اوضاع اقتصادي ونزوئلا
پيش از رئيس جمهوري هوگو چاوز، در نیمه دهه هشتاد به دنبال کاهش قیمت نفت خام، میزان وام‌گیری‌های خارجی ونزوئلا بشدت افزایش یافت و اقتصاد آن کشور با بحران روبه‌رو شد. وخامت اوضاع به گونه‌اي بود که میزان تورم در ونزوئلا تا ۱۰۰ درصد و فقر عمومی تا ۶۶ درصد افزایش یافت.
درست همين زمان بود که به گفته "آنا" (Ana)، يکي از وکلاي مطرح و مجرب ونزوئلا، کشور کمبود فردي مانند چاوز را احساس کرد. "کسي که صداي فقرا را بشنود و به آنها هويت دهد".
از سال 1999 تا به امروز، در طي دوراني که هوگو چاوز در منصب رياست جمهوري بود، نابرابری درآمد در ونزوئلا به تدریج کاهش یافت. بر اساس شاخص ضریب جینی، این کشور در حال حاضر دارای منصفانه ترین توزیع درآمد در آمریکا لاتین است.
با افزایش قیمت‌های نفت از ابتدای سال ۲۰۰۱ و ادامه آن، ترمیم موقت اقتصادی در ونزوئلا امکان‌پذیر شد و بخشی از بحران اقتصادی بار دیگر پوشیده شد.
در سال ۲۰۱۰، بنا بر آمار دولتی، میزان ذخایر کشف شده نفت در ونزوئلا افزایشی معادل ۴۰ درصد نسبت به ذخایر اعلام شده سال پیش داشت؛ بنابراين ميزان ذخاير نفت ونزوئلا از عربستان نيز پيشي گرفت.
"آرتور فرانکو" کارشناس مرکز توسعه بین المللی در دانشگاه هاروارد مي‌گويد: ونزوئلا پنجمين اقتصاد بزرگ آمریکای لاتین است، اما در طول دهه گذشته، پيشرفت نسبي در رشد سرانه توليدات ناخالص داخلي داشته است، اما اين امر بستگي به اين موضوع دارد که پيشرفت ونزوئلا را چطور اندازه گيري کنيم.
اگر در عملکرد اقتصادی برتر کشورهاي همسایه برزیل و کلمبیا در مدت مشابه نگاه کنید، مشاهده خواهيد کرد که اقتصاد اين دو کشور چندان اميدوار کننده نبوده است.
"معجزات" چاوز چه بود؟
چاوز خود را قهرمان «انقلاب سوسیالیستی» می‌خواند؛ او تامین مسکن برای بی‌خانمان‌ها، آموزش و درمان را برای همه رایگان اعلام کرد.
براساس گزارش بي‌بي‌سي؛ هوگو چاوز، رئيس جمهور فقيد ونزوئلا طي سيزده سال دوران رياست جمهوري خود برنامه‌هاي خاص و جديدي را براي بهبود وضعيت فقرا در اين کشور اجرا کرد.
زماني که هوگو چاوز در انتخابات پیروز شد، ساخت سه میلیون خانه تا سال 2018 براي اقشار کم درآمد را در الويت امور خود قرار داد که ساخت و ساز ايران در ونزوئلا نيز از جمله برنامه‌هاي وي بود.
پس از سفر چاوز به تهران و ديدن از مسکن مهر، قرار شد با توافق دو کشور، جمهوري اسلامي ايران نيز شهرکي مانند "پرند" در ونزوئلا بسازد.
وي در يکي از اقدامات خود، در ازاي نفتي که در اختيار کوبا قرار داد صدها نفر از پزشکان کوبايي را به ونزوئلا آورد تا مراکز بهداشت و سلامت در مناطق فقيرنشين کشور تاسيس کنند؛ همچنين معلمان کوبايي را براي تدريس به کودکان فقير به خدمت گرفت.
وي در حوزه کشاورزي نيز برخی از ده‌ها هزار هکتار زمیني را که از شرکت‌هاي چندمليتي گرفته بود به کشاورزان فقير و درعين حال مشتاق واگذار کرد تا بواسطه آن امرار معاش کنند.
از ديگر اقدامات چاوز راه اندازي سيستم برقي براي زاغه نشينان کاراکاس بود که بر روي دامنه کوه زندگي مي‌کردند تا با وجود دوري از شهر به راحتي بتوانند به جريان برق دسترسي داشته باشند.
هدف چاوز از تمام کارهايش تنها از بين بردن بي‌عدالتي و نابرابري در ونزوئلا بود و براساس گفته "ديويد سيروتا" (David Sirota) اين قبيل اقدامات "معجزات اقتصادي" چاوز بودند.
برپایه یک گمانه‌زنی توسط سازمان نظرسنجی آمریکایی "گالوپ" ، مردم ونزوئلا در فهرست «خوشحال‌ترین ملت‌های جهان» در ردیف پنجم قرار دارند.
حال اين سوال در ذهن همه مردم و سياستمداران جهان وجود دارد که آيا روساي جمهور بعد از چاوز هم مي‌توانند در نابودي نابرابري در جامعه مانند وي عمل و از سياست‌هايش پيروي کنند؟!
