صراط:وی تاکید کرد که نسبت به آینده و تفکر اصلاحطلبی هنوز امیدوار است و اصلاحات را تنها راه میداند و میشناسد. هم با رادیکالیسم و هم با سکوت و واگذاردن مخالف است و معتقد است جایگزینی برای اصلاحات نیست چون یا باید آنها را مأیوس میکرد یا به سمت رادیکالیسم و انقلاب سوق میداد که البته وی هیچکدام را مطلوب نمیداند. او گذرگاه اصلاحات را گفتوگو میداند و همچنین میپذیرد که خودش و همحزبیهایش (که اکنون آن را با عنوان حزب منحله مشارکت میخوانند) اشتباهاتی داشتهاند اما تصریح میکند که تنها اشتباه کردهایم و جرم مرتکب نشدهایم.
این فعال سیاسی همچنین با دفاع از تفکر اصلاحطلبی تاکید میکند که "اصلاحطلبی برای ما تنها گزینه است، هرچند شرایط بسیار دشوار است و بسیاری از نیروهای اصلاحطلب به سمت ناامیدی سوق یافتهاند اما به عنوان کنشگران سیاسی که عهدهدار بخشی از کار هستیم، میگوییم هنوز امید هست و ما به دنبال کورسویی امیدبخش هستیم".
شکوریراد درباره شرایط کنونی جریان اصلاحات ابراز عقیده کرد: فشارهای زیادی به اصلاحطلبان وارد شده است که یا باید آنها را سرخورده و مأیوس میکرد یا به سمت رادیکالیسم و انقلاب سوق میداد اما اتفاقا بزرگترین دستاورد ما این است که گفتمان اصلاحطلبی را هنوز حفظ کردهایم و نگذاشتیم چه به سود سرخوردگی و چه به نفع رادیکالیسم از دست برود.
«فتنه» تعریف حقوقی روشنی ندارد
وی با بیان اینکه "جریان اصلاحات از دو سو تحت فشار قرار دارد"، افزود: این فشار از طرف مجموعههایی در حاکمیت است که نمیخواهند اصلاحات را قبول کنند و فشارها و برخوردهای سالهای اخیر از همین جهت است. فشار دیگر از سوی کسانی است که میگویند تلاش اصلاحطلبان نتیجهای نخواهد داشت و به همین علت ما از دو طرف متهم میشویم؛ یکی از طرف رادیکالها و دیگری از طرف برخی طرفداران حاکمیت. البته منظر این دو با یکدیگر متفاوت است.
این فعال سیاسی ادامه داد: امروز برخی از واژه «فتنه» علیه اصلاحطلبان استفاده میکنند در حالی که «فتنه» تعریف حقوقی روشنی ندارد و در قوانین جزایی ما چیزی درباره این واژه نیست. چیزی را نسبت میدهند که درباره آن تعریفی در قوانین وجود ندارد.
نمیدانیم متهم به چه چیزی هستیم
وی با طرح این پرسش که "اصلاحطلبان چه کردهاند که اشتباه بوده است؟"، گفت: تنها خواستههای ما اجرای قانون، رعایت حقوق شهروندی، تنشزدایی در سطح بینالملل و پرهیز از تصمیمات خلقالساعه است. ما خواستههایی داریم که نمیتوانیم از آنها تبری بجوییم چون خواستههای بهحقی است. اگر اصلاحطلبان جرمی مرتکب شدهاند، باید عنوان حقوقی آن را مطرح کنند حقوقی ندارند مطرح میکنند و به همین علت ما هم اساسا نمیدانیم متهم به چه چیزی هستیم.
