به گزارش صراط، دستور تشکیل قرارگاه پدافند هوایی
خاتم الانبیا(ص) که یکی از نیروهای چهارگانه ارتش جمهوری اسلامی ایران است،
در بهمن ماه سال 87 از سوی فرمانده معظم کل قوا صادر و این نیرو با تقسیم
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در ده شهریور 1387 تشکیل شد.
فرمانده معظم کل قوا درباره اهمیت پدافند طی سخنانی فرموده بودند، "پدافند در اولویت اول نیروهای مسلح ایران است."
برای اطلاع از آخرین دستاوردها و اقدامات پدافند هوایی با امیر سرتیپ فرزاد اسماعیلی، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص) به گفتوگو نشستیم.
برخلاف اینکه گفته می‌شود، محیط‌های نظامی کاملاً خشک است، امیر اسماعیلی و کارکنان پدافند هوایی برخورد خوبی با ما داشتند؛ امیر اسماعیلی که هم‌اکنون جوان‌ترین فرمانده عالی رتبه نظامی ایران محسوب می‌شود، می‌گوید: جمهوری اسلامی دکترین دفاعی را دنبال میکند و ایران علاقه و اعتقادی به سپر موشکی ندارد. او بر این باور بود که تکنولوژی دفاعی ایران منحصر به فرد است و با سایر کشورها تفاوت دارد.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش از پیشرفت هسته‌ای ایران ابراز خوشحالی کرده و درباره وظایف پدافند هوایی و نیروهای تحت امرش در محافظت از تاسیسات اتمی کشور، تأکید میکند: در دفاع از مرکز حساس کشور درنگ نداریم و هر متجاوزگری را از بن خواهیم زد؛ مشروح این گفتوگو به شرح ذیل است:
امیر فرزاد اسماعیلی فرمانده قرارگاه پدافند خاتم‌الانبیا در گفتوگوی تفصیلی با خبرنگار دفاعی خبرگزاری تسنیم در ابتدا، در مقایسه دستاوردهای انقلاب اسلامی در زمینه پدافند هوایی با قبل از انقلاب، گفت: ما قبل از پیروزی انقلاب اسلامی دستاوردی نداشتیم، هر آنچه که بوده، سلاح و تجهیزات و تأسیسات تحمیلی بوده و با توجه به سیاست‌های دولت‌های غربی در ایرانِ آن زمان ایجاد و اجرا می‌شد و سیستم‌های فنی هم که به ایران فروخته می‌شد، برای حفظ منافع آمریکا در ایران بود نه برای حفظ و حراست از مرزهای ایرانِ آن زمان؛ لذا آنچه که در آن زمان در اختیار داشتیم با دستاوردهایی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دست آوردیم، قابل مقایسه نیست.
وی در ادامه با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تنها بود و فقط نظر و حمایت خداوند و همت ملت را همراه داشت، به این جمله امام راحل(ره) مبنی بر اینکه "ما می‌توانیم" متمسک شده بود، افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ما در همه عرصه‌ها دیدیم که دستاوردها به معنی واقعی کلمه "دست‌آورد" بود به این معنی که آنچه که حاصل شد، در بستر محدودیت شدید در منابع مالی، دانشی و زیرساخت‌های فناوری بود. اما الحمدلله امروز به مرحله‌ای رسیده‌ایم که خودمان در کشور فناوری را تولید میکنیم و بسیاری از کشورها از ما انتظار دارند که این فناوری را به آنها نیز صادر کنیم.
دستاوردهای تاکتیکی و تکنیکی قرارگاه پدافند هوایی پس از پیروزی انقلاب
امیر اسماعیلی همچنین با بیان اینکه پدافند هوایی بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی هم در تکنیک و هم در تاکتیک دستاوردهای بسیاری داشته است، تصریح کرد: پدافند هوایی در بخش تاکتیک محدودیت ماموریت در جهت حفظ و حراست از پایگاه‌های نیروی هوایی را داشت و اولین دستاوردش در بخش تاکتیک این بود که پدافند هوایی باید از بخش پایگاه‌های هوایی نیروی هوایی ارتش خارج شده و در اقصی نقاط کشور و در معابر و دهلیزهای ورودی و نفوذی گسترش یابد. این اولین دستاورد تاکتیکی بود که در بحران جنگ و خون و آتش و در زمانی که فرصت و مجالی هم برای آموزش نبود، بدست آمد.
