فلسفه و علت افزایش سهم سوابق تحصیلی و تاثیر آن بر رقابت‌های کنکوری چیست؟ تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور سراسری مصوبه مجلس است. طبق قانون، اعمال سوابق باید به نحوی باشد که بتدریج ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها از طریق سوابق تحصیلی پر شود که سهم سوابق تحصیلی در آن ۱۰۰ درصد است، اما برای باقی رشته‌ها دو روش دیگر در قانون آمده که یکی "اعمال سابقه تحصیلی و کنکور عمومی" و دیگری "اعمال سابقه تحصیلی و کنکور عمومی و اختصاصی" است. در هر صورت سابقه تحصیلی در کنکور، اثرگذار و قانونی است. به همین جهت مادامی که کنکور برقرار باشد سابقه تحصیلی هم در آن اعمال می‌شود و به این معناست که هر چه سهم سابقه تحصیلی افزایش یابد، سهم نمره کنکور در گزینش کم می‌شود.
به گزارش ایسنا در اوایل سال جاری طبق مصوبه شورای برنامه‌ریزی آزمون ورودی دانشگاه و مراکز آموزش عالی مقرر شد تأثیر سوابق تحصیلی که طی چند سال اخیر ۳۰ درصد و به صورت «مثبت » اعمال می‌شد به ۳۰ درصد «قطعی» برای سال تحصیلی ۹۸ برسد که طبق گفته برخی کارشناسان و صاحبنظران چنین تصمیمی موجب افزایش التهاب و تب کنکور می‌شد.
کشمکش و اختلاف نظر میان نهادهای مربوط از جمله آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس در پی این مصوبه در چند ماه اخیر شدت گرفت و واکنش های بسیاری را از سوی داوطلبان کنکور به دنبال داشت تا جایی که عمادی، سرپرست معاونت آموزش متوسطه آموزش و پرورش اعلام کرد که « فضای تندی علیه قانون سنجش و پذیرش دانشجو با تاثیر قطعی سوابق تحصیلی بوجود آمده است که می دانیم این فضاسازی ها توسط چه کسانی اتفاق می افتد که ناشی از فشار پول و قدرت است که می خواهند بازار کنکور را گرم نگه دارند. به نظر می رسد نمایندگان از طرف گروه‌هایی تحت فشار قرار گرفته‌اند و حتی پیام های مختلف تهدیدآمیز برای برخی از آنها ارسال شده است تا قانون سنجش و پذیرش دانشجو که قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال ۹۲ است و پنج سال از اجرایی شدن آن می گذرد را مورد بازنگری قرار دهند.»
از سوی دیگر، خادمی نماینده مجلس با بیان اینکه با تاثیر قطعی معدل در کنکور کسی که معدلش۲۰ است به دانشگاه می رود و در رشته‌های خوب قبول می‌شود و کسی که معدلش ۸۰/ ۱۹ شود این شانس را از دست خواهد داد گفت: «بر اساس این طرح به کسی که معدلش ۲۰ است بالاترین رتبه را می دهند و به کسی که ۸۰/ ۱۹ شد رتبه پایینی تعلق می گیرد و اختلاف بین این دو فرد به قدری زیاد می شود که فردی که معدلش ۸۰/ ۱۹ شده شانس انتخاب رشته‌های خوب را ندارد.»
علیرغم نظرات و موضع گیری‌های متفاوت پیرامون این جریان، در نهایت اعضای شورای سنجش و پذیرش دانشجو روز گذشته به مثبت شدن تاثیر سوابق تحصیلی رای دادند.
هامون سبطی، کارشناس حوزه آموزش در این باره به ایسنا گفت: وعده حذف کنکور از شعارهای تبلیغاتی دولت هشتم بود و در حد شعار، کارکرد خوبی داشت اما در حد شعارباقی ماند و خواهد ماند.
وی افزود: به دلیل کم بودن ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های دولتی همیشه رقابتی سخت برای دستیابی به تحصیلات رایگان و باکیفیت این دانشگاه‌ها میان حدود یک میلیون جوان ایرانی وجود داشته است. شعار حذف کنکور با افزایش ظرفیت پذیرش دانشگاه‌های دولتی محقق می‌شود که خود درگرو به وجود آمدن صدها هزار فرصت شغلی جدید در بازار کار کشور است که این مهم نیز وابسته به تمهیدات سیاسی و اقتصادی در سطح کلان و ملی است.
