همه‌چیز از یک نیاز یا یک اتفاق شروع می‌شود و این نقطه آغاز نیت یک واقف برای وقف بخشی از مال و دارایی‌اش است. وقف یکی از رسم‌های نیک اسلام است و حالا سال‌های سال است که به یکی از سنت‌های قشنگ ایرانی‌ها تبدیل شده است.
به گزارش جام جم آن‌قدر که قدم در هر شهر و روستایی از ایران که می‌گذاریم، بالاخره مسجدی، مدرسه‌ای، بیمارستانی یا حتی آب‌سردکنی است که وقف استفاده اهالی آن محل شده است و دعای خیری برای واقف دارد. اما همه وقف‌هایی که در طول تاریخ انجام شده محدود به همین نیت‌های مرسوم نبوده است.
گاهی اوقات کسانی با نیت‌هایی متفاوت، وقف‌های جالبی کرده‌اند؛ وقف‌های متفاوت و جالبی که البته تعدادشان هم کم نیست و شنیدن و دانستن چند تایی از این هزاران وقف عجیب در روز وقف، شاید تلنگری برای باز شدن راهی برای واقفی با فکر و نیتی متفاوت باشد.
وقف گربه‌ها
می‌دانستید زمینی به نام بند گربه‌ای وجود دارد که صاحب زمین آنجا را وقف جلوگیری از آزار و اذیت گربه‌ها کرده است؟ این قطعه از زمین در منطقه بشرویه استان خراسان جنوبی است و کسانی که در این زمین خانه دارند، حق اذیت کردن گربه‌ها را ندارند. این‌طور که ما شنیده‌ایم، در قدیم، نگهداری گوشت به‌راحتی این روز‌ها در خانه نبوده است.
حالا اگر در این بین، گربه‌ای می‌آمد و همان یک تکه گوشتی را که صاحب‌خانه در خانه‌اش نگهداری می‌کرد می‌برد، اهالی خانه حسابی گربه را توبیخ می‌کردند. همین هم شد که در چنین اوضاع و احوالی، یک نفر آمد و زمینش را وقف خانه برای کسانی کرد که اگر روزی گربه‌ای گوشت‌شان را برد، کاری به کارش نداشته باشند؛ وقفی که باعث شد محبت و مهر بیشتری بین مردم نسبت به هم و خب نسبت به حیوانات رواج پیدا کند.
وقف یک مشت پسته
یک مشت پسته هم می‌تواند نیت یک وقف باشد. ماجرای جالب این است که عباس خلیلی، صاحب یک باغ پسته است که همه باغ را به شرط تهیه یک مشت پسته در جلسات قرآن کریم وقف کرده است.
داستان این است که آقای خلیلی اهل شهر سنخواست از شهرستان جاجرم است و محصول باغ پسته یک میلیارد ریالی خودش را با نیت تهیه یک مشت پسته به عنوان پذیرایی برای جوانان و نوجوانان نمازخوان و شرکت‌کننده در جلسات قرآن مسجد جامع شهر و اطعام و عزاداری حضرت زهرا (س) در دهه فاطمیه وقف کرده است.
اولین وقف سایبری جهان
به نظر یکی از جالب‌ترین وقف‌های مبتکرانه چند سال اخیر، وقف مجازی یا وقف سایبری است که مرتضی میرسراجی برای اولین بار آن را انجام داده است. درآمد این موقوفه، جوایز، هدایا، حمایت‌های مالی و... به برگزیدگان وبسایت الخیرات که منتخب هیأت داوری هستند اختصاص داده می‌شود.
این وقف منفعتی و عام است و نخستین وقف سایبری جهان لقب گرفته است که خوشبختانه به نام ایران ثبت شده است. در وبسایت الخیرات سعی می‌شود کار‌هایی که عیار ۲۴ دارد و جزو ترین‌هاست و خوب محسوب می‌شوند، به مردم معرفی شود. تا امروز بیشتر از ۸۰ وقف جالب، از نظر نوع و عواید، برای معرفی در این سایت قرار گرفته است.
آقای میرسراجی می‌گوید با این کار، ایران به عنوان پیشگام در موقوفات سایبری معرفی شده است و امیدوارم این کار صدقه جاریه و باقی الصالحاتی باشد که مردم برای همیشه از عواید آن بهره‌مند شوند.
جاروی پر طاووس وقف حرم مطهر امام رضا (ع)
فردی به نام حاجیه نواب‌والده‌سالار در سال ۱۲۶۳، یعنی نزدیک به ۱۷۰ سال پیش جارویی از پر طاووس را وقف حرم مطهر امام رضا (ع) کرده است. دسته این جاروی پر طاووس، با دسته‌پوش مروارید‌دوزی شده‌ای پوشانده شده است و تعداد پر‌های طاووس به کار رفته در این جارو تقریبا ۹۰ پر است، اما تعداد پر‌های اولیه آن در حدود صد پر بوده است. این روز‌ها این جارو در موزه مرکزی آستان قدس نگهداری می‌شود.