وی ادامه داد: در بخش تکنیکی، ما هم قسمت تولید را داشتیم که صنایع دفاعی، دانشگاه‌ها، مراکز دانش‌بنیان و همچنین آنچه که نخبگان نیروهای مسلح خصوصاً در قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا ساطع کردند، توانستند به تولیدات بسیار مطلوبی دست یابند. در بخش بهینه‌سازی نیز سامانه و سلاح‌هایی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی وارد ایران شده بود، بومی‌سازی شدند به گونه‌ای که ما هم اکنون قطعات گلوگاهی نداریم.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) اضافه کرد: با وجود اینکه قطعات و تجهیزات پدافند هوایی 24 ساعته و در تمام طول شبانه روز فعالیت می‌کنند، به همین دلیل بسیار پرمصرف هستند اما شاهدیم که سیستم غیرعملیاتی در این زمینه نداریم و قطعات همه این تجهیزات در داخل کشور تولید می‌شوند.
وی در بخش دیگری از این گفتوگو در خصوص تأکید مقام معظم رهبری بر آمادگی به‌روز قرارگاه پدافند هوایی، گفت: آنچه که جنگ‌های اخیر به ما دیکته میکند، این است که یک پدافند هوایی باید برای حفظ و حراست از آنچه که یک کشور طی سالیان سال برای دستیابی به آن تلاش میکند، تلاش کند و آن را در زمانی کوتاه‌تر از یک نیمروز از دست ندهد، پدافند هوایی باید در مواجهه با یک آفند قوی به شکل سیال، متحرک، چابک و چالاک باشد.
امیر اسماعیلی افزود: در جایی که ما به یک صف بُرنده یعنی یگان‌های اجرایی عمل کننده در کوتاهترین زمان و به یک ستاد کوچک و چابک فکر میکنیم، زمانی است که این حقیقت برای ما قابل لمس خواهد بود که یگان‌های واکنش سریع پدافند هوایی را در مناطق پدافند هوایی به گونه‌ای آموزش دهیم که خود اتکا و سیال باشند و در زمان بحران و در صورت بروز هرگونه حادثه برای کشور، هرکدام از این مناطق پدافند هوایی با توجه به آموزه‌هایی که در سطح شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور داشتند و فرا گرفتند بتوانند در زمان بحران و قطع ارتباط و زمانی که حتی برقراری ارتباط با فرماندهان رده‌های بالاتر وجود ندارد، تصمیم گرفته و آن را اجرا و صحنه مدیریت دفاع هوایی را مدیریت و فرماندهی کنند.
متحرک‌سازی سامانه راداری و شنود الکترونیکی
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا در بخش دیگری از این گفتوگو و در پاسخ به سوالی مبنی بر متحرک سازی سامانه موشکی 200-S، اظهار داشت: این موضوع تنها درباره سامانه S-200 صدق نمی‌کند و در تمام سامانه‌های پدافند هوایی اعم از راداری، موشکی، شنود الکترونیکی، توپخانه‌ای و موشکی ما به سیالی و متحرک بودن آنها اعتقاد و التزام داریم.
افزایش دقت سامانه 200-S در نقطه‌زنی
وی در ادامه افزود: سامانه S-200 یک سامانه موشکی برد بلند استراتژیک روسیه‌ای بوده که برای اهداف خاصی برای جنگ‌های زمان خود نیز طراحی شده است اما با توجه به نکته‌ای که در بخش دستاوردهای تکنیکی و تاکتیکی گفتم، از سامانه S-200 تنها یک نام باقی مانده است چرا که در رزمایش مدافعان آسمان ولایت 4 مشاهده کردیم که آنچه که S-200 به نمایش گذاشته شد، در هیچکدام از کتب این سامانه ذکر نشده است.