برخورد با اصلاحطلبان موجب رادیکالیزه شدن فضا میشود
شکوریراد در پاسخ به اینکه "چرا اصلاحطلبان به خواستههای خود دست نیافتهاند؟" اظهار کرد: مخاطب اصلاحات چه کسی است؟ منظور از اصلاحات این است که روندهای اعمال حاکمیت اصلاح شود. وقتی دم از اصلاحات میزنیم، اینطور نیست که یقه یک نفر را بگیریم و بگوییم چه کار کند و چه نکند بلکه منظور، اصلاح روندهاست و مهمترین آن، اجرای قانون است. اگر به خواستههایمان نرسیدیم به خاطر این است که برخی در حاکمیت نمیخواهند به اصلاحات تن دهند و به همین دلیل به برخورد با اصلاحطلبان روی میآورند و این برخورد موجب رادیکالیزه شدن فضا میشود.
در مجلس ششم کاری خلاف قانون انجام ندادیم
وی ادامه داد: ما در مجلس ششم کاری خلاف قانون انجام ندادیم اما رد صلاحیت شدیم و این رد صلاحیتها فضا را رادیکال کرد و طبیعی است این فضا مورد بهرهبرداری کسانی قرار بگیرد که با اصل نظام مشکل دارند، اما این مساله ما نیست بلکه مساله کسانی است که این فضا را بوجود آوردند. فعالیت سیاسی، پاسخ قضایی یا پاسخ شورای نگهبان را نمیطلبد.
خاتمی نمیخواست سال 80 کاندیدا شود
شکوریراد همچنین اظهار کرد: آقای خاتمی نمیخواست دور دوم (انتخابات سال 80) کاندیدا شود چون میگفت موانعی پیش پای من میگذارند که نمیتوانم از راه بردارم.
وی با بیان اینکه "ما همچنان به اصلاحات امیدواریم، چراکه هیچ جایگزینی برای اصلاحات نداریم"، افزود: یا باید سرخورده شویم و بگوییم کاری نمیشود کرد که این با منطق مسلمانی و تعهد به منافع ملی سازگاری ندارد یا اینکه به سمت براندازی و رادیکالیسم برویم که این به هیچوجه گزینه ما نیست. اصلاحطلبی برای ما تنها گزینه است، هرچند شرایط بسیار دشوار است و بسیاری از نیروهای اصلاحطلب به سمت ناامیدی سوق یافتهاند اما به عنوان کنشگران سیاسی که عهدهدار بخشی از کار هستیم، میگوییم هنوز امید هست اگرچه شرایط بسیار تاریک و مبهم باشد، اما ما به دنبال کورسویی امیدبخش هستیم.
جبهه مشارکت اشتباه داشته ولی نه در حدی که منجر به انحلال شود
این فعال سیاسی در برابر این پرسش که "آیا شما معتقدید که اصلاحطلبان در مسیر خود دچار اشتباه نشدهاند؟"، پاسخ داد: هیچ فعالیت سیاسی بدون اشتباه نیست. جبهه مشارکت در طول 15 سال تاکنون قطعا اشتباهات سیاسی داشته است ولی به عقیده ما اشتباهاتی نبوده که منجر به انحلال شود.
شکوریراد ادامه داد: من قبول میکنم هم خودم و هم مشارکت در فعالیتها اشتباه سیاسی داشتهایم اما اینها اشتباه بوده، نه جرم و از قضا اشتباهات ما هم از نوعی نبوده که جریان حاکم امروز بخواهد مدعی آن باشد. ما اگر هم خطایی کردیم باید به هوادارانمان پاسخگو باشیم. نهایت اشتباه ما در برابر حاکمیت اشتباه محاسباتی ما بوده و این بوده که سرعت حرکت خود را متناسب با ظرفیت حاکمیت تنظیم نکردیم و اشتباه ما این بوده که به سختی موانعی که پیش رویمان بود توجه کافی نداشتیم و مطالباتمان به دیوار سخت برخورد کرد اما با همه اینها ما چیزی جز قانون نخواستهایم و تعامل ما با حاکمیت چیزی جز احترام نبوده است.
