مشکلات تأمین هزینه‌های دندانپزشکی برای احاد مختلف جامعه قابل لمس و ملموس است، به طوریکه اغلب مردم که دندان‌های خراب و پوسیده دارند، توان رفتن به دندانپزشکی را ندارند و مجبور هستند با همان دندان‌های خراب زندگی کنند. این در حالی است که متخصصین دندانپزشکی، همواره نسبت به عوارض و بیماری‌های ناشی از پوسیدگی دندان هشدار داده‌اند. بهنام عباسیان عضو شورای عالی نظام پزشکی، با بیان اینکه خدمات دندانپزشکی در جامعه ما لوکس محسوب می‌شود، گفت: صنعت بیمه باید در حوزه بهداشت دهان و دندان ورود کرده و با پوشش بیمه‌ای خدمات سطح یک و دو، از گسترش بار بیماری‌هایی که منشأ آن دهان و دندان است، جلوگیری کند. زیرا بسیاری از افراد به دلیل هزینه‌های بالای خدمات دندانپزشکی از مراجعه به مراکز درمانی خودداری می‌کنند.
شاید عواقب و عوارض این قبیل مشکلات و بیماری‌های دهان و دندان بود که باعث شد وزارت بهداشت، چند سال قبل «طرح تحول سلامت دهان و دندان» را کلید بزند. طرحی که مشخص نشد چگونه دنبال می‌شود و ثمرات آن برای کسی مشخص نشده است. البته همان ابتدای کلید خوردن این طرح، وزیر بهداشت عنوان کرده بود که چندان خوشبین به این طرح نیست.
افت شاخص DMF در کودکان زیر ۶ سال
این در حالی است که علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که حوزه دندانپزشکی به راحتی می‌تواند مورد غفلت قرار گیرد، می‌گوید: تا زمانی که دندانی آسیب نبیند و درد نگیرد کسی به دندانپزشک مراجعه نمی‌کند که این نقطه ضعف ماست.
وی با تاکید بر اینکه توجه به اقتصاد سلامت در حوزه بهداشت دهان و دندان، تصریح کرد: اگر با اجرای طرح بهره برداری از ظرفیت‌های دندانپزشکی مراکز در شیفت عصر، ۲ تا ۳ درصد هم از هزینه از جیب مردم را کم کنیم، رقمی معادل ۶۰۰ میلیارد تومان در هزینه‌ها صرفه جویی شده است.
بررسی‌ها و گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۳۸ در ایران سطح سلامت دهان و دندان کودکان ۱۲ ساله (به عنوان شاخص خرابی دندان) که شامل پوسیدگی، از دست رفتن و پر کردن دندان‌ها است، حدود ۲ بوده که بر اساس آخرین آمار این عدد در همین حدود باقی مانده و خیلی تفاوت نکرده است، در حالی که در سال ۱۳۳۸، در حدود ۴۰۰ دندانپزشک در کشور داشتیم و الان این تعداد به بیش از ۳۰ هزار دندانپزشک رسیده است. در همین حال، در مقایسه بین سال‌های ۹۱ تا ۹۵ شاخص DMF در کودکان زیر ۶ سال نشان می‌دهد که میزان پوسیدگی دندان‌ها در این گروه سنی بالا رفته است.
در چنین شرایطی که هزینه‌های سلامت دهان و دندان در کشور بسیار گران است، طرحی در سال گذشته به وزارت بهداشت پیشنهاد شد که وزیر با آن موافقت کرد. کلیت این طرح این بود که با استفاده از ظرفیت کلینیک‌های دندانپزشکی دانشگاهی در نوبت عصر، بتوان خدمات دندانپزشکی با تعرفه‌ای معقول و متناسب با جیب مردم، ارائه داد. در عین حال، مجلس شورای اسلامی، هزار میلیارد تومان برای بهداشت دهان و دندان در سال گذشته اختصاص داد که سرنوشت هزینه کرد این بودجه نامعلوم است.
مسیح صادقی مجری طرح «لبخند آتیه»، در گفتگو با خبرنگار مهر، به جزئیات این طرح اشاره کرد و گفت: در حدود کمتر از سه سال قبل، مطالعه‌ای در زمینه هزینه‌های دندانپزشکی در کشور انجام دادیم و در نهایت تصمیم گرفتیم طرحی را به وزیر بهداشت پیشنهاد کنیم که بر اساس آن، بتوان از ظرفیت‌های کلینیک‌های دندانپزشکی دانشگاهی، برای ارائه خدمات به مردم استفاده کنیم.
