صراط: بهاروند با تاکید بر اینکه اگر چند مشخصه اصلی را مد نظر قرار بدهیم بهتر میتواند مفهوم اقتصاد مقاومتی را درک کند، اظهار کرد: زمانی افراد احساس میکنند ادبیات اقتصاد مقاومتی یک ادبیات جدید است، اما زمانی نیز وجود دارد که این سخنان مقداری با نظر صاحبنظران متفاوت است.
وی افزود:بحثی که رهبر معظم انقلاب درباره اقتصاد مقاومتی مطرح کردهاند در کشورهای دیگر هم سابقه دارد، آنها اقتصاد خود را نفوذناپذیر، مستحکم، اقتصادی که زایش داشته باشد، نامگذاری کردهاند. بهعنوان مثال اقتصاد چین با تکیه بر خصوصیت اجتماعی که دارند چیده شد و چنین ادبیاتی هم وجود دارد.
بهاروند با تاکید بر اینکه زمانیکه از واژه اقتصاد مقاومتی استفاده میشود بار عقیدتی و سیاستی در آن می آید، اظهار کرد: یعنی معنی جهاد پشت اقتصاد میآید و برای همین روشنفکران احساس میکنند نسبت به این واژه بیگانه هستند و نسبت به آن موضع میگیرند.
وی ادامه داد: اما این افراد در ادبیات مرسوم خود از آن استفاده کردهاند، مانند اینکه بر مزیتهای نسبی اقتصاد تکیه کنیم. اگر کشوری بر مزیت نسبی تکیه کند و در آن متخصص شود در این زمینه یک کشور پیشرو میشود. بهعنوان مثال چین در جمعیت مزیت دارد و بنابراین صنایع آن صنایعی کاربر است.
بهاروند با بیان اینکه روشنفکران در مقابل بحث جهاد و عقیدهای که پشت اقتصاد مقاومتی است موضعگیری میکنند، افزود: به نظرم رهبر معظم انقلاب با این واژهای که بکار بردند در واقع جمع عقیده سیاست اقتصاد را بهکار بردند و ما باید پیگیری کنیم تا اقتصاد کشور را ایمن کنیم.
مشاور مدیرعامل بانک انصار در ادامه با اشاره به اینکه به لحاظ شاخصهای اقتصاد خوب عمل نکردهایم، گفت: بهعنوان مثال شهروندان نسبت به اینکه نرخ سود بانکی 15 یا 21 درصد باشد هیچ واکنشی نشان نمیدهند فقط میخواهیم وام را بگیرم و آنرا به زخمی بزنیم. ولی وقتی در جامعهای هم برای مردم شاخصها و عملکردها ساختاری اقتصاد، موسسات و نهادهای اقتصادی بهگونهای تعریف شود که کارها راه بیفتد دیگر بین یک و 2 درصد سود وامها فرق گذاشته میشود.
بهاروند تصریح کرد: برای اقتصاد مقاومتی چند کلمه کلیدی وجود دارد، یک فضای خیلی کلی به نام کارایی، بهرهوری و تکیه بر مزیت نسبی داریم. اگر این چند کلمه کلیدی را داشته باشیم میتوانیم به سمتی برویم که رهبر معظم انقلاب از ما میخواهد.
وی اظهار کرد: در حوزه کشاورزی و دامپروری نسبت به کشورهای خاورمیانه مزیت نسبی داریم، اما به این سمت نرفتهایم و اگر هم برویم بعضی جاها که رفتهاند دنبال زنجیره تولید و ارزش نبودهاند. وقتی در مناطق غربی و دشتی کشور بحث کشاورزی و دامپروری را راهاندازی میکنیم همان جا نیز مقدمات زنجیره تولید و ارزش را فراهم کنیم.
مشاور مدیرعامل بانک انصار گفت: با فرآوری، تولید انواع محصولات لبنی و گوشتی زنجیره تولید و ارزش دامپروری را کامل کنیم یا اینکه در صنعت نفت از پایین دستی تا بالا دستی زنجیره ارزش در خیلی مفقود است. ما فقط نفت را استخراج و آنرا صادر میکنیم. در صنایع معدنی هیچ چیزی نداریم و فقط کوه را به ایتالیا و فرانسه صادر میکنیم و همان را چندین برابر به خودمان میفروشند.
بهاروند تاکید کرد: اقتصاد مقاومتی مد نظر رهبر معظم انقلاب این است که ما برویم زنجیره ارزش و مزیت نسبی را کامل کنیم و به سمت بهبود ساختارها برویم و از آن طرف هم صرفهجویی و بهرهوری را افزایش دهیم.
وی با اشاره به اینکه در حوزه پولی و بانکی هم کارهای زیادی را میتوانیم انجام دهیم، اظهار کرد: کسانیکه از حوزه پولی و بانکی خدمات میگیرند از مصرف کننده تا تولیدکنندگان وضعیتهای اقتصادی و اجتماعی متفاوتی در حوزه کاری دارند. هر کس در هر مقطعی نیاز دارد؛ زمانی کسی نیاز حمایتی دارد مانند پارکهای علم و فناوری که باید به آنها کمک کنیم.
کارشناس اقتصاد ادامه داد: اما زمانی نیز هست که کسی در قله است و محصولات خود را صادر میگیرد، پول برای این افراد گران باشد و در عین حال برای انهایی که در اول زنجیره تولید قرار دارد، پول باید ارزان باشد. بنابراین در حوزه خدمات پولی و بانکی عین کاری که در صنعت باید انجام شود باید زنجیره ارزش ایجاد شود.