وی همچنین ابراز عقیده کرد: ممکن است بخشهایی از حاکمیت احترامی بیش از آن چه ما نسبت به آنان داشتهایم انتظار داشته است، که خوب این را شاید با سماحت بتوان پذیرفت، مثلا برخی مطالبات را به تعویق میانداختیم و اصلاحطلبان را بهتر از آنچه کنترل کردیم، کنترل میکردیم. اینها را میشود پذیرفت و اشتباهات ما شاید در همین زمینهها بوده باشد ولی اشتباه به معنای اینکه ما خطایی مرتکب شدهایم که مستلزم چنین برخوردی باشد، به هیچوجه چنین خطایی را مرتکب نشدهایم.
راه اصلاحات از گفتوگو میگذرد
این فعال سیاسی با بیان اینکه "موضع من همواره این بوده است که باید با طرف مقابل تعامل و گفتوگو کنیم"، گفت: هرچند این گفتوگو حتی در دوران اصلاحات و چه پس از آن خوب پیش نرفت، اما من به سهم خود بسیار تلاش کردهام و با بخشهای مختلف خیلی تعامل داشتهام اما متاسفانه باید بگویم اگر از طرف ما کوتاهی و سردی وجود داشته، این سردی و کوتاهی از طرف مقابل بیشتر بوده است. با همه اینها معتقدم راه اصلاحات از گفتوگو میگذرد. اصلاحات پیش نمیرود بدون اینکه گفتوگویی با حاکمیت و طرف مقابل انجام دهیم.
وی با تاکید بر ضرورت برقراری گفتوگو در جامعه اظهار کرد: متاسفانه گفتوگوی اصلاحطلبان و حاکمیت محدود شده است و معمولا هیچ گفتوگوی سیستماتیک و برنامهریزی شدهای وجود ندارد. مشکل اصلی ما فقدان گفتوگو است و همین موجب افزایش سوءتفاهمها میشود.
آنچه خاتمی مطرح کرد، شرط نبود، حداقلهای یک انتخابات بود
شکوریراد در پاسخ به این مطلب که سیدمحمد خاتمی شروطی برای شرکت در انتخابات مجلس نهم مطرح کرده بود اما امروز بدون اینکه این شروط به زعم شما تحقق یافته باشد شما در انتخابات شرکت کنید، گفت: آنچه آقای خاتمی مطرح کرده بود، شرط نبود بلکه حداقلهای یک انتخابات بود، اما به نظر ما تحقق پیدا نکرد. خود آقای خاتمی هم گفتند که اینها شرط نیست ولی قبول دارم که در جامعه به عنوان شرط مطرح شد.
وی تصریح کرد: آقای خاتمی گفتند اگر این حداقلها تحقق پیدا کند، ما نیز در انتخابات شرکت میکنیم اما نشد و ما هم شرکت نکردیم. امروز ناگزیریم بگوییم که به صحنه میآییم؛ آن هم برای تحقق این مطالبات. اگر آن زمان بیان شد، به این علت بود که فکر میکردیم در تعامل با حاکمیت بتوانیم به تفاهم برسیم و آنها پیش از انتخابات این شرایط را فراهم کنند اما متوجه شدیم آنها نمیخواهند این شرایط را مهیا کنند؛ بنابراین امروز اینها تبدیل به مطالبات ما شده است.
نجیبانه است که ما میخواهیم در انتخابات شرکت کنیم
این فعال سیاسی، نبود تحزب را به عنوان یکی از مشکلات ساختاری کشور عنوان کرد و افزود: در قانون اساسی تحزب به رسمیت شناخته شده ولی در عمل تحزب پذیرفته نشده است. به نظر ما امروز نیز عرصه رقابت چندان عادلانه نیست و با این حال نجیبانه است که ما میخواهیم در انتخابات شرکت کنیم. در فاصله زمانی 88 تا امروز گفتوگوهایی شکل گرفت و این نکته که مهمترین گذرگاه اصلاحات، انتخابات است، ما را متقاعد کرد که اگر حداقلهایی فراهم شود باز بهترین گزینه، شرکت در انتخابات است. امروز هم استراتژی ما شرکت در انتخابات است مگر اینکه به دلایلی، به نتیجه دیگری برسیم.