این دندانپزشک با اشاره به استقبال وزیر از این پیشنهاد و ارجاع این طرح به بیمه آتیه سازان حافظ (که زیر مجموعه سازمان بیمه سلامت است)، افزود: به دلیل اینکه بیمه‌های پایه نتوانسته‌اند خدمات دندانپزشکی را آن طور که باید پوشش دهند، تصمیم گرفتیم از طریق بیمه‌های تکمیلی، این طرح را دنبال کنیم.
صادقی با اشاره به آغاز رایزنی‌ها و مذاکرات با بیمه آتیه سازان حافظ و سازمان بیمه سلامت در مسیر اجرایی شدن این طرح، ادامه داد: در این طرح قرار نبود به بودجه دولتی دست اندازی نشود، ضمن اینکه بار مالی هم نداشت. صرفاً می‌خواستیم از پتانسیل‌های موجود در حوزه دندانپزشکی استفاده کنیم.
در حال حاضر تعداد زیادی کلینیک دندانپزشکی دانشگاهی در سراسر کشور وجود دارد که در وقت بعد از ظهر، به نوعی تعطیل می‌شوند و امکانات آنها بلااستفاده می‌ماند.
این نکته‌ای بود که مجری طرح مورد تاکید قرار داد و گفت: این دسته از مراکز دندانپزشکی دانشگاهی که به نوعی دولتی محسوب می‌شوند، در شیفت بعد از ظهر خالی می‌شوند و می‌توان از این ظرفیت برای ارائه خدمات دندانپزشکی به مردم استفاده کرد.
صادقی، به اختصاص هزار میلیارد تومان بودجه برای سلامت دهان و دندان از سوی مجلس شورای اسلامی در سال ۹۷ اشاره کرد و افزود: پیشنهاد ما این بود که این بودجه را در پتانسیل‌های موجود استفاده کنیم.
سرنوشت نامعلوم هزار میلیارد تومان بودجه سلامت دهان و دندان
این دندانپزشک با اشاره به سرنوشت نامعلوم هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص یافته به حوزه سلامت دهان و دندان، گفت: در ابتدا از داخل وزارت بهداشت، پیشنهاد شد که این پول برای خرید یونیت دندانپزشکی هزینه شود. در حالی که ما کمبود یونیت نداریم و مراکزی هستند که حتی با وجود یونیت، بیمار ندارند. بنابراین، چنین پیشنهادی شبهه ناک بود و با تلاش‌هایی که صورت گرفت، این پیشنهاد منتفی شد.
مشاور سابق مدیرعامل بیمه آتیه سازان حافظ، با اشاره به تشکیل کمیته معین در وزارت بهداشت برای پیگیری طرح سلامت دهان و دندان، افزود: یکی از توصیه‌های وزیر وقت بهداشت برای اجرای این طرح، ارتقا کیفیت و تعدیل تعرفه دندانپزشکی بود.
وی با اشاره به همکاری بیمه آتیه سازان حافظ با انجمن دندانپزشکی ایران برای اجرای این طرح، گفت: بر اساس اعلام انجمن دندانپزشکی، ۳۰ هزار دندانپزشک آماده کار داریم که می‌توان از این ظرفیت برای ارائه خدمات ارزان قیمت دندانپزشکی استفاده کرد. ضمن اینکه پتانسیل و ظرفیت فارغ التحصیلان جوان دندانپزشکی بسیار بیشتر از خدماتی است که در این رشته به مردم ارائه می‌شود و در نتیجه می‌توانیم از این نیروهای جوان در امر پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها استفاده کنیم.
با توجه به هزینه‌های سنگین دندانپزشکی در کشور که باعث شده قریب به اتفاق احاد جامعه از رفتن به مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی خودداری کنند و شب‌ها را با درد دندان صبح کنند، به نظر می‌رسد اجرای طرح‌هایی که اندکی هم از این هزینه‌ها بکاهد، می‌تواند مثمر ثمر و مفید باشند.
مجری طرح لبخند آتیه با اشاره به همکاری بیمه آتیه سازان حافظ به عنوان یکی از زیر مجموعه‌های سازمان بیمه سلامت که وابسته به وزارت بهداشت است، گفت: برای اولین بار بود که انجمن دندانپزشکی ایران به بیمه‌های تکمیلی در مسیر اجرای یک طرح اعتماد می‌کرد و از همین رو، مذاکرات ما خوب پیش رفت.
