شنبه ۰۸ دی ۱۴۰۳ - ساعت :
۰۸ مهر ۱۳۹۲ - ۰۵:۰۰

سارین موجود در سوریه راچه‌کسی‌ساخت؟

شواهد مربوط به منشا عوامل شیمیایی را که به گفته مقامات آمریکایی در حمله 21 اوت بیش از 1400 نفر را کشت می‌توان نه از خود مواد شیمیایی که از محفظه جنگ‌افزار به کار رفته به دست آورد.
کد خبر : ۱۳۵۱۶۶
صراط: به نقل از نشریه نیوساینتیست نوشت: در واقع منشا این جنگ‌افزار‌ها را می‌توان در پاسخ به این پرسش یافت که مواد به کار رفته - براساس گزارش بازرسان سازمان ملل این ماده عامل اعصاب سارین - را چه کسی ساخته است.

جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا به سناتور‌ها گفته یقین دارد هیچ یک از نیرو‌های اپوزیسیون توانایی ساخت و شلیک این جنگ‌افزار‌ها را در چنین مقیاسی ندارند. با این حال با بررسی شواهد به جا مانده در محل حمله نمی‌توان سارین با درجه خلوص نظامی را از سارینی که به صورت دستی تولید شده به سادگی تشخیص داد.

البته این دو نسخه از سارین تفاوت‌های با یکدیگر دارند. برای مثال سارین با درجه خلوص نظامی عاری از هرگونه محصولات شیمیایی فرعی است که ممکن است در سارین‌های ساخته شده با دستور‌العمل‌های خانگی یافت شود. نشانه‌هی مربوط به انواع ناخالصی‌های موجود در سارین‌های دست‌ساز را می‌توان در نمونه‌های خاک تشخیص داد. با این حال دستور‌العمل‌های گوناگون برای ساخت نسخه دست‌ساز سارین منجر به محصولات فرعی گوناگونی می‌شود و بازرسان جنگ‌افزار‌های شیمیایی هیچ راهی ندارند که بدانند باید دنبال چه موادی بگردند. حتی اگر این محصولات فرعی معلوم باشند برای آنکه بازرسان بتوانند افزایش مقدار آنها را در نمونه‌های خاک را تشخیص دهند باید از مقدار نرمال این ترکیبات در خاک محل مورد حمله اطلاع داشته باشند.
بررسی نمونه بافت قربانیان نیز کمک چندانی به روشن شدن این موضوع نمی‌کند. سارین با اختلال در عملکرد ترکیبات شیمیایی سیستم عصبی باعث تحریک بیش از حد ماهیچه‌ها و فلج کردن ماهیچه‌ها اطراف شش‌ها و در نهایت بند آمدن تنفس می‌شود. نشانه‌های سارین را می‌توان در نمونه بافت و ادرار تشخیص داد.

در واقع کری به کمیته روابط خارجی سنا گفت: « ما مطلع شده‌ایم که در آزمایش نمونه‌های خون و موی گرفته شده از نخستین امدارسانان در دمش شرقی نشانه‌های سارین دیده شده است.» اما بازرسان نتوانستند ردپای ناخالصی‌های مربوط به عوامل اعصاب دست‌ساز را پیدا کنند.

به گفته مایکل کوهلمن (M.kuhlman) دانشمند ارشد امنیت ملی در مؤسسه Battelle Memorial، «به خاطر چنین دلایلی است که برخی کارشناسان می‌گویند بررسی قطعات راکت‌های حاوی سارین احتمالاً می‌تواند حقایق بیشتری را روشن کند. تکه‌پاره‌های جنگ‌افزاری‌های به کار رفته دقیقاً در همان مکانی قرار دارند که بازرسان به دنبال نشانه‌های سارین مشغول نمونه‌برداری از خاک آن هستند.» در واقع مواد تشکیل‌دهنده راکت‌ها بسته به سازمان آن متفاوت است، بنابراین شاید بتواند از این طریق پی برد که چه کسی آنها را ساخته و در نتیجه آنها را با جنگ‌افزار‌های شیمیایی بارگذاری و شلیک کرده است.
محاسبه مقدار کل سارین به کار رفته در حمله 21 اوت که منجر به تلفات فراوانی شد نیز یکی دیگر از چاش‌های پیش‌روی بازرسان است. معمولاً حملات شیمیایی از این دست با استفاده از راکت‌های چند‌متری انجام می‌شود که کلاهک‌شان از سارین مایع پر شده است. پس از اصابت راکت به زمین یک چاشنی داخلی راکت منفجر می‌کند و براثر این افنجار سارین مایع داخل کلاهک به شکل غبار بسیار ریزی در می‌آید. میزان تلفات در چنین حملاتی تابع جغرافیای محل اصابت، سریع و جهت باد، دمای محیط و البته تراکم جمعیت است. برای مثال هوای نسبتاً سرد در خلال ساعات اولیه صبح روز حمله 21 اوت باعث شد بخار سارین مدت بیشتری در محیط باقی بماند. در واقع اگر حمله در ساعات میانی روز و در هوای گرم‌تری رخ می‌داد احتمالاً تعداد تلفات کمتر از مقدار فعلی بود.

در تصاویر منتشر شده پس از حمله 21 اوت می‌توان نخستین امدادرسانان را در حالی در محل حمله و ظاهراً مشغول مراقبت از قربانیان دید که فاقد دستکش‌های محافظ یا ماسک‌های تنفسی هستند، بنابراین شمار تلفات این حادثه می‌تواند بیش از شمار عامل اعصاب سایرین به پوست بدن و لباس می‌چسبد و می‌تواند موجب بروز عوارض در افرادی شود که از این طریق در معرض آن قرار می‌گیرند. این موضوع در گزارشی که فرانسوی‌ها از حمله شیمیایی 21 اوت منتشر کردند؛ ذکر شده است.

البته به گفته دیوید مور (D.moore)، سم‌شناس ارشد در مؤسسه تحقیقات Battelle، «بیمار شدن امدادرسانان یک امر قطعی نیست و به بیان دیگر این امکان وجود دارد که بدون آسیب‌دیدن بتوان به قربانیان کمک کرد. در واقع کاملاً محتمل است که تمام آسیب‌دیدگان حادثه در معرض بخار و ذرات بسیار ریز گاز قرار گرفته باشند و احتمالاً وقتی قربانیان را از محل حمله خارج می‌کردند آلودگی‌های وسیعی به شکل مایع روی پوست و لباس آنها وجود نداشت و گاز‌های سمی هم پراکنده شده بودند.» با این حال ممکن است نخستین امدادرسانانی که در محل حادثه حاضر شدند اثرات بسیار خفیف‌تری مانند آبریزش بینی و سوزش چشم را تجربه کنند که تنها چند ساعت طول می‌کشد.

اثرات بلند‌مدت قرار گرفتن در معرض مقادیر زیاد سارین هنوز نامعلوم است. با این حال تحقیقات ناظر بر آلودگی‌های خفیف ناشی از کار در کارخانه‌های تولید سارین حکایت از آن دارد که آلودگی سارین می‌تواند به عوارضی مانند مشکلات حافظه و بی‌خوابی منجر شود.


منبع: آسمان