به گزارش صراط، زمانی که نام چین در عرصه رسانه‌ای مطرح می‌شود شاید تنها خبرگزاری شینهوا و روزنامه چاینا دیلی برایمان آشنا باشد و دیگر رسانه‌های این کشور قدری ناآشنا.
شاید یک دلیل آن کمبود مترجم زبان چینی باشد و دلیل دیگر عدم آشنایی رسانه‌های دو کشور از یکدیگر. سفر رامین مهمانپرست سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت خارجه به چین بهانه‌ای شد تا قدری بیشتر با فضای رسانه‌های چین آشنا شویم.
با آغاز دوران اصلاحات اقتصادی در چین و به مرور، بخش رسانه‌ای این کشور توسعه یافت و با توجه به جمعیت یک میلیاردی این کشور و تنوع فرهنگی، نژادی و مذهبی، رسانه‌های مکتوب و شنیداری و فضای مجازی مورد توجه دولت قرار گرفت.
در همین راستا در طی 30 سال گذشته برنامه‌های دولت در حوزه فرهنگی، رسانه‌ای و تبلیغاتی به گونه‌ای سیاستگذاری شد که تعداد مخاطبان بیشتری را جذب و با توسعه کمی رسانه‌ها بازار داخلی این صنعت به مرز توسعه یافتگی رسید.
بر همین اساس در طول این مدت تعداد رسانه‌های تصویری از جمله تلویزیون گسترش قابل توجهی یافت و در حال حاضر قریب به یک هزار کانال تلویزیون اعم از ملی، محلی و بین‌المللی در این کشور در حال فعالیت هستند.
موتور این توسعه یافتگی از طریق ایجاد سازمان تلویزیون مرکزی چین CCTV و رادیو ملی چین و رادیو بین‌المللی این کشور در حال حرکت به پیش است. تلویزیون CCTV علاوه بر برنامه‌های داخلی، اقدام به پخش برنامه‌هایی به زبان‌های مختلف نیز کرده است.
این تلویزیون در حال حاضر به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، اسپانیولی، روسی، عربی، ژاپنی و کره‌ای اقدام به پخش برنامه کرده و رادیوی بین‌المللی چین نیز به 64 زبان زنده دنیا برنامه پخش می‌کند.
گفتنی است همه استان‌های چین دارای سازمانهای تلویزیون محلی با کانال‌های متنوعی هستند که برنامه‌هایی را به زبان‌های محلی تولید و پخش می‌کنند.
در این سفر فرصتی پیش آمد تا ضمن بازدید از تلویزیون ملی چین از نزدیک با فعالیت‌های آن آشنا شویم.
در سفر به گوانگجو و هنگکنگ نیز بازدید‌هایی از تلویزیون گواندونگ و فونیکس در این شهرها صورت گرفت.
و اما رسانه‌های مکتوب در چین؛
رسانه‌های مکتوب در این کشور پس از آغاز دوران اصلاحات از رشد خوبی در زمینه کمی و کیفی برخوردار شده‌اند و تیراژ روزنامه‌های معتبر در مرز یک و نیم میلیون نسخه قرار دارد.
رسانه‌های دیداری و شنیداری و مکتوب تحت تأثیر اجرای سیاست اصلاحات مجبور به تأمین بخشی از بودجه خود شدند که این سیاست باعث شد تا مدیران اجرایی این رسانه‌ها برای جذب مخاطب و کسب درآمد بیشتر با یکدیگر رقابت کنند که همین قضیه تحول بزرگی را در تخصصی شدن رسانه‌های مکتوب، دیداری و شنیداری ایجاد کرد به نحوی که امروزه اگر چه سیاستگذاری‌های عمده فرهنگی و رسانه‌ای کماکان در انحصار دولت و حزب کمونیست قرار دارد، ولی مدیریت اجرایی رسانه‌ای به نحوی به شکل اداره شرکت‌های خصوصی است.
لازم به ذکر است در راستای گسترش دیپلماسی عمومی، کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در اجلاس ویژه‌ای در ماه‌های پایانی سال 2011 رئوس برنامه‌های فرهنگی کشور را در راستای جهانی شدن فرهنگ این کشور، به دستگاه‌های فرهنگی و رسانه‌ای ابلاغ کرد که از جمله محورهای مهم آن افزایش تولیدات فرهنگی به ویژه محصولات سینمایی، نشریات،کتاب و... است.
از نکات قابل توجه کنترل شدید فضای مجازی در این کشور است و بسیاری از سایت‌ها از جمله فیس‌بوک در چین فیلتر هستند.