این کارشناس حوزه آموزش با تاکید بر این که حذف کنکور فعلا ممکن نیست اما اصلاح یا تبدیل آن امکان پذیر است گفت: شخصا اصلاح ساختاری کنکور را بهترین و عملی ترین اقدام می‌دانم اما وزارت آموزش و پرورش خواهان تبدیل آن یعنی جایگزینی نتایج آزمون سراسری با نمرات امتحانات نهایی است.
سبطی ادامه داد: این مهم وقتی امکان پذیر است که امتحانات نهایی در سه سال پایانی دوره متوسطه برگزار شود تا مانند امسال با تجمع هزاران نمره بیست در دروس گوناگون رو به رو نشویم و این نمرات قدرت تفکیکی لازم را برای رتبه بندی جوانان نخبه داشته باشد؛ اما متاسفانه وزارت آموزش و پرورش براساس گزارش معاونت وزارت علوم و تحقیقات، رسما از برگزاری امتحانات نهایی در کلیه دروس سه سال پایانی متوسطه، خودداری کرده است.
وی افزود: با این حال آموزش و پرورش قصد دارد به اسم مبارزه با مافیای کنکور و حذف کنکور، نمرات یک سال از سه سال تحصیل دانش آموزان را ملاک انتخاب آنها برای ورود به دانشگاه‌های دولتی قرار دهد.
وی ادامه داد: این عمل از نظر ریاضی غیرممکن است و دلیل پافشاری وزارت آموزش و پرورش بر این خواسته تامل برانگیز است.
این فعال حوزه آموزش با بیان اینکه پافشاری بر این خواسته غیرمنطقی باعث بروز ناامیدی شدیدی میان داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها شده و نتیجه اش راهی شدن برخی جوانان به دانشگاه‌های کشورهای دیگر نظیر چک، ترکیه و روسیه بوده و برای جوانانی که این امکان را ندارند، ترک تحصیل، افسردگی و سرخوردگی اجتماعی و دست کشیدن از تلاش برای راهیابی به دانشگاه های دولتی را به همراه داشته است، گفت: در این میان موسسات آموزشی فعال در صدا و سیما و چند ناشر سوداگر نیز با استقبال از این طرح ، بازار کاذب جدیدی را در کنار بازار کنکور برای خود مهیا کردند.
سبطی ادامه داد: این سودجویان به تولید بسته‌های ارتقای معدل و کتب حل المسائل در تیراژهای بالا دست زده‌اند.
وی با اشاره به مصوبه دیوان عدالت اداری در سال ۹۴ مبنی بر خلاف بودن تاثیر نمرات یک سال تحصیلی در نتایج کنکور اظهار کرد: اما دوستداران تاثیر این نمرات با تغییر قانون سنجش و پذیرش دانشجو این امکان را به شورای سنجش و پذیرش دانشجو دادند که با توجه به ضوابطی، تاثیر نمرات امتحانات نهایی را حتی اگر به طور کامل در سه سال پایانی متوسطه برگزار نشده باشد به شکل قطعی در نتایج کنکور اعمال کند که قانونی کارشناسی نشده و فاجعه بار بود.
این کارشناس حوزه آموزش همچنین با اشاره به شکل گیری پویش‌هایی برای آگاه سازی مسئولان و مردم درباره پیامدهای فاجعه بار و غیرقابل کنترل این نوع مداخله در نمرات کنکور و همراهی نمایندگان مجلس، امامان جمعه، رسانه‌های عدالت خواه و هزاران دانش آموز و دانشجو گفت: با تلاش های صورت گرفته کاستی‌ها و عواقب این حرکت نسنجیده و عجولانه آشکار و باعث شد شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دومین جلسه اضطراری خود که عصر روز گذشته برگزار شد اعمال تاثیر نمرات امتحانات نهایی را در کنکور سال ۹۸ به حالت مثبت برگرداند.
وی افزود: طبیعتا پس از برگزاری امتحانات نهایی در سه سال پایانی متوسطه به شکل استاندارد و ایمن امکان تبدیل این تاثیر از حالت مثبت به حالت قطعی وجود دارد.
