صراط: اگرچه دونالد ترامپ پیش از انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، برجام را بدترین توافقنامه تاریخ این کشور نام برد و اعلام کرد به محض انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور، این توافقنامه را پاره خواهد کرد ولی در چند ماه اخیر چیزی غیر از این روی داده و هربار، ترامپ تحریم‌های هسته‌ای ایران را تعلیق کرده است. داتیکان در گفتگو با دکتر مرتضی نجفی اسفاد حقوقدان و دکترای حقوق بین‌الملل از دانشگاه تولوز فرانسه، احتمال خروج آمریکا از برجام را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش خبرآنلاین، نجفی اسفاد در ابتدا با بی‌سابقه خواندن سند برجام نسبت به اسناد پیش از آن گفت: «باید گفت که برجام یک سند بی‌سابقه در جهان است. این سند که منجر به قطعنامه‌ی 2231 شورای امنیت شد توانست 6 قطعنامه‌ی قبلی علیه ایران را بی‌اثر کند. از این رو و با عنایت به اینکه چنین قطعنامه‌ای پشت برجام است، باید گفت که نمونه‌ی آن تا این زمان وجود نداشته است. در دنیا چنین روند مذاکره‌ای که دارای مکانیزم‌های خاصی است و از نظر زمانی نیز بسیار طولانی بوده نداشته‌ایم، از این منظر برجام به عنوان یک تجربه‌ی ویژه محسوب می‌شود. به نظر من برجام باید به عنوان یک مدل در روابط و حقوق بین‌الملل مورد استفاده قرار گیرد تا امکان حل موارد مشابه با استناد به آن وجود داشته باشد.»
وی در ادامه با اشاره به نظر متفاوت کارشناسان درباره برجام گفت: «برخی برجام را به عنوان یک موافقتنامه و معاهده ساده قلمداد می‌کنند. به نظر من این توافقنامه یک پشتوانه بسیار قوی از نظر حقوقی دارد و آن قطعنامه‌ای است که در شورای امنیت به تصویب رسیده است. از این رو علاوه بر اعضای دائمی شورای امنیت، تمامی کشورهای اروپایی از سخنگو اتحادیه گرفته تا دیگر کشورهای اروپایی هرکدام به صورت مستقل، چندین بار بر حفظ برجام تأکید کرده‌اند، ازین رو برای ایالات متحده آمریکا کار بسیار دشواری است که برجام را تایید نکند.»
این استاد دانشگاه در ادامه به موضع کارشناسان و مسئولین در ایالات متحده اشاره کرد و در این باره گفت: «بسیاری از کارشناسان و مشاوران رئیس جمهور آمریکا، لغو برجام یا خارج شدن از آن را صلاح نمی‌دانند زیرا این مسأله یک خطر جدی برای آمریکا محسوب می‌شود. به نظر من اگر آمریکا بخواهد از برجام خارج شود، گسست بزرگی در روابطش با دیگر کشورهای اروپایی و چین ایجاد خواهد شد. و این مسأله می‌تواند ضربه بزرگی از نظر سیاسی، اقتصادی، بین‌المللی و حتی حقوقی به آینده این کشور وارد کند.»
این استاد حقوق بین‌الملل با اشاره به اینکه شخصیت دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا دارای نوسانات زیادی است، اظهار داشت: «باید مدنظر قرار داد که تصمیمات ترامپ در این چند ماه گذشته، با نوسانات بسیار فاحشی روبه رو بوده و این نوسانات را می‌توان در اختلاف نظر جدی میان قوای متفاوت این کشور مشاهده کرد. این شرایط تا حدی جدی بود که در برخی مواقع روند قانونگذاری در آمریکا نیز با مشکل روبه‌رو شد. با این حال به باور من، بعید است که آمریکا بخواهد از برجام خارج شود. شاید ایالات متحده قصد دارد بابی را برای گفتگو باز بکند که به واسطه‌ی آن سندی در تکمیل برجام میان ایران و کشورهای 5+1 ایجاد شود تا بدین ترتیب بتواند امتیازهای ایران را کاهش دهد. از این رو من معتقدم بسیار بعید است که ترامپ بخواهد یکطرفه تحریم‌های هسته‌ای ایران را تعلیق نکند که اگر این اتفاق رخ دهد در خود برجام یک مکانیزم حقوقی پیش‌بینی شده است که مشکلات جدی را برای این کشور ایجاد می‌کند.»
اسفاد گفت: «حتی اگر آمریکا دلیلی را پیدا کند و از برجام خارج شود، این سند دو جانبه نیست. این یک سندی است بین ایران و 5+1. از این رو حتی اگر ایالات متحده از برجام خارج شود، تعهدات کشورهای اروپایی بی‌اثر نخواهد شد زیرا این کشورها آن را امضا کرده‌اند. بنابراین این سند به قوت خود باقی خواهد ماند و به احتمال زیاد برخی اشکالات جدی در روابط بین‌الملل میان آمریکا با کشورهای اروپایی رخ خواهد دهد. در چنین شرایطی قطعا شرایط به نفع ایران خواهد بود زیرا آمریکا مقابله اروپاییان قرار می‌گیرد و این مسأله برای این کشور زیانبار خواهد شد.»
این استاد دانشگاه اظهار داشت: «به فرض خروج آمریکا از برجام این اتفاق باز یک مبحث جدید حقوقی است که کدام نهاد صالح رسیدگی به این مسأله است. این قرارداد تابع کنوانسیون 1969 وین در رابطه قراردادهای بین‌المللی است و اگر آمریکا یکطرفه از آن خارج شود، باید گفت چه نهادی صالح به رسیدگی خواهد بود؟ مسأله‌ای دیگری که باید به آن توجه کرد این است که شورای امنیت هم در این سند درگیر است. علاوه بر آن شورای حکام نیز درگیر در این مسأله خواهد شد. همچنین اتحادیه اروپا نیز به این مسأله ورود خواهد کرد و باید گفت روابط بسیاری از کشورهای قدرتمند دنیا با ایالات متحده به مشکل برخواهد خورد.»
استاد دانشکده علوم قضایی تهران در پایان اظهار داشت: «در نهایت من معتقدم که بسیار بعید است این اتفاق رخ دهد و اگر چنین شود، ناشی از بی‌تجربگی و بی‌خردی کشوری است که به عواقب این مسأله توجه ندارد. اگر قرارداد دوجانبه یا سه جانبه باشد شرایط متفاوت است ولی در اینجا بحث شورای امنیت و کشورهای بزگ اروپایی به اضافه چین نیز مطرح است. در صورت خروج آمریکا از برجام، ابتدا این کشور باید پاسخگوی قطعنامه‌ای که خودش در شورای امنیت آن را تأیید کرده است باشد. جدای از آن باید پاسخ روشنی به دیگر اعضای دائم شورای امنیت و نیز اتحادیه اروپا داشته باشد.»