خاتمی بیاید، در صدر قرار میگیرد
شکوریراد تصریح کرد: ما ظرفیت بالایی در خود میبینیم که حس میکنیم در این شرایط هم شانس پیروزی داریم. حتی اگر از برخی ابزارها در حاکمیت برای تاثیرگذاری بر رقابت استفاده شود، با وجود این شرایط، باز با آمدن آقای خاتمی میتوانیم برنده باشیم. باور ما این است که اگر خاتمی وارد عرصه شود، بر اساس برآوردهای میدانی و نظرسنجیهای کمی و کیفی و حتی نظرسنجیهای نهادهای حاکمیتی با اختلاف زیاد نسبت به بقیه در صدر است و به همین دلیل مجاب شدهایم با وجود ناعادلانه بودن عرصه انتخابات وارد شویم. البته آقای خاتمی هنوز چیزی نگفتهاند ولی امیدوار هستیم و در روزهای اخیر نسبت به روزهای گذشته به آمدن ایشان امیدوارتر شدهایم.
افراد زیادی در حد ریاست جمهوری داریم ولی فرصت معرفی آنها را نداریم
وی در پاسخ به اینکه "اگر محمد خاتمی به هر دلیلی کاندیدا نشود وضعیت اصلاحطلبان چه خواهد شد؟" گفت: ما در شرایط فعلی گزینهای داریم که میتواند شرایط را به نفع ما رقم بزند و این گزینه، آقای خاتمی است. بنابراین نگاه ما به انتخابات و شرکت ما بسته به حضور آقای خاتمی است.
شکوریراد ادامه داد: اگر به هر دلیلی آقای خاتمی نیاید، نمیتوانیم سراغ کاندیداهایی برویم که برای معرفی آنها از نظر زمانی و مادی به امکانات بسیاری نیاز است در حالی که حتی اجازه برگزاری کنگره هم به ما داده نمیشود. خاتمی نیاز به معرفی ندارد و اگر اعلام حضور کند، ظرف سه روز ستادهای خودجوش در سراسر کشور فعال میشود و نیاز به منابع مالی هم ندارد و بنابراین از آقای خاتمی چیزی جز اعلام حضور نمیخواهیم. به همین دلیل میگوییم ما با خاتمی میآییم چون میتواند از موانع و دیوارهایی که در مقابل ما هست عبور کند.
این فعال سیاسی با بیان اینکه "افراد بسیاری در حد ریاست جمهوری داریم ولی فرصت معرفی آنها را نداریم"، خاطرنشان کرد: اگر شرایط متفاوت بود، اصراری به نامزدی آقای خاتمی نداشتیم، اما شرایط نرمال نیست و آقای خاتمی میتواند فقدان امکانات مادی و اجرایی ما را پوشش دهد.
بدون خاتمی گزینه ما عدم شرکت در انتخابات است، مگر اینکه هاشمی بیاید
وی تصریح کرد: عدم حضور خاتمی برای ما گزینه عدم شرکت در انتخابات را پیش رو میگذارد و تنها یک استثنا وجود دارد و آن آقای هاشمی است. هرچند احتمال حضور ایشان بسیار کم است ولی اگر آقای هاشمی بیاید، با وجود اینکه به اندازه آقای خاتمی رای ندارد اما چون فرد شناخته شدهای است و نیاز به معرفی به مردم ندارد و پایه رای ده میلیونی در سال 84 دارد، فکر میکنیم با چهرهای که در چند سال اخیر از خود نشان داده، آرای منفی را کم کرده است و همین برای آقای هاشمی یک فرصت رقابت ایجاد میکند. اگر آقای هاشمی هم نشود ما هیچ گزینه دیگری نداریم.
