دریافت هزینه های نجومی از پذیرفته شدگان مصاحبه دکتریاگرچه در سال 90، یکی از مهمترین اهداف سازمان سنجش برای نیمه متمرکز کردن آزمون دکتری، کاهش هزینه های وارده به داوطلبان ورود به این مقطع اعلام شد، اما نگاهی به هزینه های درخواست شده دانشگاه ها از داوطلبان برای دعوت به مصاحبه، نشان می دهد که همچنان فشار مالی سنگینی به داوطلبان حضور در بالاترین مقطع تحصیلی دانشگاه ها وارد می شود.
به گزارش تابناک داوطلبان حضور در مقطع دکتری دانشگاه سراسری پس از گذراندن خان اول یعنی انتشار کارنامه اولیه آزمون که مشخص می کند داوطلب مجاز به انتخاب رشته هست یا نه، درصورت مجاز بودن باید از خان دوم یعنی دریافت کارنامه و مجوز برای حضور در مصاحبه عبور کند؛ مرحله زمان بر و طاقت فرسایی که البته به هزینه های مالی قابل توجهی نیاز دارد.
آنها باید در گام بعدی با پرداخت هزینه ای به دانشگاه هایی که نمره حد نصاب آن ها راکسب کرده اند، در مصاحبه های دانشگاهی که در آن دعوت به مصاحبه شده اند، شرکت کرده و شانس خود را از میان داوطلبانی که چندین برابر ظرفیت برای انجام مصاحبه دعوت شده اند، امتحان کنند.
ناگفته نماند که شیوه کنونی برگزاری آزمون دکتری یعنی شیوه نیمه متمرکز با تمام موانع و سختی هایی که برای داوطلبان دکتری به همراه دارد باهدف کاهش هزینه های داوطلبان و تسهیل درروند انتخاب دانشجو اجرا شد اما نگاهی به موانع پیش روی داوطلبان و هزینه های مختلفی که آنها اززمان خرید کارت حضور در جلسه آزمون تا پرداخت مبلغی به هرکدام ازدانشگاه های پذیرفته شده پرداخت می کنند، حکایت از ایرادات ریز و درشت شیوه پذیرش نیمه متمرکز داوطلبان دکتری دارد.
البته در زمان اجرای این شیوه ، رییس سازمان سنجش طی گفت وگویی و در پاسخ به دلایل تغییر شیوه برگزاری آزمون، گفت: که پیش از این در برخی رشته‌ها مانند فیزیک یا شیمی حدود 50 دانشگاه نسبت به پذیرش دانشجوی دکتری اقدام می‌کردند بنابراین در این شیوه داوطلب برای ورود به دوره دکتری باید در آزمون ورودی کلیه این 50 دانشگاه شرکت می‌کرد که این مساله علاوه سختی کار، هزینه‌های زیادی را هم بر دانشجو تحمیل می‌کرد برهمین اساس این شیوه پیشنهاد و اجرایی شد.
اما نگاهی به شرایط کنونی داوطلبان مقطع دکتری پس ازشرکت در آزمون به خوبی نشان می دهد که این شیوه حداقل در تحقق دو هدف اصلی خود یعنی تسهیل سختی های داوطلبان و کاهش هزینه های پرداختی آنها چندان موفق نبوده است ضمن اینکه اعتراضات به شیوه مصاحبه دانشگاه ها همچنان هم ادامه دارد.
دراین میان نگاهی به کارنامه یکی از داوطلبان مقطع دکتری رشته ارتباطات(روزنامه نگاری) سالجاری می تواند به روشن شدن بحث و اثبات تحمیل هزینه های فراوان به داوطلبان دکتری، کمک شایانی می کند. این داوطلب از 6 کد رشته انتخابی، نمره حد نصاب 5 کدرشته را کسب کرده است و برای حضور در مصاحبه هر کدام از این دانشگاه ها باید هزینه ای را پرداخت کند.
براساس اعلام نظر سایت سازمان سنجش، هر دانشگاه چند برابر ظرفیت خود، داوطلبان را برای حضور در مصاحبه دعوت می کند و از همه این داوطلبان این هزینه دریافت می شود اما تنها یک دهم از این داوطلبان در مرحله نهایی انتخاب می شوند.(رقم دقیقی درباره اینکه هر دانشگاه چندبرابرظرفیت درخواستی داوطلب می پذیرد وجود ندارد برهمین اساس نگارنده 10 برابر ظرفیت را با توجه به رتبه این داوطلب مقطع دکتری ارتباطات تعیین کرده است.)
دراین شرایط برای تعیین هزینه دریافتی هر دانشگاه ازداوطلبان مقطع دکتری به صورت موردی، دانشگاه تهران را مورد بررسی قرار می دهیم البته با توجه به اینکه تا دوروز پس از اعلام کارنامه دعوت شدگان به مصاحبه سایت جامع آموزش دانشگاه تهران با مشکل روبرو بود ارقام درج شده در این گزارش براساس هزینه های دریافت شده از داوطلبان در سال گذشته است.
اگر دانشگاه تهران از هر دواطلب مقطع دکتری رشته ارتباطات درسال جاری حداقل 100 هزار تومان دریافت کند و این دانشگاه حدود ده برابر ظرفیت هم داوطلب برای مصاحبه پذیرفته باشد با در نظرگرفتن اینکه این دانشگاه فقط 3 نفر برای مقطع دکتری ارتباطات می پذیرد یعنی 30 داوطلب مبلغ 100 هزار تومان به این دانشگاه پرداخت می کنند که فقط برای رشته ارتباطات این رقم 3 میلیون تومان می شود.
رقم به دست آمده فقط برای یک رشته دکتری دانشگاه تهران است و این دانشگاه در بیش از 222 رشته دانشجوی دکتری می پذیرد.(ارقام به دست آمده درسال 91 که در سال جاری حتما بیشتر از این رقم است)
اگر این دانشگاه به طور متوسط دررشته های دیگر هم سه نفر را برای مقطع دکتری بپذیرد 3 میلیون تومان را باید در 222 رشته ضرب کرد که رقم 666 میلون تومان به دست می آید که این رقم بسیار کمتر از رقمی است که دانشگاه تهران از داوطلبان دکتری دریافت می کند، زیرا در برخی رشته های فنی و مهندسی تعداد دانشجویان پذیرفته شده به 5 نفر هم می رسد.
آنچه به آن اشاره شد تنها نمونه کوچکی از یک داوطلب متقاضی شرکت در مصاحبه دکتری بود و این موضوع برای ده ها هزار داوطلب دیگر نیز به همین روال است.
با این تفاوت که بعضاً برخی داوطلبان در بیش از 10 دانشگاه و کد رشته دعوت به مصاحبه شده اند و این یعنی آنها باید هزینه های بیشتری را در این مسیر متقبل شوند.
به این مسئله باید این مورد را افزود که برخی داوطلبان برای حضور در دانشگاه ها لازم است اقدام به انجام مسافرت های طولانی کنند و در این مسیر هزینه های سنگین تری متوجه آنها می شود.
این رویه نشان می دهد که اصلی ترین و یکی از مهم ترین اهداف سازمان سنجش از متمرکز کردن آزمون دکتری محقق نشده است و هنوز داوطلبان ورود به مقطع دکتری چون منبع درآمدی هستند که عایدات خوبی را به دانشگاه ها تقدیم می کنند؛ دانشجویانی که اکثر آنها پذیرفته نمی شوند و در سال های بعد نیز به همین روا منبع پول سازی برای دانشگاه ها می شوند.