"یک سامانه موشکی علیه اهداف استراتژیک به این معنی است که موشکی به سمت حجم انبوهی از هواپیماها (10 الی 20فروند هواپیما) با یک موشک استراتژیک شلیک می‌شود، اما در رزمایش اخیر در منطقه شرق کشور، اس200 علیه پهپادی که یک چهارم یا یک پنجم جثه این موشک را داشت، شلیک و در واقع به صورت نقطه‌زنی اقدام کردیم؛ به این منظور باید پیچیدگی‌ها و تکنولوژی‌های خاصی نیز باید در این سامانه لحاظ شود و ما این کار را انجام دادیم."
امیر اسماعیلی همچنین تصریح کرد: الحمدلله سامانه S-200 و سامانه هاگ، به چندین اسم و چندین ماموریت تغییر نام پیدا کرد، همانند مرصاد که کاملا متحرک و بومی است یا مانند سامانه موشکی قادر که کاملا متحرک است و با موشک‌های کاملا بومی و ایرانی شلمچه. امروز این افتخار را داریم که قابلیت‌های بهتر در سطح تاکتیکی بالاتر ظاهر شده و از کشور دفاع کنند.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: در خصوص سامانه S-200، ما تولیدی نکرده‌ایم بلکه بهینه سازی کرده و این سامانه را تغییر مأموریت تاکتیکی داده‌ایم؛ ما هیچ مشکلی در این زمینه و هیچ نقطه گلوگاهی نداریم و به این نقطه رسیده‌ایم که در تمام سایت‌ها، S-200 در کشور گسترش دارند.
پدافند هوایی از 3600 نقطه کشور حفاظت میکند
امیر اسماعیلی همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره دامنه نقاط گسترش پدافند هوایی در کشور، گفت: ما بیش از 3600 نقطه در کشور گسترش پدافند هوایی داریم، که شامل حساسه‌ها و تجهیزات است.
وی اضافه کرد: حساسه‌ها شامل رادارها اعم از ثابت و تاکتیکی، سامانه‌های شنود ثابت و تاکتیکی و شنود پرنده و سامانه‌های دیده‌بانی هستند و تجهیزات ما هم سامانه‌های موشکی ارتفاع بالا، متوسط و کوتاه اعم از تاکتیکی یا ثابت و سامانه‌های توپخانه‌ای کنترل شونده توسط رادار یا بدون رادار و البته هواپیماهای طرح پدافندی است.
" تمام این سامانه‌ها اعم از حساسه‌ها و تجهیزات چیزی حدود 3600 نقطه در کشور را پوشش می‌دهند."
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) در ادامه در خصوص اقدامات قرارگاه پدافند هوایی در عرصه جنگ الکترونیک، اظهار داشت: در بحث جنگ الکترونیک ما اول به این نکته توجه کردیم که چه سامانه‌ای را باید تولید یا بهینه سازی کنیم.
"ما نگاهمان را به این نکته معطوف کردیم که نیازمان چیست، سپس دریافتیم که اولین نیازی که پدافند هوایی دارد، این است که طیف وسیعی از فرکانس‌هایش موجب اخلال الکترونیکی قرار نگیرد، البته این ضعف در بسیاری از کشورها وجود داشته و در کشور ما نیز وجود داشت اما برای آن فکر شده و تمهیداتی اندیشیده شده است چرا که ما کشوری هستیم که هرگاه یک موقعیت استراتژیک خاصی داریم که ما را تهدید می‌کنند بنابراین یکی از این تهدیدات جنگ الکترونیک است که الحمدلله در کشور توجه ویژه‌ای به آن شده است."
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) با بیان اینکه با تمهیدات اندیشیده شده، دیگر سفید شدن رادارها را در جنگ‌های الکترونیک آینده شاهد نخواهیم بود، اظهار داشت: این دستاورد به این دلیل است که ما به شکل تک فرکانسی از رادارها استفاده نمی‌کنیم بلکه این عملکرد را برای سامانه‌های موشکی و توپخانه‌ای کنترل شونده توسط رادار هم داریم؛ طبیعتا اگر قرار است دشمن به کشور ما حمله و در تمام طیف‌های فرکانسی اخلال کند، اولین کسی که محکوم به سقوط است، هواپیمای حمله‌ور خواهد بود.