وی در ادامه درباره بدنه اجتماعی جریان اصلاحات گفت: ما قدرت حاکمیتی نداریم ولی قدرت اجتماعیمان به هیچ وجه کمتر از گذشته نیست و فکر میکنم امروز اصلاحطلبان قویترین بخش از جامعهاند. در انتخابات مجلس نهم انسجام خوبی داشتیم و اگر این انسجام واجماع را حفظ کنیم سرمایه خوبی است. لزومی ندارد که حتما در حاکمیت باشیم که دارای قدرت شویم. ما دارای قدرت اجتماعی هستیم و کسی نمیتواند ما را نادیده بگیرد؛ کما اینکه همین الان هم همهچیز متوقف به تصمیم اصلاحطلبان است.
این فعال اصلاحطلب با اشاره مشخص نشدن کاندیدای قطعی جریانات سیاسی برای انتخابات ریاست جمهوری افزود: کمتر از 60 روز تا انتخابات مانده و کاندیدای اصولگرایان و جناح دولت هنوز مشخص نشده است، یعنی همه منتظر اعلام نظر آقای خاتمی هستند. همه متوقفند تا ببیند کاندیدای اصلاحطلبان چه کسی میشود و آنگاه تصمیم بگیرند.
وی در ادامه ابراز عقیده کرد: تلاش شد اصلاحطلبان فراموش شوند اما نه تنها فراموش نشدند بلکه مطرحترین نیروهای سیاسی در جامعهاند. متاسفانه برخی اصولگرایان سنتی هم به محاق رفتهاند و عده دیگری جایگزین شدهاند. آنطور که از سخنان آقای مصباح برمیآید، آنها به تصمیم اصلاحطلبان متوقف شدهاند که در این صورت ناگزیر خواهند بود با بقیه اصولگرایان ائتلاف کنند و اگر اصلاحطلبان با کاندیدای اصلی نیایند، آنها کاندیدای خود را مطرح میکنند و این نشان میدهد یک پای انتخابات، اصلاحطلبان هستند.
شکوریراد درباره اینکه "آیا ممکن است اصلاحطلبان دوباره همچون سال 88 از حمایت خاتمی به حمایت از شخص دیگری متمایل شوند؟" گفت: در شرایطی چنین اتفاقی میافتد که جایگزین آقای خاتمی را داشته باشیم. ما چنین فردی داریم ولی امکانات به ما اجازه نمیدهد. گزینههای ما منحصر هست در آقای خاتمی و با احتمال کم آقای هاشمی.
هم ما تغییر کردهایم، هم هاشمی
وی در برابر این پرسش که "در گذشته برخی اصلاحطلبان هجمههای تندی علیه هاشمی رفسنجانی انجام دادند؛ چرا امروز از او حمایت میکنید؟ آیا هاشمی تغییر کرده است یا این دسته از اصلاحطلبان؟" گفت: هجمه نبوده، انتقاد بوده است. هر دو تغییر کردهاند. اگر اینطور فکر کنیم که بین آقای هاشمی و مشارکتیها در گذشته فاصله بوده است، این فاصله از طرف هر دو کاهش پیدا کرده است. ما به سختی موانع که برخورد کردیم احساس کردیم هاشمی میتواند مددکار ما باشد و آقای هاشمی هم وقتی با موانعی در درون حاکمیت مواجه شد، متوجه شد که مشارکت میتواند برای او یک متحد باشد. ما در برابر سختی طرف مقابل، به همدیگر رسیدیم و در عین حال تغییرات نرمافزاری هم صورت گرفته است.