چین در حال حاضر سعی دارد با فیلترینگ هوشمند تا حدودی فضای محیط‌های اجتماعی را تحت کنترل داشته باشد. این کشور در کنار ایجاد دو نهاد پلیس سایبری که به صورت علنی در مراکز پلیس به رهگیری ارتباطات شهروندان مشغول هستند، اقدام به ایجاد ارتش سایبری نیز کرده که به صورت مخفی در فضای سایبری مشغول به فعالیت است.
در حال حاضر چین دارای یک موتور جستجوگر چینی تحت عنوان «بایدو» است که مورد توجه چینی‌ها قرار گرفته است. این سایت اکنون یکی از پردرآمدترین بنگاه‌های اقتصادی در زمینه خدمات اینترنتی در چین است و مدیر آن نیز ثروتمندترین فرد چین می‌باشد.
علاوه بر آن سایت دیگری به نام «سینا» خدمات مرتبط با ایجاد وبلاگ‌ها و محیط‌های اجتماعی را فراهم کرده است.
در کنار این سایت‌ها هزاران سایت تجاری که امکان خرید‌های اینترنتی، سایت‌های سرگرمی و ... را ایجاد کرده، وجود دارد و چین با ایجاد این سایت‌ها و اعطای تسهیلات به افرادی که به دنبال راه‌اندازی خدمات اینترنتی ملی هستند، در حال ایجاد یک اینترنت ملی است.
بسیاری از مردم چین به دلیل مشغله کاری ترجیح می‌دهند اجناس و اقلام مورد نیاز خود را به صورت اینترنتی خریداری کنند.
شانگهای در یک نگاه
شانگهای به عنوان قطب صنعتی، اقتصادی، مالی و دریانوردی چین در ساحل شرقی این کشور قرار دارد.
این شهر از قرن بیستم به عنوان قطب سیاسی چین به شمار می‌رفته و اولین کنگره ملی حزب کمونیست چین در شانگهای برگزار شد. در دهه 1980 بسیاری از منتقدان چپگرای افراطی انقلاب فرهنگی که در دهه 1990 به «گروه شانگهای» معروف و به مناصب بالای دولتی نائل شدند، از شانگهای بودند.
چهار دبیر کمیته حزبی شهرداری یا شهردار شانگهای به مقامات عالی در دولت مرکزی دست یافته‌اند که از جمله می‌توان به «جیانگ زمین» رئیس جمهور سابق چین، «زو رونگ جی» نخست‌وزیر سابق، «او بانگ گوا» رئیس کنگره خلق چین و «شی جینپیگ» معاون رئیس جمهور فعلی اشاره کرد.
از جمله برنامه‌های سفر مهمانپرست به شانگهای بازدید از رسانه‌های این شهر از جمله گروه رسانه‌ای ون خوئی - شین مین بود.
گروه رسانه‌ای ون خوئی - شین مین Wenhui-Xinmin در 25 ژوئیه 1998 تأسیس شد و یکی از بزرگترین گروه‌های رسانه‌ای چین است. این گروه رسانه‌ای از الحاق دو روزنامه مشهور و قدیمی چین به نام‌های ون خوئی Wenhui Daily که در سال 1938 ایجاد شده و روزنامه شین مین Xinmin Evening News که در سال 1929 ایجاد شده، تشکیل شده است. تخصص این گروه انتشار روزنامه است.
گروه Wenhui-Xinmin با 17 نشریه، یک شرکت ناشر و بیش از 10 محصول رسانه‌ای جدید است که تیراژ کلی گروه بیش از 2 و نیم میلیون نسخه است و این گروه یکسری کامل نشریات از جمله روزنامه، شب‌نامه، هفته‌نامه و مجلات و... را داراست.
این گروه در بیش از 10 کشور و منطقه از جمله آمریکا خبرنگار دارد و دفاتری در هفت شهر بزرگ چین ایجاد کرده و خبرنگارانی در بیش از 20 استان و منطقه خودمختار چین اقدام به مخابره اخبار برای این گروه رسانه‌ای می‌کنند.
این گروه با به کارگیری صحیح سرمایه‌های خود در حال حاضر دارای سه چاپخانه در شمال، شرق و غرب شانگهای است.
سرمایه این گروه در سال 2011 بیش از هفت میلیارد و 500 میلیون یوآن بوده است.
روزنامه شانگهای دیلی که اولین روزنامه انگلیسی زبان تمام رنگی در سرزمین اصلی چین است، در اول اکتبر سال 1999 تأسیس شد.اخبار اقتصادی و تحولات شانگهای از جمله مواردی است که در این روزنامه منتشر می‌شود.
گروه رسانه‌ای شانگهای Shanghai Media Group یا SMG شرکتی چند رسانه‌ای است که در سال 2001 تأسیس و حاصل ادغام ایستگاه رادیویی شانگهای، رادیوی شرق شانگهای، ایستگاه تلویزیونی شانگهای و ایستگاه تلویزیون اورینتال است.