از گسترش سامانه موشکی مرصاد تا استفاده عملیاتی از رادار سپهر
امیر اسماعیلی با بیان اینکه ما در سال گذشته نویدها و پیام‌هایی داده بودیم که همه آنها را در صحنه به صورت حقیقی و نه در صحنه تعریف، بلکه در صحنه عملیاتی و رزمایش نشان دادیم، تصریح کرد: این نوید را می‌توانم بدهم که بخش سامانه موشکی مرصاد را تماماً در کشور و آن بخش‌هایی که برابر طرح جامع پدافند هوایی ترسیم کرده‌ایم، به تولید انبوه رسیده و گسترش پیدا خواهد کرد. در بخش تولید موشک‌های بومی هم مشکلی نداریم چرا که به تعداد کافی برای خسته کردن دشمن از این موشک‌ها در اختیار داریم.
"در خصوص تولیدات بومی از جمله رادارهای ثامن، شهاب و رادار استراتژیک سپهر، این نوید را می دهیم که رادار استراتژیک سپهر را در سال آینده گسترش دهیم و از آن در صحنه با برد بیش از 2500 تا 3000 کیلومتر استفاده عملیاتی کنیم."
وی در تشریح ویژگی‌های "رادار استراتژیک سپهر" افزود: رادار سپهر یک رادار کیهانی است. ویژگی‌هایش هم این است که به وسیله آن می‌توان هم دشمنی که علیه کشور تهدیداتی را انجام می‌دهد، در عمق دورتری از مرزهای کشور کشف کرد که در این صورت طبیعتاً فاصله تصمیم‌گیری بسیار بیشتر خواهد بود. رادار سپهر قابلیت کشف اهداف رادارگریز با سطح مقطع بسیار پایین را دارد و ما هیچ نقطه گلوگاهی در رابطه با رادار سپهر نداریم. این دانش در کشور تولید شده و فناوری آن هم موجود است و امیدواریم سال آینده در ایام دهه فجر و یا حتی زودتر، آن را گسترش دهیم.
رصد نفس دشمن توسط سامانه شنود صیاد40
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) در بخش دیگری از سخنانش گفت: پدافند هوایی برای اینکه بتواند کشف خوب، شناسایی به موقع، رهگیری درست و انهدام شایسته را به عنوان 4 ماموریت اصلی و اساسی خود داشته باشد، باید از تمام سامانه‌ها و تجهیزات به صورت توامان بهره ببرد. امکان ندارد که ما در بخش راداری بسیار قوی باشیم و بگوییم پدافند هوایی قوی داریم، ولی در بخش موشکی ضعف داریم؛ حتما باید همه اینها با هم دیده شوند.
امیر اسماعیلی اضافه کرد: در بخش حساسه‌های راداری، "شنود و دیده بانی" مکمل هم هستند. ما نمی‌توانیم بگوییم که یکی از اینها جواب دو بخش دیگر را می‌دهد؛ در بخش شنود الکترونیکی هم نیاز کشور این بود که حتی نفس کشیدن دشمن هم توسط پدافند هوایی رصد می‌شود؛ رصد نفس دشمن با همین سامانه‌های شنود الکترونیکی انجام می شود و ما در کشور و در قرارگاه پدافند هوایی سامانه شنود الکترونیکی خوبی به نام صیاد40 را در اختیار داریم که ساخته دانش بومی جوانان این قرارگاه بوده و در خاورمیانه کم نظیر است.
هواپیماهای آمریکایی از جایی رصد می‌شوند که تصورش دور از ذهن است
وی ادامه داد: الحمدلله آنچه را که هواپیماهای شنود آمریکایی در رزمایش ولایت 89 نداجا انجام دادند، یا هواپیماهای بدون سرنشین که اخیرا به مرزهای جمهوری اسلامی ایران نزدیک شدند، همه اینها توسط همین حساسه‌های پدافند هوایی و همین دستاوردها کشف شده و به موقع به آنها اخطار داده شده است چرا که از نقاطی که تصور نمی‌کنند، توسط ما رصد می‌شوند که این تصور دور از ذهن و سخت است.
