فصل تابستان گذشته و با شروع فصل گرما و برداشت میوه، حتماً در روز‌های آینده شاهد کاهش قیمت میوه خواهیم بود.