تعیین نرخ ۳۷ هزار تومانی برای خدمات
صادقی با عنوان این مطلب که ما تمامی جوانب کار را پیش بینی و طراحی کرده بودیم و حتی بهترین درآمد را برای دندانپزشکان همکار در نظر گرفته بودیم، افزود: ایده ما به قدری کارشناسی شده بود که حتی پیش بینی دلار ۲۰ هزار تومانی هم مورد توجه قرار گرفته بود، در حالی که در زمان پایش طرح، نرخ دلار ۸ هزار تومان بود. بنابراین، حق بیمه ۳۷ هزار تومان برای ارائه خدمات دندانپزشکی در نظر گرفته شد.
بر اساس اظهارات مجری طرح لبخند آتیه، قرار بود در ابتدا این طرح به صورت پایلوت توسط بیمه آتیه سازان حافظ برای حداقل ۵۰۰ هزار نفر بیمه شده تکمیلی اجرا شود که پس از بررسی‌های فراوان، به این نتیجه رسیدیم که این طرح را از گروه بازنشستگان به عنوان هزینه برترین گروه جامعه شروع کنیم.
صادقی ادامه داد: یک ماه و نیم کار ارزیابی صورت گرفت تا اینکه پیشنهاد شد جمعیت پایلوت طرح لبخند آتیه به دو میلیون نفر برسد.
وی افزود: با تمامی این تفاسیر و بررسی‌ها، ما اعلام آمادگی کردیم که می‌توان با حق بیمه ۳۷ هزار تومانی، این طرح را برای دو میلیون بازنشسته دستگاه‌های مختلف که تحت پوشش بیمه تکمیلی بیمه آتیه سازان حافظ هستند، اجرا کنیم و مقدمات آن نیز فراهم بود.
به گفته صادقی، اولین بار بود که انجمن دندانپزشکی ایران یک شرکت بیمه‌ای را به رسمیت می‌شناخت و حاضر به همکاری بود. به طوریکه قرار شد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر یک دندانپزشک بکار گرفته شود و در مجموع ۲۰۰۰ دندانپزشک و همچنین به همین تعداد دستیار دندانپزشک در این طرح همکاری می‌کردند که می‌توانست زمینه‌ای برای کارآفرینی این افراد باشد.
لزوم تضمین سه ساله در خدمات دندانپزشکی
وی با اشاره به هزینه بر بودن خدمات دندانپزشکی در کشور، افزود: یکی از خواسته‌های ما در این طرح، کیفیت خدمات دندانپزشکی بود و قرار شد هر درمان دندانپزشکی حداقل سه سال تضمین انجام کار داشته باشد. یعنی اینکه اگر مشکلی به لحاظ درمان دندانپزشکی متوجه افراد می‌شد، بدون هیچ هزینه اضافی می‌بایست توسط همان دندانپزشک، خدمات لازم را دریافت می‌کردند و این یکی از محاسن این طرح بود.
مشاور سابق مدیرعامل بیمه آتیه سازان حافظ، در ادامه به سنگ اندازی در مسیر اجرای این طرح اشاره کرد و افزود: موقع مذاکرات نهایی برای شروع کار، به یکباره گفتند مبلغی از حق بیمه ۳۷ هزار تومانی می‌بایست به آنها پرداخت شود.
صادقی ادامه داد: محاسبات ما نشان داد که به ازای چنین اقدامی که اگر صورت می‌گرفت، مبالغ کلانی جابجا می‌شد و ما نمی‌خواستیم پول بیت المال جایی دیگر می‌رفت.
به گفته وی، یکی از تبعات و ترکش‌های چنین رفتارهایی در نظام سلامت، این است که اعتماد دندانپزشکان را برای همکاری در چنین طرح‌هایی از دست می‌دهیم.
صادقی، به موضوع شاخص پوسیدگی دندان‌های ایرانی‌ها اشاره کرد و افزود: اعدادی که از شاخص پوسیدگی دندان در کشور ارائه می‌دهند، واقعی نیست و اوضاع بسیار وخیم‌تر از این است که از سوی مسئولان مربوطه اعلام می‌شود. زیرا، شاخص خرابی دندان افراد ۳۴ ساله در کشور بین عدد ۹ تا ۱۲ متغییر است. از همین رو، با توجه به اینکه بیمه‌های پایه توان حمایت از خدمات دندانپزشکی را ندارند، شدیداً نیاز به بیمه تکمیلی دندانپزشکی احساس می‌شود.
اما، نکته مهم در گفته‌های مجری طرح لبخند آتیه، مقوله پیشگیری از خرابی دندان است. موضوعی که در سال‌های گذشته چندان توجهی به آن نشده و همواره مقوله درمان دندان‌های خراب مطرح بوده است. در حالی که با اجرای این طرح، توجه به پیشگیری در اولویت قرار می‌گیرد و تمامی اقدامات نیز به صورت آنلاین، قابل پایش بود.