اخطارهای پدافند هوایی
امیراسماعیلی با بیان اینکه تمام هواپیماهای فرامنطقه‌ای که در اقصی نقاط اطراف کشور ما در حال پرواز هستند، اگر به موقع از ما اخطار نگیرند، بدشان نمی‌آید که بر فراز کشور ما پرواز کنند، تصریح کرد: ما این اواخر هیچ موردی نداشتیم که دشمن بخواهد برای جاسوسی پرنده‌ای را بفرستد، بنابراین صحبتی از تازگی نیست و هر زمان که به مرزها نزدیک شوند، به آنها اخطار داده می‌شود و این وظیفه قرارگاه پدافند هوایی و شبکه یکپارچه کشور است که به وفور صورت می‌گیرد؛ اخطار به موقع داده می‌شود و آنها هم تمکین کرده و از مرزهای ما دور می‌شوند.
در مورد خبر عبور اف22های آمریکا از حریم هوایی ایران ادعاها زیاد است
وی در مورد خبر اخیر برخی رسانه‌های عربی مبنی بر پرواز جنگنده‌های اف 22 بر فراز آسمان‌های ایران، اضافه کرد: ادعا که زیاد است، اما اینکه این ادعاها ثابت شوند، زیادتر از آن است چرا که اولاً باید دید که چه قصدی از پرواز داشتند و مسیر پرواز آنها چرا به این شکل بوده است.
"هواپیماهای آمریکایی از جایی رصد می‌شوند که تصورش دور از ذهن است"
"من این سوال را از شبکه‌ای که این را اعلام کرده بود، دارم که چرا حتی رادارهای سپر موشکی خودشان هم این هواپیماها را کشف نکرده است؟ من این موضوع را بیشتر عملیات روانی می‌دانم و البته هر وقت آنها توانستند پاسخ این سوال را بدهند که حزب الله لبنان چگونه با افتخار و اقتدار یک هواپیمای بدون سرنشین که قیمتش یک صدم F-22 است، بر فراز اسرائیل به پرواز در می‌آورد و فیلمبرداری و عکسبرداری هم میکند، آن وقت پاسخ این ادعاها هم مشخص می شود."
بهره‌گیری از سامانه فرماندهی و کنترل بومی تا پایان سال آینده
فرمانده قرارگاه هوایی خاتم الانبیا(ص) با اشاره به سامانه فرماندهی و کنترل بومی، آن را از طرح‌های شهید ستاری دانست و گفت: سامانه فرماندهی و کنترل ما با توجه به جنگ‌های نوین که اگر قرار است آفند یک کشور حمله کننده، پدافند یک کشور دفاع کننده را مورد هجوم قرار دهد، اولین کاری که باید انجام دهد این است که سلسله اعصاب آن را مختل کرده و سیستم یکپارچه آن را بر هم بزند.
"بنابراین برای داشتن یک سامانه فرماندهی و کنترل، اولین لازمه‌اش این است که بومی بوده و قابل کشف توسط دشمن نباشد که ما نیز به دنبال همین هستیم."
امیر اسماعیلی از رونمایی و بهره‌برداری سامانه فرماندهی و کنترل بومی تا پایان سال آینده خبر داد و افزود: این سامانه باید به روز بوده و بتواند پاسخ تهدیدات را بدهد و در تصمیم سازی‌های فرماندهی در میادین نبرد کمک کند.
وی در ادامه گفتوگو با خبرگزاری تسنیم ، خاطرنشان کرد: همه این نقطه نظرات و نقطه نظرات فنی‌ای که وجود دارد، مثل تعداد پورت‌های ورودی و خروجی که رادارها را کنترل کند و اینکه چند فرمانده بتوانند از آن بهره‌وری عملیاتی کنند، ما این نوید را می‌دهیم که تا پایان سال آینده یک سامانه فرماندهی و کنترل بومی توانمند خواهیم داشت که پاسخ تهدیدات را بدهد. البته این به این معنا نیست که ما در حال حاضر سامانه کنترل و فرماندهی نداریم، ما از این سامانه بهره برده و از آن استفاده میکنیم.
به تکنولوژی انحراف موشک‌های کروز دست یافته‌ایم
وی با تاکید بر اینکه ما در بخش فرعی فقط به این فکر نمی‌کنیم که حجم انبوهی از موشک‌های حمله‌ور را منهدم کنیم، بلکه باید آنها را منحرف هم کنیم، اظهار داشت: پدافند هوایی تنها به انهدام فکر نمی‌کند، به تعویق انداختن ماموریت و یا تغییر در ماموریت خودش ماموریت پدافند هوایی است و از جمله اقداماتی که ما به دنبال آن هستیم و در نمونه‌های آزمایشگاهی به آن رسیده‌ایم، کار انحراف موشک‌های کروز دشمن است.
