به گزارش گروه سیاسی صراط، در روزهای پایانی منتهی به انتخابات ریاست جمهوری سال 84 محسن رضایی از نامزدی در انتخابات انصراف داد تا شمار نامزدهای آن دوره نیز به 7 نامزد کاهش یابد.
جالب اینجاست که در انتخابات مذکور نیز ائتلافی چهارگانه میان قالی باف، احمد نژاد، توکلی و رضایی شکل گرفته بود که با عدم ثبت نام توکلی و انصراف رضایی در روزهای پایانی، در نهایت دو نامزد (قالی باف و احمدی نژاد) در انتخابات باقی ماندند. داستان مذکور در انتخابات 92 نیز تکرار شده است و از ائتلاف سه نفره پیشرفت، بعد از انصراف حداد عادل دو نفر (قالی باف و ولایتی) باقی مانده اند.
آرایش سیاسی 84 و 92
در انتخابات 84، به جز هاشمی رفسنجانی، سه نامزد اصلاح طلب (معین، کروبی و مهرعلیزاده) و سه نامزد اصولگرا (قالی باف، احمدی نژاد و لاریجانی) با هم رقابت کردند. این در حالی است که در انتخابات 92 چهار نامزد اصولگرا (قالی باف، ولایتی، جلیلی و رضایی) در کنار یک نامزد نزدیک به اصلاح طلبان (روحانی) و نیز یک نامزد مستقل (غرضی) رقابت می کنند.
تا اینجا به نظر می رسد با توجه به شمار بیشتر نامزدهای اصولگرا در انتخابات پیش رو نسبت به انتخابات 84، پراکندگی آراء آنها بیشتر شده و در نهایت احتمال موفقیت آنان پایین تر آمده است. اما واقعیت این است که در انتخابات 84 مولفه های دیگری چنان بر نتیجه انتخابات تاثیرگذار بود که عملا موضوع تکثر نامزدهای دو جناح را به حاشیه برد.
آرای متفاوت استان ها
یکی از ویژگی های مهم انتخابات 84 پراکندگی نسبتا یکنواخت آرا میان همه نامزدها بود. در میان 7 نامزد انتخابات، هیچ نامزدی نبود که دست کم در یک استان نفر اول نشده باشد. نکته مهم تر اینکه همه نامزدها به جز یک نامزد (معین) در استان محل تولد خود نفر اول شدند. قالی باف در خراسان رضوی، لاریجانی در مازندران، مهرعلیزاده در آذربایجان شرقی، احمدی نژاد در سمنان، کروبی در لرستان و هاشمی رفسنجانی در کرمان نفر اول شدند. تنها معین بود که نتوانست در اصفهان بیشتر از سایر نامزدها رای جمع آوری کند.
پیش از انتخابات مذکور، نتایج نظرسنجی ها از حضور قالی باف در دور دوم خبر می داد اما به صورت غیرمنتظره ای او نفر چهارم شد و احمدی نژاد به همراه هاشمی به دور دوم رفت. اما در رفتن احمدی نژاد به دور دوم دو استان نقش محوری و تعیین کننده ای ایفا کردند. یکی تهران و دیگری اصفهان.
اصفهان زادگاه معین تنها استانی بود که به همشهری خود رای نداد و در عوض، اول شدن احمدی نژاد در این استان، آرای او را تا حد زیادی بالا برد. همچنین او با کسب رای اول تهران گوی سبقت را از دیگر رقبا ربود و در رقابت تنگاتنگ آن انتخابات به دور دوم رفت.
رای مشهد و تهران با کیست؟
انتخابات 92 را از نظر ویژگی های مختلفی شبیه انتخابات 84 دانسته اند. یکی از این ویژگی ها و شباهت ها احتمالا پراکندگی زیاد آرای نامزدها در کشور باشد. اگر با فرض پیروزی نامزدها در استان محل تولد خود –مانند انتخابات 84 – پیش برویم، اولین تفاوت عمده ای که با آن روبه رو می شویم حضور دو نامزد همشهری در این انتخابات است که لاجرم به شکست یکی از آنها در استان خود خواهد انجامید.
از قضا این دو نامزد در نظرسنجی ها بالاترین میزان رای را در میان نامزدهای اصولگرا به خود اختصاص داده اند. جلیلی و قالی باف هر دو مشهدی اند و رقابت آنان در استان خراسان رضوی می تواند نقش تعیین کننده ای در نتیجه کلی انتخابات داشته باشد.
از طرفی، پیروزی نامزد اصفهانی این دوره (غرضی) در استان خود، هم مانند سال 84 بسیار نامحتمل است. بنابراین با توجه به جمعیت بالای رای دهندگان این استان، پیروزی هر یک از نامزدها در اصفهان هم می تواند تعیین کننده باشد.
نکته دیگری که در خصوص این انتخابات مورد توجه قرار می گیرد، استان های محل تولد نامزدهای اصلاح طلب است.
با فرض اول شدن نامزدها در استان های خود، روحانی بیشترین ضرر را متحمل خواهد شد چراکه استان سمنان در مقایسه با استان های محل تولد سایر نامزدها کمترین میزان واجدان شرایط را دارد. از طرف دیگر، به وضوح نمی توان استان تهران را مانند دیگر استان ها در این تحلیل جای داد. تهران محل تولد علی اکبر ولایتی است که بعید به نظر می رسد رای اول این استان را داشته باشد. در حال حاضر با توجه به کارنامه و موقعیت قابل قبول قالی باف در تهران احتمال می رود او بیشترین رای را در این استان داشته باشد. به این ترتیب امکان جذب «رای خانگی» توسط ولایتی نیز از او گرفته می شود. البته معادلات در تهران کمی پیچیده تر است و به این راحتی نمی توان درباره رای اول پایتخت اظهارنظر قطعی کرد. از طرفی، معمولا درصد مشارکت مردم تهران در انتخابات از میانگین کشوری پایین تر است و این بدان معناست که نمی توان روی درصد بالایی از آرای واجدان شرایط تهران حساب کرد.
به این ترتیب، با توجه به آنچه گفته شد یعنی پیشتازی قالی باف و جلیلی در بسیاری از مناظره ها، علاوه بر رای تهران، رای استان خراسان رضوی به عنوان استان مشترک این دو نامزد تعیین کننده خواهد بود. به ویژه اگر این دو نامزد همزمان راهی دور دوم انتخابات شوند، این تاثیر و تعیین کنندگی نمایان تر می شود.
با این وجود باید منتظر ماند و دید انتخابات 92 دست کم از نظر پراکندگی آرای نامزدها تا چه حد به انتخابات 84 شبیه است.