اکثر کارشناسان بر اين باورند که معلوم نيست رئيس جمهور بعدي ونزوئلا بتواند در برابر پيشنهادات قدرت‌هاي بزرگ دنيا و برخي سرمايه‌داران خاص مقاومت کند و مانند "پدر فقرا" حامي ملت خويش باشد.
اما با اين وجود اقدامات چاوز مخالفاني هم داشت و برخي از سياستمداران عملکرد وي را قبول نداشتند.
از ملي شدن صنعت نفت تا آينده اين صنعت در ونزوئلا
ونزوئلا کشوري واقع در شمال آمريکاي لاتين است. اين کشور از لحاظ معدن و مواد معدني غني است و حدود 70 درصد از درآمد آن از نفت حاصل مي‌شود.
براساس گزارش "اسوشيتدپرس"؛ با مرگ هوگو چاوز، ونزوئلا که يکي از اعضاي سازمان کشورهاي صادر کننده نفت (اوپک) است و به لحاظ ذخاير نفتي در مکان دوم جهان جاي دارد با بلاتکليفي سياسي در کوتاه مدت مواجه مي‌شود که احتمالا آشفتگي‌هاي بيشتري را براي صنعت نفت اين کشور به وجود خواهد آورد.
شرکت ملي نفت ونزوئلا تا کنون درمورد اينکه آيا سرمايه گذاري خارجي بيشتر را در صنعت نفت اين کشور مي‌پذيرد يا سرمايه گذاري‌هاي خود را براي افزايش توليد نفت اين کشور افزايش مي‌دهد، هيچ واکنشي بروز نداده است.
"دانيل يرگين" نويسنده کتاب "سياست‌هاي انرژي جهاني" مي‌گويد: بدون شخصيت چاوز اصلا مشخص نيست چگونه روساي جمهور بعدي ونزوئلا نظامي را که چاوز ايجاد کرده بودند حفظ مي کنند.
"سي‌ان‌ان" نيز در گزارش خود درمورد صنعت نفت ونزوئلا نوشت: در اوضاع بحراني موجود اين کشور، آمريکا به عنوان بزرگترين مصرف کننده خارجي نفت ونزوئلا، تنها کشوري است که بيشتر از همه در انتظار تصميمات جديد جانشين چاوز است چرا که دو کشور بر سر مبادلات نفت و بنزين اختلافاتي داشت.
يکي از روزنامه‌هاي آمريکايي در اين باره اظهار کرد: ملی سازی صنعت نفت ونزوئلا در سال 2007 باعث شد تا رابطه برخي شرکت‌هاي بزرگ نفتي مانند "کونوکو فيليپس" و "اکسون موبيل" از بين برود چرا که آنها قادر نبودند با شرکت نفت دولتی حاصل از این ملی سازی به توافق جدید برسند.
به گفته این تحلیلگران، اگر رهبری ونزوئلا امکان بازگشت شرکت های نفتی
خارجی را فراهم کند، "کونوکو فیلیپس" و "اکسون موبیل" از جمله شرکت های
ادغام شده مهم نفتی هستند که می توانند از تغییر سیاسی در ونزوئلا منتفع
شوند.
دوستي ايران و ونزوئلا
ویژگی های مشترک ایران و ونزوئلا آنها را در شرایط مشابهی قرار داده است. هر دو کشور موضع ضدامپریالیستی دارند به طوری که چاوز،همتای ایرانیش را " گلادیاتور ضد امپریالیست" خطاب می کرد. براين اساس روساي جمهور ايران و ونزوئلا بیش از هر مقام دیپلماتیکی، از یکدیگر بسيار حمايت مي‌کردند.
از
شهریور ۱۳۸۵
که نخستین سفر هیات دولتی ایران به ونزوئلا کلید خورد (البته تا آن زمان رئیس
جمهورونزوئلا چندین بار به تهران سفر کرده بود)، این روابط روز به‌روز گسترده تر و منجر به افزايش انعقاد قراردادها
بين طرفین شد.
این اشتیاق فزاینده به تعمیق و تحکیم منتج به توسعه فناوری
های نانو و ساخت مسکن برای بی‌خانمان‌های ونزوئلایی تا تولید فرآورده های لبنی وهمکاری
در زمینه میگو و برنج شد.
چنانکه
ماحصل میهمانی و میزبانی مکرر تهران و کاراکاس را می توان درشکل گیری حدود ۲۰۰ سند همکاری دو جانبه و۸۰ توافق‌نامه و بیش از ۱۸۰ قرارداد
دانست که توسعه مراودات را درهیچ زمینه ای مغفول نگذاشته وایران را پس از چین
،رکورددار قراردادهای اقتصادی با ونزوئلا کرده است.
گوشه ای از مشارکت این دوعضو اوپک
در پروژه های بخش انرژی که به درجه بالایی از تنوع و تکثر رسیده را می توان امضای
تفاهم نامه و قراردادهایی در زمینه ساخت واحدهای پتروشیمی ،تاسیس شرکت های مشترک
نفتی، سرمایه گذاری در طرح توسعه میادین نفت و گاز،ساخت کارخانه ال.ان . جی، ایجاد
ناوگان کشتیرانی نفتی مشترک و ساخت نفتکش دانست.