«انحراف» بار حقوقی ندارد
وی در ادامه با انتقاد از شورای نگهبان گفت: وقتی یک عضو شورای نگهبان میگوید «بوی انحراف بشنویم، رد صلاحیت میکنیم»، این غیرقانونیترین اظهار نظر یک عضو شورا است و یعنی برخی مشکلات 88 همچنان وجود دارد. حتی اگر ما دولت را منحرف بدانیم، انحراف جرم نیست. با وجود اینکه من خود به دولت انتقادات بسیار جدیتری دارم، اما با دولت نمیتوان به ادعای انحراف برخورد قانونی یا قضایی کرد بلکه باید جرمی ثابت شود. انحراف بار حقوقی ندارد و اگر بنده به کسی بگویم منحرف، از نظر حقوقی جرمی مرتکب نشدهام زمانی جرم مرتکب شدهام که جرمی را بدون سند به کسی نسبت دهم و چون انحراف تعریف حقوقی ندارد و جرم نیست، به دولت این اتهام را می زنند و خودشان هم از تعقیب قضایی مبرا هستند. در مورد فتنه هم این گونه بود و این بازی کردن در فضای غبارآلود است.
شکوری راد با بیان اینکه "دولت یک موقعیت دوگانه دارد"، ابراز عقیده کرد: نگاه دولت به اصلاحطلبان این است که اگر آقای خاتمی و اصلاحطلبان به صحنه بیایند شانس تایید صلاحیت کاندیدای آنها افزایش پیدا می کند چون اصولگرایان سنتی توان رقابت با اصلاح طلبان را ندارند و ناگزیر خواهند شد به سمت وحدت بروند و در این صورت دولت تقریبا دست بالا را دارد. اگر اصولگرایان با کاندیدای واحد بخواهند بیایند کاندیدای آنها کسی نزدیک به دولت خواهد بود. اما گزینه ما چون آقای خاتمی است دغدغهای از اینکه چه کسی مقابلش قرار میگیرد نداریم.
وی با بیان اینکه "خاتمی دلش میخواهد کشور را از این وضعیت نجات دهد و من هم فکر میکنم کسی که میتواند این کار انجام دهد، اوست"، اظهار کرد: برداشت من این است که آقای خاتمی تمایل دارد کاندیدا شود اما اینکه تردید دارند، به این خاطر است که ایشان علاوه بر این که قانونمدار هستند نجابت خاصی هم دارند که در دوران ریاست جمهوریشان به نمایش گذاشتند. آقای خاتمی بیش از حد قانون ملتزم به نظرات رهبری بود و همیشه احترام ایشان را نگاه می داشت. ایشان هرگز به سمت چالش با رهبری پیش نرفت و نمیخواهد در چنین موقعیتی قرار بگیرد. بدیهی است با اختیاراتی که رهبری در ساختار حکومت دارند اصلاحات اساسی بدون همراهی ایشان به سرانجام نمیرسد.
خاتمی به دنبال تغییر رویکردهاست
این فعال سیاسی با بیان اینکه "خاتمی به دنبال تغییر رویکردهاست"، افزود: اختلاف نظر ما با آقای خاتمی این است که میگوییم شما بیایید و اگر آمدید و رد صلاحیت نشدید و با رای مردم رییسجمهور شدید، رویکردها تغییر خواهد کرد. اما به هر حال ما نمیتوانیم این احساس را به ایشان تحمیل کنیم و به همین خاطر هنوز تردید دارند و شاید تا آخرین فرصت ممکن به انتظار بنشینند. خاتمی نه اعلام و نه تضمین نمیخواهد بلکه تنها میخواهد به این تحلیل برسد که تغییر رویکردها ممکن است.
وی درباره اینکه آیا تاکنون خاتمی دیداری با مقام معظم رهبری داشته است یا خیر، گفت: نه؛ هنوز این کار صورت نگرفته است. شاید مقدمه این کار همان باشد که گفتم.
شکوریراد در پایان اظهار کرد: من در روزهای اخیر امیدوارتر شدهام و احتمال آمدن آقای خاتمی افزایش پیدا کرده است و فکر میکنیم با آمدن ایشان تغییرها آغاز خواهد شد. امید ما به آینده زیاد است.