اوضاع این روزهای قبرستان بقیع

نوشتار زیر قسمت دوم سفرنامه "خبرنگار صراط در سرزمین وحی" است. قسمت اول این سفرنامه را در اینجا بخوانید.

صراط-  وقت "اولین نگاه" به گنبد سبز کم کم نزدیک می شود. هتل به مسجدالنبی نزدیک است. با پای پیاده فقط 5 دقیقه با آن فاصله دارد. همه بچه ها در لابی جمع شدند و حرکت کردیم. یکی دو ساختمان مسیر نگاهمان به گنبد سبز را سد کرده اند. حاج آقا قبل از ورود به حیاط مسجدالنبی، کاروان را نگه می دارد؛ جلوی یک مسجد کوچک تر. مسجد غمامه. جایی که پیامبر در آن نماز عید و باران خوانده.


روحانی کاروان توضیح می دهد که اینجا همان جایی است که در رویاها به آن فکر می کردیم و دعاهای "انشاءالله مدینه" را یادمان می آورد. آرام آرام به سمت ورودی حیاط مسجدالنبی می رویم. از سمت دری که در قسمت جنوب غربی حیاط واقع شده. کاسه صبرمان چنان در حال لبریز شدن است که متوجه دستفروش های مسیر نمی شویم. تقریبا هیچ کدامشان عربستانی نیستند و بساط لباس و تسبیحشان پهن است.

لحظه موعود فرارسیده است. سر را که بالا می بریم روبرویمان گنبدی سبزرنگ دیده می شود که پیامبر مهربانی هایمان زیر آن آرمیده. متوجه موقعیتمان در حیاط مسجدالنبی نمی شوم. حاج آقا می گوید روبرویمان یعنی سمت شرقی مسجدالنبی قبرستان بقیع واقع شده. نگاه که می اندازم، دیوارهای آن که بارها فیلم ها و عکس هایش را دیده ایم، به چشمم می آید.

حاج آقا بچه ها را آرام آرام جلوتر می برد. در همان حین مشغول توضیح دادن و با صدای پایین، کمی روضه خواندن است. اما همان صدای پایین نیز کافی است تا مبلغ سعودی را به سمت تجمع ما بکشاند. "ممنوع الاجتماعات"، جمله ای است که چند بار تکرار می کند.

حاج آقا توضیح دادن را رها می کند و از بچه می خواهد تا جلوتر برویم. می گوید بدون اجازه گرفتن از ائمه بقیع، نباید وارد حرم رسول الله شویم. از آنجا که خانم ها اجازه ورود به بقیع ندارند، از آقایان جدا می شوند. جلوی بقیع هم بساط دست فروشی پهن است. نزدیک در بقیع که می شویم بیشتر بچه ها کفش ها و جوراب هایشان را بیرون می آورند. در همان ورودی قبرستان، کمی که جلوتر برویم سمت راستمان قبور ائمه مشخص است. چهار تخته سنگ، همه آن چیزی است که برای چهار امام غریبمان در نظر گرفته اند. کسی اجازه نزدیک شدن ندارد. کمی آنجا می ایستم و از دور نگاه غریب ماندن امامان معصوممان را می نگرم. حاج آقا می گوید اینجا را به شکل چند قبر ساده نبینید. اینجا یک بارگاه بی نظیر است با ضریح و گنبد و گلدسته که تنها ظاهر آن به این شکل درآمده. می گوید حتی احکام آن نیز دقیقا مطابق بارگاه های دیگر معصومین است. مبلغ سعودی کنار قبور ایستاده و برای آنها که بیشتر از حد معمول کنار قبر می ایستند اعتقادات انحرافی خود را توضیح می دهد.

بقیع هنوز هم قبرستان اصلی مدینه به شمار می رود و نمازگزاران مسجدالنبی هر روز بعد از نماز جماعت، برای امواتی که برای دفن به آنجا آورده می شوند، نماز میت نیز می خوانند. برای شهری چون مدینه امروزی چنین قبرستانی کوچک به نظر می رسد اما از آنجا که قبرها بعد از پایان سی سال تخریب می شوند، قبرها به طور مداوم جایگزین هم می شوند. برخی می گویند روی قبرها آهک نیز می ریزند تا زودتر تجزیه شوند.





چند تابلو در بقیع وجود دارد که در آن اعتقادات وهابی ها در مورد قبر و مردگان تبلیغ می شود. تابلوهای مدینه به سه زبان انگلیسی، عربی و اردو نوشته می شوند اما داخل بقیع یک تابلو وجود دارد که صرفا به زبان فارسی نوشته شده است که میزان حساسیت آنها در مورد ایرانیان زائر ائمه را به خوبی نمایان می کند. محتوای آن نیز ابتدا تبلیغ اعتقادات وهابیون و سپس هشدارهایی در مورد محدودیت های قبرستان است. تلاش برای گرفتن عکس از قبور ائمه بی فایده است. البته سختگیری در مورد دوربین چندان مشهود نیست اما اصرار بر گرفتن عکس معمولا با واکنش مواجه می شود.

با وجود ممنوعیت هرگونه اجتماع و دعای دسته جمعی، محدودیت درباره دعا خواندن به صورت انفرادی وجود ندارد. مبلغان و ماموران نیز کاری به کتاب های دعا دست زائران ندارند. بنابراین می توان به در آستانه ورود به صورت محدود ادعیه مربوط به اذن دخول و زیارت ائمه را خواند. بقیع تنها دو نوبت در روز یکی بعد از نماز صبح و دیگری بعد از نماز عصر باز می‌شود. بانوان مطلقا اجازه ورود به آن را ندارند و به همین خاطر، برخی هتل های ایرانی روبروی قبرستان که قبور ائمه از برخی اتاق های آن دیده می شود، در صورت درخواست بانوان زائر ایرانی و خالی بودن اتاق های مذکور با آن همکاری می کنند تا دست کم از راه دور دقایقی به زیارت بپردازند.

بقیع به جز قبور ائمه غریبمان، پر است از قبور صحابه و خویشان پیامبر. قبور همسران پیامبر در کنار هم قرار گرفته است. انتهای قبرستان زمانی قبرستان یهودیان بود که اکنون مرز بین آنها برداشته شده است. در این قسمت قبری منسوب به خلیفه سوم وجود دارد که گفته می شود به دلیل شورش مردم در زمان او، برخی مردم خشمگین اجازه دفنش در قبرستان مسلمانان را نداده بودند.

اما یکی از غریب ترن قبور بقیع، به همسر امیرالمومنین، ام البنین(س) اختصاص دارد. اگر از ورودی بقیع به سمت چپ، روبروی قبور ائمه نگاه کنیم، در همان محدوده در گوشه غریبی از قبرستان قبر مادر حضرت عباس (ع) را خواهیم یافت. حاج آقا که محل مذکور را نشانمان می‌دهد، بی اختیار به آن سمت کشیده می شویم. اما دریغ که انگار مامور سعودی متوجه حساسیت ما شده است. به ویژه که روحانی کاروان با لباس روحانیت نیز همراه ماست. مامور سعودی راه را بر ما سد می کند تا این قبر غریب، غریب تر به نظر بیاید. چاره ای نیست. کم کم از قبرستان خارج می شویم و به سمت حرم نبوی حرکت می کنیم. تا لحظه شورانگیز زیارت پیامبر مهربانی ها، اندکی بیشتر نمانده.

ادامه دارد...