« م.ع» خودش هم نمیدانست اتفاقی که برای او افتاده نقض بخشی از منشور حقوق بیمار است؛ یعنی بند ۲ این منشور که تاکید میکند « اطلاعات روند درمان باید به نحو مطلوب و به میزان کافی در اختیار بیمار قرار گیرد.» در یکی از مفاد این بند نیز آورده شده است که در اختیار قرار دادن نام، مسئولیت و رتبه حرفهای اعضای گروه پزشکی مسئول ارائه مراقبت از جمله پزشک، پرستار و دانشجو و ارتباط حرفهای آنها با یکدیگر ضروری است؛ به این ترتیب بیمار در جریان روند درمان بیماری خود قرار میگیرد و از اضطراب احتمالی او کاسته میشود، اما این کار برای او همانند بسیاری از بیماران دیگر انجام نشد. آنها بدون اطلاع از اینکه پزشک برای آنها چه تجویز میکند یا اینکه بیماریشان در چه مرحلهای است، ویزیت، درمان و حتی جراحی میشوند.
به گزارش ایسنا « م.ع» تعریف میکند:« من برای جراحی زیبایی و انحراف بینی به بیمارستان امام خمینی (ره) تهران آمدم. یکی از پزشکان این بیمارستان که از اساتید آن نیز است، من را ویزیت کرد، تقریبا همه بیماران در این بیمارستان تصور میکردند قرار است اساتید آنها را جراحی کنند. زمانی که به اتاق عمل رفتم پرسیدم ایشان کجا هستند؟ رزیدنتها گفتند که در اتاق عمل دیگری هستند. فهمیدم که ایشان جراحی را انجام نمیدهند و فقط بر آن نظارت میکنند. من هم انصراف دادم و جراحی لغو شد. به من اطلاع داده نشده بود که قرار است رزیدنتهای این استاد، جراحی را انجام دهند.
دانستن حق طبیعی بیمار است
علیرضا عسگری - مدیر کل دفتر نظارت و اعتباربخشی امور درمان وزارت بهداشت در این باره در گفتوگو با ایسنا تاکید میکند:« در بیمارستانهای آموزشی عمل جراحی تحت نظارت استاد و توسط فراگیرنده میتواند انجام شود و مسئولیتهای قانونی نیز بر عهده آن استاد است. در عین حال این حق طبیعی بیمار است که موضوع را بداند و کسی نمیتواند آن را از بیمار سلب کند؛ بیمار باید بداند قرار است چه برنامهای برای او انجام شود. هر زمان که بیمار حس کند حقی از او سلب شده، میتواند پیگیری کند.
راهنمای عمومی اخلاق پزشکی ضمانت اجرایی دارد
سال گذشته راهنمای عمومی اخلاق حرفهای اعضای سازمان نظام پزشکی کشور منتشر شد که در آن حقوق بیماران و تکالیف پزشکان درباره ارائه اطلاعات از شرایط بیماری افراد، پرونده سلامت بیماران، حق انتخاب روش درمانی از سوی بیمار و... توضیح داده شده است.
در ماده دوم این راهنما آمده است: تمام اطلاعات مربوط به بیماری که دانستن آنها برای تصمیمگیری بیمار در مورد نحوه ادامه روند تشخیصی و درمانی یا سایر تصمیمگیریهای زندگی لازم است، باید بر اساس سطح درک، سواد و وضعیت بیمار به نحوی که برای بیمار قابل درک باشد، در اختیار بیماران یا تصمیمگیرندگان جایگزین آنها قرار داده شود.
در بند بعدی هم آورده شده است: در مواردی که ارائه اطلاعات مرتبط با بیماری در بردارنده خبر ناگوار در مورد تهدید جدی سلامت بیمار است و بیم آسیب دیدن بیمار میرود، لازم است روند دادن اطلاعات به بیمار به صورت تدریجی و با استفاده از روشهای استاندارد دادن خبر بد باشد. در هر حال محدود کردن حق بیمار بر آگاهی از همه اطلاعات مربوط به سلامت خود، موجه نیست.
دکتر علیرضا زالی - رئیس کل سابق سازمان نظام پزشکی- مردادماه سال ۹۶ در مراسم رونمایی از این راهنما تاکید کرده بود:« راهنمای عمومی اخلاق پزشکی دارای ضمانت اجرایی است و این سند به آئیننامه انتظامی سازمان نظام پزشکی ملحق میشود.»
با وجود همه قوانینی که درباره این بخش از حقوق بیمار وجود دارد، هنوز این حق، بیاهمیت تصور میشود و کمتر بیماری مانند « م.ع» تصمیم میگیرد درباره آن صحبت کند. او میگوید پیگیریهایش در بیمارستان نتیجهای نداشته و به همین دلیل تصمیم گرفتهاست داستانش را برای دیگران هم تعریف کند تا آنها بیشتر درباره حق دانستن روند درمان خود بدانند.