گروه رسانه‌ای شانگهای به عنوان تولید کننده و ناشر در زمینه‌های خبر، فیلم، سریال‌های تلویزیونی، موزیک، ورزش و... در تلاش است تا جایگاه خود را در بازار بین‌المللی و بومی زبان چینی تثبیت کند.
گروه رسانه‌ای شانگهای در سال 2007 طرحی را برای راه‌اندازی یک کانال انگلیسی زبان جدید تدوین کرد و در ژانویه 2008 این شبکه با عنوان International Channel Shanghai راه‌اندازی شد. ICS بعد از تلویزیون ملی چین CCTV دومین کانال تلویزیونی انگلیسی زبان این کشور است.
مقصد بعدی سفر رامین مهمانپرست سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت خارجه و هیئت رسانه‌ای همراه به چین، شهر گوانگجو مرکز استان گواندونگ بود.
گوانگجو قطب تجاری جنوب چین و با تاریخی بیش از 2 هزار ساله سومین شهر بزرگ چین پس از شانگهای و پکن است.
براساس سرشماری سال 2010 جمعیت گوانگجو بالغ بر 12 میلیون و 780 هزار نفر می‌باشد و این شهر بزرگترین بازار تجارت داخلی و مرکز توزیع پوشاک، کفش، عروسک و هدیه در چین است و مرکز صنایعی چون تجهیزات راه و حمل و نقل، محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و غذایی، چرم و دارو می‌باشد.
گوانگجو یکی از بزرگترین شهرک‌های دانشگاهی را داراست که از تجمیع دانشکده‌های 10 دانشگاه بزرگ شهر در منطقه‌ای به وسعت 18 کیلومتر مربع در ناحیه پانیو تشکیل شده و این شهر دانشگاهی قادر به اسکان 200 هزار دانشجو، 20 هزار استاد و 50 هزار کارمند می‌باشد.
این استان محل برگزاری نمایشگاه‌های متعددی از جمله دو نمایشگاه بزرگ بین‌المللی بهاره و پاییزه گوانگجو است که دارای شهرت جهانی می‌باشد.
44 کشور در این استان دارای سرکنسولگری هستند و سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران نیز در بهمن ماه 1390 در این شهر افتتاح شد و قرار است پرواز مستقیم بین تهران و گوانگجو نیز به زودی راه‌اندازی شود.
دین اغلب مردم گوانگجو بودایی است و انجمن‌های رسمی یهودی، بودایی و دائویی وجود دارد. در این شهر در مورد فعالیت‌های مذهبی غیررسمی و ثبت نشده، قوانین سختی وجود دارد.
از دیگر نکات قابل توجه در این شهر وجود چهار مسجد به نام‌های «ابی وقاص»، «هائوپن»، «هوای شنگ» (یکی از قدیمی‌ترین مساجد چین) و «شیائو دونگ یین» است. نماز جمعه در مساجد ابی وقاص و هوای شنگ برپاست.
از جمله برنامه‌های سفر مهمانپرست و هیئت رسانه‌ای همراه بازدید از رادیو و تلویویزیون گواندونگ و روزنامه گوانگجو دیلی و گروه مطبوعاتی «نان فانگ» بود.
گوانگجو 2 ایستگاه رادیویی به نام‌های رادیو گوانگ دونگ (اداره توسط استانداری) و رادیو گوانگجو (اداره توسط شهرداری) را داراست که در مجموع بیش از 12 کانال رادیویی را پخش می‌کنند.
اکثر شبکه‌های رادیویی در گوانگجو برنامه‌های خود را به زبان محلی کانتونی پخش می‌کنند، اما در سال‌های اخیر بر تعداد شبکه‌های رادیویی که به زبان چینی اصلی (ماندارین) برنامه پخش می‌کنند، افزوده شده است.
گوانگجو دارای مؤثرترین و برترین روزنامه‌های چین است که همگی توسط کمپانی‌های بزرگ رسانه‌ای از جمله گروه مطبوعاتی گوانگجو دیلی، گروه مطبوعاتی نان فانگ و گروه یان چنگ اداره می‌شوند.
روزنامه‌های گوانگجو دیلی و «ساترن متروپلیس دیلی» Southern Metropolis Daily برجسته‌ترین روزنامه‌های شهر گوانگجو هستند و گوانگجو دیلی با تیراژ نزدیک به 2 میلیون نسخه در روز به مدت 14 سال برترین روزنامه چین به لحاظ کسب درآمد تبلیغاتی شناخته شده است.
گروه مطبوعاتی «نان فانگ» نیز در سال 1949 همزمان با تأسیس جمهوری خلق چین ابتدا به عنوان یک روزنامه محلی فعالیت خود را آغاز کرد و در 60 سال گذشته همواره روند رو به رشدی را سپری کرده و در سال 2005 با ادغام چند مجله، روزنامه و شرکت وابسته گروه مطبوعاتی نان فانگ را ایجاد کرد.