"موشک‌های کروز دشمن طبیعتا نیازمند این هستند که از طریق سایت‌های زمینی هدایت شوند، آنچه را که ما در این مرحله به آن دست یافتیم، انحراف موشک توسط پری‌پلن است، این هم جزء تاکتیک‌های پدافند هوایی است که اگر اتفاقی افتاد، در صحنه نشان خواهیم داد که به چه صورت اقدام می‌شود."
دفاع لایه به لایه پدافند هوایی از مراکز حساس و حیاتی کشور
امیر اسماعیلی در بخش دیگری از گفتوگو با خبرگزاری تسنیم ، در پاسخ به پرسشی درباره نحوه حراست و حفاظت قرارگاه پدافند هوایی از مراکز و تاسیسات هسته‌ای به عنوان مراکز حساس و کلیدی کشور تأکید کرد: پدافند هوایی تنها از مراکز هسته‌ای کشور دفاع نمی‌کند، در کشور مراکز حیاتی بسیاری مثل پالایشگاه‌ها، صنایع پتروشیمی و سدها وجود دارند که همه این نقاط حساس بوده و توسط پدافند هوایی از آنها دفاع می‌شود.
" 3600 نقطه‌ای که عرض کردم، در کویر لوت یا دشت‌هایی که چیزی ندارند، نیست بلکه پدافندها در اطراف همین مراکز حساس و حیاتی و ملی کشور است که بخش هسته‌ای هم از جمله آنهاست."
امیر اسماعیلی می‌گوید، "از مراکز هسته‌ای لایه به لایه دفاع میکنیم"
وی با بیان اینکه از مراکز حساس و هسته‌ای کشور دفاع لایه به لایه میکنیم، گفت: اینگونه نیست که ما یک سامانه در یک مرکز هسته‌ای بگذاریم و آن را به امان خدا رها کنیم؛ پدافند از دورتر از مرزهای جمهوری اسلامی ایران شروع می‌شود به مرزها می‌رسد.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی تأکید کرد: آنچه که از پیشرفت انرژی هسته‌ای در داخل کشور دیده می‌شود، حاصل خیلی از مسائل است که دست به دست هم داده‌اند که اول از همه عنایت پرودگار، دوم تلاش متخصصین این بخش و سوم تحمل و صبر مردم است. وقتی ما در این بخش شهید می‌دهیم و خانواده‌اش می‌گویند که انرژی هسته‌ای باید به نتیجه برسد، دعای همین‌هاست که متخصصان موفق می‌شوند. وقتی ما در تهدید، تحریم را هم لمس میکنیم، اما انرژی هسته‌ای رشد میکند، به این معنی است که این بخش‌ها دست به دست هم داده‌اند و سال‌های سال تلاش شده است. پدافند هوایی هم سعی میکند تا ماموریت خطیری که به صورت خاص به آن محول شده را در مورد مراکز هسته‌ای با قدرت انجام دهد.
صحبت‌ها در سکوت است
وی درباره دستاورد موشکی و راداری پدافند هوایی به سامانه شنود الکترونیکی صیاد 40 اشاره کرد و افزود: شما جنگنده قاهر313 را دیدید که تکنولوژی آن در کشور موجود نبود، اما با همت و تلاش متخصصان، فناوری ساخت این نوع جنگنده، تولید شده است. شاید زمانی صلاح نبود درباره قاهر 313 بیش از اندازه خود قاهر 313 صحبت شود، اما امروز همگان قاهر 313 را می شناسند لذا صحبت‌ها در سکوت است.
رونمایی از پهپاد حازم در رژه 29 فروردین
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) در بخش پایانی گفتوگوی خود با خبرگزاری تسنیم ، در پاسخ به پرسشی مبنی بر انعقاد قرارداد نظامی و دفاعی با کشورهای دیگر، خاطرنشان کرد: اگر تدابیر ستادهای بالادستی بر این امر باشد، هم در رزمایش مشترک و هم در بخش انتقال تکنولوژی فعالیت میکنیم اما اگر این چنین نباشد اصراری هم نداریم.
