گرچه طبق قانون جمع آوری گسترده پول‌های مردمی و هزینه آن در زمان وقوع حوادث تنها باید از کانال سازمان هلال احمر باشد، اما در جریان زلزله ۷.۳ ریشتری ۲۱ آبان ۹۶ در کرمانشاه، بسیاری از چهره‌های مشهور این قانون را نادیده گرفتند و فراخوان کمک صادر کردند.
به گزارش ایرنا صد‌ها نفر از هنرمندان و ورزشکاران و برخی افراد سیاسی مطرح (سلبریتی) از مردم خواستند که کمک‌های خود را به حساب آن‌ها واریز کنند تا برای زلزله زدگان هزینه کنند.
در کمتر از ۲ ماه صد‌ها میلیارد ریال پول به حساب این چهره‌ها واریز شد، اما تا ماه‌ها کسی اطلاع دقیقی از جزئیات و چگونگی هزینه کرد این پول‌ها نداشت.
در این میان یک فوتبالیست، یک فعال سیاسی و یک فعال اجتماعی مشهورتر از بقیه بودند و بیشتر نگاه‌ها و کمک‌های مردمی را به خود جلب کردند؛ علی دایی، صادق زیباکلام و نرگس کلباسی.
بنابر اعلام هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه، 'دایی ۹۰ میلیارد ریال، کلباسی ۵۲ میلیارد ریال و زیباکلام ۳۲ میلیارد ریال کمک مردمی را جمع آوری کرده اند. '
** آغاز انتقاد‌ها
سلبریتی‌ها تا چندین ماه پس از زلزله دست به موجودی حساب بانکی خود نزدند؛ اقدامی که انتقاد‌های زیادی را به دنبال داشت.
بخشی از منتقدان با اشاره به کمبود‌ها و نیاز‌های ضروری زلزله زدگان وظیفه سلبریتی‌ها را هزینه کمک‌های مردم برای رفع این مشکلات دانستند و برخی هم به تعلل آن‌ها در عمل به وعده بازسازی معترض شدند.
سلبریتی‌ها هم در پاسخ گفتند که به جای تهیه آب و غذا و چادر که وظیفه دولت است، ترجیح می‌دهند کمک‌های مردمی را صرف اقدام ماندگارتری مانند بازسازی خانه‌های ویران شده کنند.
این تاخیر آنقدر طولانی شد که حتی فرهاد تجری، نماینده مردم سرپل ذهاب در مجلس شورای اسلامی خرداد ۹۷ خواستار ورود دستگاه‌های نظارتی برای پیگیر کمک‌های دریافتی سلبریتی‌ها از مردم شد.
تجری گفت: کسانی که برای کمک به زلزله زدگان حساب شخصی اعلام کردند باید پاسخگوی موجودی حساب‌هایشان باشند.
** برنامه زیباکلام در ابهام
صادق زیباکلام از همان آذر ۹۶ اعلام کرد که می‌خواهد روستای آوارشده 'سراب ذهاب قادری' در شهرستان سرپل ذهاب را از نو بسازد؛ در مکانی جدید و با اسم 'دهکده امید'.
او گفت که این روستا را به صورت مدرن و مجهز به سیستم تصفیه فاضلاب و برق خورشیدی می‌سازد، اما خیلی زود با مدیران بومی به مشکل خورد و آنچنان که خودش گفت: جلوی کارش را گرفتند.
تا اینکه اواخر خرداد ۹۷ استاندار کرمانشاه گفت: زیباکلام طرحی را ارائه کرده است که براساس آن قصد دارد کمک‌های جمع آوری شده را صرف سیستم‌های آب و فاضلاب و تامین برق از طریق انرژی خورشیدی کند.
زیباکلام در هفته‌های اخیر به صورت رسمی برنامه دقیقی برای موجودی میلیاردی حسابش اعلام نکرده و هنوز روشن نیست که او چه زمانی و چگونه می‌خواهد به کمک زلزله زدگان بیاید.
** فعالیت کلباسی در چند روستا
نرگس کلباسی دیگر چهره‌ای است که موفق به جلب اعتماد مردم و جمع آوری پول قابل توجهی شده؛ او اکنون در شهرستان سرپل ذهاب مشغول ساخت و ساز است.
محبت جمالی نیا، فرماندار شهرستان سرپل ذهاب به خبرنگار ایرنا گفت: خانم کلباسی با کمک‌های مردمی و تسهیلات دولت با نظارت بنیاد مسکن و دهیاری‌ها در حال بازسازی واحد‌های مسکونی چهار یا پنج روستای سرپل ذهاب است.
استاندار کرمانشاه هم گفت: کلباسی منازل نیازمندان را پس از مرحله سفت کاری که با تسهیلات دولتی انجام می‌شود، تکمیل می‌کند.