به گفته بهاروند، هر جایی در این مملکت در حوزههای پولی و بانکی، خدمات، بازرگانی، تولید و... به سمت زنجیره ارزش رفتیم اقتصاد ایران درونزا و مقاومتی خواهد شد که در برابر همه تهدیدات مستحکم است.
بهاروند در پاسخ به این پرسش که نقش کدام از مخاطبان اقتصاد مقاومتی (مردم، مسئولان و جامعه علمی و نخبگان) پررنگتر است، گفت: با ادبیات اقتصاد اگر به این پرسش پاسخ دهم باید بگویم که نقش این 3 مخاطب مساوی بوده و هیچ فرقی بین آنها نیست.
وی در عین حال ادامه داد: از سوی دیگر اصلاح الگوی مصرف داریم، ما در هم بحث اقتصادی و آیات و روایتها الگوهای فراوانی داریم. همچنین در خرجکرد مسئولان در حوزههای عمرانی هم بر اساس آیات و روایتها میتوانیم الگوسازی کنیم.
مشاور مدیرعامل بانک انصار خاطرنشان کرد: اما اگر در بحث اثرگذاری بخواهیم ارزیابی کنیم، حوزه مسئولان اثر بیشتری نسبت به سایر مخاطبان دارد. اما واقعیت این است که مسئولان اقتصادی کشور در عین با سواد بودن، اقتصاددانان شیک پوش و یقه سفید هستند. به عبارت دیگر اقتصاددانانی نیستند که دل به دریا بزنند، خطر کنند و آبروی خود را وسط بگذارند. به همین دلیل اولویت اول در اقتصاد مقاومتی مسئولان اقتصادی کشور هستند.
بهاروند در پاسخ به این پرسش که گام اول برای عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی مد نظر رهبر معظم انقلاب چیست، اظهار کرد: به نظرم دولت در زنجیره ارزش تولید، خدمات، بازرگانی و پولی و بانکی باید لیستی تهیه کند تا مشخص شود کجا حلقه مفقودی داریم. برای این 4 حوزه میتوانیم یک نمودار از دوران تولید تا بلوغ بکشیم که مشخص میشود در چه مرحلهای انباشت مراکز داریم و چه قسمتی مفقود است.
وی افزود: مثلا در بحث بازرگانی در کجا حلقه مفقودی داریم البته مشخص است که در حوزه خارج از کشور. یا اینکه باید اینترنت بینالمللی در بین بانکها ایرانی داشته باشیم که آنرا نداریم. چنانچه در حوزههای مختلف از جمله بازرگانی حلقههای مفقودی را شناسایی و برطرف کنیم دیگر هیچ چیزی نمیتواند ما را تحریم کند.
وی تصریح کرد: وقتی در دل کار هستیم و آنها به ما وابسته هستند دیگر تهدید به نام تحریم معنا ندارد.
کارشناس اقتصاد با تاکید بر اینکه در بازرگانی مزیت داریم، اظهار کرد: پیشینیان ما از راه ابریشم کار تجارت را انجام دادند که در دنیا ماندگار شده است.
بهاروند همچنین در پاسخ به اینکه مهمترین موانع در امر واگذاری امور به مردم بهعنوان یکی از مهمترین مولفههای اقتصاد مقاومتی چیست، بیان کرد: یک سری مشکلات اجرایی در این بخش داریم، فرض کنید میخواهیم یک شرکت پتروشیمی را واگذار کنیم، چه کسی را میخواهیم پیدا کنیم که بتواند این شرکت را بخرد. اگر بخواهیم خصوصیسازی را به معنای قبلی را دنبال کنیم و فردی بیاید و سهام را بخرد. مگر اینکه شخص از طریق سیستم بانکی (دریافت وام) شرکت را بخرد و پس از آن تمام هم و غم خریدار بازپرداخت تسهیلات میشود.
مشاور مدیرعامل بانک انصار ادامه داد: در این صورت خریدار، کارمندان و کارگران تاوان بدهکاری صاحب این شرکت را پس میدهند و شرو ع به ورشکسته شدن و فروختن اموال و تجهیزات و اخراج کارگران میکنند.
بهاروند با بیان اینکه سیستم قبلی خصوصیسازی این قبیل ایرادها را داشت، گفت: رهبر معظم انقلاب میفرماید که اقتصاد را مردمی کنید، به نظرم منظور ایشان حرکت به سمت تعاونیهاست نه به سمت خصوصیسازی قبلی. شرکتهای بزرگ بخش خصوصی خیلی سخت این موضوع را قبول میکنند، اما عموم مردم این مسئله را میپذیرند.
وی یادآور شد: برای برون رفت از درآمدهای نفتی کارهایی مانند تشکیل صندوق ذخیره ارزی تشکیل شد اما در ادامه برای آنکه بتوانند از منابع آن دست ببرند عنوان آن را صندوق توسعه ملی کردند و منابع آن را در جایی که اولویت نبود، خرج کردند.
وی تاکید کرد: در کشور نروژ صندوقی اینچنینی تشکیل شد که هیچکس اجازه دست زدن به منابع آنرا نداشت مگر با اجازه مجلس. اگر هم قرار بود خرج شود باید در خارج از کشور هزینه میشد تا تاثیر تورمی در داخل کشور نداشته باشد. این در حالی است که ما به شدت در مسیر انحرافی حرکت کردیم و چیزی که باید برای مواقع ضروری مصرف میشد در بازار خرج شد.
این کارشناس اقتصاد با بیان اینکه با این کار ارز را به باد دادیم، اظهار کرد: باید قوانین بازدارنده و محدودکننده در این حوزه داشته باشیم و بخشی از منابع را در صنایع، کشاوری، دامپروی هزینه کرده و بخش زیاد آنرا در خارج کشور سرمایهگذاری کنیم.