این گروه مطبوعاتی در حال حاضر دارای 12 روزنامه، 9 مجله، 5 سایت اینترنتی و یک مرکز انتشارات بزرگ است و فعالیت مطبوعاتی گسترده‌ای در چین دارد.
گروه مطبوعاتی یانگ چنگ بائو از دیگر موسسات مطبوعاتی گوانگجو است که روزنامه‌هایی چون «اکسپرس نیوز»، «روزنامه عصر یانگ چنگ»، «یانگ چنگ ورزش» و ...از مجموعه‌های این گروه هستند. روزنامه عصر یانگ چنگ با بیش از یک میلیون و 800 هزار تیراژ سومین روزنامه پر تیراژ کشور چین است.
پس از ترک گوانگجو عازم شن جن شدیم. حدود 2 ساعت طول می‌کشد تا از گوانگجو به شن جن برسی. شن جن بزرگترین منطقه آزاد تجاری، صنعتی و مرکز IT چین نیز در این استان قرار دارد.
آخرین مقصد سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت خارجه هنگکنگ بود.
هنگکنگ و آسمان خراش‌هایش
منطقه ویژه اداری هنگکنگ در جنوب شرق آسیا با مساحت 1103 کیلومتر مربع قرار دارد که 1024 کیلومتر آن خشکی و بقیه آن آب است.
نمایی از آسمان‌خراش‌های هنگ کنگ
این منطقه با بیش از 200 جزیره کوچک و بزرگ جمعیتی بالغ بر 7 میلیون نفر با رشد جمعیتی 1.22 درصد را داراست که نزدیک به 95 درصد بودایی، بدون دین و بقیه مسیحی، مسلمان و ... هستند. زبان رسمی این منطقه چینی (شاخه کانتونیز) و انگلیسی است. حکومت منطقه از اول ژوئیه 1997 دارای نوعی دموکراسی و خودمختاری محدود است و مسئولیت سیاست خارجی و دفاعی آن با دولت مرکزی چین می‌باشد.
چین متعهد شده که تا 50 سال نظام اقتصاد سرمایه‌داری هنگکنگ را تغییر ندهد.
این منطقه سالانه پذیرای 14 میلیون نفر توریست است.
هنگکنگ دارای ارتش نیست چرا که مسئولیت دفاع آن با دولت مرکزی چین است ولی دارای نیروی پلیس مسلح مستقل می‌باشد. این منطقه به مدت 150 سال تحت استعمار و سپس اجاره بریتانیا بوده است.
هنگکنگ در سازمانهای بین‌المللی و منطقه‌ای همچون سازمان تجارت جهانی، اپک، اسکاپ، پلیس بین‌الملل، اتاق بازرگانی بین‌المللی، کنفدراسیون جهانی کار و ... عضویت دارد و قریب به 120 کشور خارجی و 5 سازمان بین‌المللی در این منطقه دارای دفتر نمایندگی می‌باشند.
هنگکنگ مرکز تجارت جهانی در منطقه شرق آسیا و حوزه اقیانوسیه است و بسیاری از کشورها و شرکت‌ها مرکز فعالیت‌های منطقه‌ای خود را در هنگکنگ دایر کرده‌اند.
در هنگکنگ انتقال سرمایه و ورود و خروج کالا آزاد و روان است و آزادترین اقتصاد جهان طی 16 سال متوالی را داراست.
چین، آمریکا، سنگاپور، تایوان، هلند، ژاپن، سوئیس و انگلستان از جمله شرکای عمده صادراتی هنگکنگ هستند و چین، ژاپن، سنگاپور و تایوان عمده شرکای وارداتی هنگکنگ را تشکیل می‌دهند.
خشکبار، چرم، پوست، سنگ‌های ساختمانی، سنگ آهن و ... از جمله صادرات ایران به هنگکنگ و قطعات کامپیوتر و ماشین‌های اداری، تجهیزات مخابراتی، لوازم خانگی، پوشاک و ... از جمله واردات هنگکنگ به ایران می‌باشد.
بیش از 80 درصد صادرات ایران به هنگکنگ را خشکبار تشکیل می‌دهد و در سال 1385 برای اولین بار هنگکنگ بزرگترین وارد کننده خشکبار از ایران شد.
در این سفر فرصتی پیش آمد تا از شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای فونیکس بازدیدی به عمل آید.
این شبکه در سال 1996 تأسیس و برای جذب مخاطبان چینی خود در سراسر جهان به پخش برنامه‌های گوناگون اقتصادی، سیاسی، امور فرهنگی، مستند و گفت‌وگوهای تلویزیونی می‌پردازد.