** دایی در مناطق زلزله زده چه می‌کند؟
دایی چند بار برای بازدید از مناطق زلزله زده راهی استان کرمانشاه شد و مدیران استان چند روستای تخریب شده را نیز به وی پیشنهاد کردند که پول‌های مردم را برای ساخت و ساز آن‌ها خرج کند.
آقای گل جهان سرانجام در خرداد ماه ۹۷ تصمیم نهایی خود را برای شیوه هزینه کردن کمک‌های مردم اعلام کرد.
دایی روز ۲۳ خرداد پس از بازدید روستای 'مله رولان' در شهرستان سرپل ذهاب عنوان کرد: با هماهنگی و بررسی‌های انجام شده، ساخت و ساز کامل ٧١ خانه‌ای را که در اثر زلزله در این روستا تخریب شده، از هفته آینده شروع خواهیم کرد.
هرچند این وعده حدود یک ماه به تاخیر افتاد، اما در نهایت بازسازی مله رولان ۹ ماه و ۹ روز پس از زلزله آغاز شد.
دایی همزمان با آغاز عملیات بازسازی این روستا اظهار داشت: با وجود تمام مشکلات ایجاد شده در راه ساخت و ساز خانه ها، سرانجام ٢٧ تیر ماه از بنیاد مسکن مجوز ساخت گرفتیم و بلافاصله با کمک مهندسان و کارشناس‌ها از٣٠ تیر عملیات ساخت و ساز را آغاز کردیم.
ملی پوش سابق کشورمان به مردم اطمینان داد که 'تمامی کار‌ها طبق برنامه در حال انجام است و مطمئن باشند تا روز آخر عملیات، امین مال شما خواهم بود. '
** با دایی همراهی کردیم
دایی درباره جزئیات توافق خود با اهالی مله رولان توضیحی نداد، اما فرماندار شهرستان سرپل ذهاب به خبرنگار ایرنا گفت: صاحب تسهیلات بازسازی مردم زلزله زده هستند و دایی باید با آن‌ها توافق کند که گویا این موافقت به صورت شفاهی اعلام شده است.
محبت جمالی نیا افزود: اگر دایی بازسازی روستای مله رولان را از محل تسهیلات دولتی انجام دهد اقدام او پیمانکاری است و اگر کمک‌های دریافتی از مردم را هزینه کند، یک اقدام خیرخواهانه کرده است.
دولت به هر خانواده زلزله زده ۳۰۰ میلیون ریال تسهیلات بازسازی، ۱۰۰ میلیون ریال کمک معیشتی و ۲۰ میلیون ریال کمک بلاعوض پرداخت می‌کند.
به گفته جمالی نیا، حتی در صورتی که دایی هزینه ساخت و ساز را از محل کمک‌های مردمی جبران کند، باز هم مردم تسهیلات ۳۰۰ میلیون ریالی را از بنیاد مسکن دریافت خواهند کرد.
البته به گفته استاندار کرمانشاه، همه هزینه‌های اقدام‌های عمرانی دایی در سرپل ذهاب از محل کمک‌های جمع آوری شده توسط او تامین می‌شود.
دایی پیش از این از همکاری نکردن مسئولان برای بازسازی مناطق زلزله زده انتقاد کرده و همین موضوع را سبب آغاز دیرهنگام عملیات بازسازی توسط او دانسته بود.
در واکنش به این موضوع بود که فرماندار سرپل ذهاب گفت: سلبریتی‌ها پیش از این گفته بودند که مسئولان با ما برای بازسازی مناطق زلزله زده همکاری نمی‌کند و ما هم برای اینکه چنین احساسی در دایی ایجاد نشود، در کنار او بوده ایم و زمینه فعالیتش در مله رولان را فراهم کرده ایم.
جمالی نیا گفت: کاش سلبریتی‌ها پول‌های مردم را خیلی زودتر از این‌ها وارد ساخت و ساز مناطق زلزله زده می‌کردند.
روستای مله رولان، در دهستان پشت تنگ از توابع بخش مرکزی شهرستان سرپل ذهاب در ۱۸۰ کیلومتری مرکز استان کرمانشاه قرار دارد. این روستا در سرشماری سال ۹۵، ۱۴۱ نفر جمعیت داشته است.
زمین لرزه ۷.۳ ریشتری ۲۱ آبان در ۱۱ کیلومتری بخش ازگله، ۳۲ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در غرب کرمانشاه ۶۲۰ کشته و ۱۲ هزار و ۳۸۶ مصدوم داشت.
این زلزله به ۱۰ شهرستان و یک هزار و ۹۳۰ روستای استان کرمانشاه خسارت وارد کرد و براساس ارزیابی‌های صورت گرفته حدود ۹۰ هزار واحد مسکونی شهری و روستایی نیز آسیب کلی و جزئی دیده است.