وقف آشپزخانه
نه این‌که آشپزخانه‌ای وجود داشته باشد و حسین خادمی آن را وقف کند؛ بلکه آقای خادمی، به نیت وقف، آشپزخانه مجهز و کاملی در زمینی به مساحت ۴۵۰ متر مربع ساخت و پس از تکمیل ظاهر و باطنش، آن را وقف کرده است.
این واقف آشپزخانه خود را برای استفاده حسینیه ابوالفضلی هیات دارالشفای رضوانشهر و آشپزی جهت مراسم جشن و عزاداری خارج از حسینیه وقف کرده است. ارزش ریالی این آشپزخانه چیزی حدود دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال برآورد شده بود.
وقف مهریه
یکی از موقوفات جالب، قطعه زمینی به مساحت ۴۰۰ متر مربع در روستای ملاقلی در وردشت سمیرم است که این موقوفه جزو موقوفاتی با نیت ساخت مسجد برای این روستاست. حالا ماجرا چه بوده است؟ این‌که از آنجا که در این روستا مسجدی وجود نداشت، خانم روح‌انگیز شهریاری این زمین را که به عنوان مهریه‌اش به او رسیده بود، وقف ساخت مسجدی در روستای مادری‌اش کرد.
به نظر می‌رسد در دوره‌ای از تاریخ، وقف مهریه مرسوم بوده است که خانم فاطمه آشوری هم که از اهالی روستای چاه فالیز شهرستان بجستان بوده است، پنج‌دانگ از مزرعه چاه و آب آن را که مهریه‌اش بوده است، با نیت مصرف در هزینه‌های برگزاری مراسم ولادت و عزاداری در شهادت امام رضا (ع) وقف کرده است.
وقف زمین جهت ترویج فرهنگ وقف
وقف برای چه؟ برای ترویج وقف؛ به همین روشنی و واضحی. در واقع کسی آمده است و مالش را وقف کرده است تا دیگران هم از او یاد بگیرند و این کار را ادامه دهند. دیگر چه چیزی بهتر از این؟ آقای رمضان مبرم، یکی از همین واقفان است. او ۹۰ هزار متر‌مربع زمین کشاورزی خودش در شهرستان ایلام را وقف کرد تا در زمان خودش، اولین موقوفه‌ای باشد که با چنین نیتی به ثبت می‌رسد.
البته این زمین علاوه بر نیت اصلی‌اش که تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف بوده است، روضه‌خوانی حضرت زهرا (س) و کمک به ایتام را هم به همراه خودش داشته است.
وقف درمان
هزینه درمان بیماران سرطانی هم از آن نیت‌هایی است که خیلی از واقفان سراغش می‌روند که خب فقط در نوع مالی که وقف می‌کنند، تفاوت دارند. مثلا علی موسوی نیز، یک درصد از ۶ درصد کل سهام کارخانه لوله و پروفیل کویر خراسان جنوبی را برای بیماران سرطانی شهرستان بیرجند وقف کرده است. این وقف برای درمان بیماران سرطانی شهرستان بیرجند است که به دلیل نوع متقاوت وقفش، در لیست وقف‌های عجیب و جالب قرار گرفته است.
وقف دیگ
البته این‌که وسیله‌ای را به نیتی خاصی و برای مصرف خاصی نذر کنیم موضوع جدید و عجیبی نیست، اما خب هر وسیله‌ای در نوع خودش می‌تواند جالب باشد. مثلا در سال ۱۳۳۱، وقف جالب دیگری در امور اوقاف به ثبت رسید؛ ثبت وقف یک دیگ.
خانم خدیجه خسروی یک عدد دیگ بزرگ را برای امور خیر و مراسم مذهبی و اعیاد و عزا وقف کرد و گفت که این دیگ را برای هر امر خیری، به هرکسی که نیاز داشت بدهید تا در آن غذا درست کند تا من هم نقش کوچکی در آن نذری داشته باشم.
وقف برای انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای
انرژی هسته‌ای هم از آن مواردی است که وقف‌های متفاوتی برای پیشرفتش انجام شده است. ستاره شاکرمی، خانمی است که آپارتمان خودش را در خرم‌آباد با نیت این‌که همه درآمد‌های آن برای انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای مصرف شود، وقف کرده است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که عین کلمه صلح‌آمیز در موقوفه این واقف نوشته و تاکید شده که اتفاقا همین موضوع این وقف را شگفت‌انگیزتر از قبل کرده است.
ماجرای وقف برای انرژی هسته‌ای به یکی دو مورد ختم نمی‌شود. همین چند سال اخیر، نیکوکار دیگری هم ملکی را در خرمشهر که در زمان خودش حدود ۲۰ میلیارد ریال ارزش داشت برای توسعه فعالیت علمی دانشجویان در زمینه انرژی هسته‌ای وقف کرد. علاوه بر آن، در سال ۹۲ و به مناسبت هفته وقف، این بانوی نیکوکار که تهرانی‌الاصل است، ملکی تجاری را در خرمشهر با متراژ ۴۰۰ متر مربع به منظور حمایت از دانشجویان در زمینه انرژی هسته‌ای وقف کرد.
