به گزارش صراط عباسعلی نورا استاد مسائل اقتصادی و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هفتم در گفت‌وگوی تفصیلی با فارس به ابعاد مختلف طرح اقتصاد مقاومتی و راهکارهای ویژه برای عملیاتی کردن آن پرداخت و اظهار داشت: اقتصاد مقاومتی از دو جنبه فرهنگی_دینی و احکام اعتقادی قابل بحث و بررسی است.
وی ادامه داد: احکام اعتقادی اسلام قواعد متقنی را داراست، به‌طوری که از تمام قواعد کلاسیک علمی هم پیشرفته‌تر و منطقی‌تر است.
این اقتصاددان پرهیز از اسراف‌گرایی را یکی از قواعد و راهکارهای احکام اسلام برای ارتقاء اقتصاد یک جامعه بر شمرد و تصریح کرد: استفاده به اندازه نیاز در کشور و همچنین افزایش بهره‌وری را می‌توان در راستای رسیدن به اقتصاد مقاومتی پیگیری و فرهنگ‌سازی کرد.
نورا با اشاره به اینکه در اقتصاد کلاسیک نیز به افزایش بهره‌وری تاکید و توصیه شده است، گفت: با توجه به فرصتی که هم‌اکنون به‌وجود آمده باید در مسیر کاهش هزینه‌ها گام‌های مثمرثمری برداشته شود.
* لوکس‌گرایی و تجمل‌گرایی = خروج ارزهای کلان از کشور
این استاد اقتصاد یکی از مشکلات جامعه فعلی را افزایش روزافزون تجمل‌گرایی و لوکس‌گرایی دانست و تأکید کرد: بخش اعظمی از منابع توسط مردم صرف تجمل‌گرایی و لوکس‌گرایی می‌شود که دامن کشور را گرفته است و برای جلوگیری از رواج آن فقط باید فرهنگ‌سازی کرد.
وی افزود: با زور و فشار نمی‌توانیم به مردم بگوییم که از تجمل‌گرایی و لوکس‌گرایی بپرهیزند بلکه باید از طریق فرهنگ‌ساری اقدامات لازم صورت پذیرد.
نورا در خصوص لزوم فرهنگ‌سازی به ذکر نکاتی اشاره و عنوان کرد: در این مقطع از زمان نیازمند فرهنگ‌سازی در تمام عرصه‌های اقتصادی هستیم چراکه اجبار و زور کار را به جایی نمی‌رساند.
این استاد اقتصاد خودکفایی در بخش فرآورده‌های کشاورزی را از عوامل موفقیت اقتصاد مقاومتی برشمرد و یادآور شد: خودکفایی و احیای بخش کشاورزی در جریان اقتصاد مقاومتی و حمایت از کشاورزان باید در دستور کار مسئولان باشد.
وی گفت: بسیاری از کشورهای موفق در ارتقاءرشد اقتصادی تلاش در مسیر خودکفایی بخش کشاورزی را افزایش داده‌اند، به عبارت دیگر خود را از نظر نیازهای فسیلی تأمین و بنگاه‌های کشاورزی خود را تقویت کرده‌اند.
نورا ادامه داد: آن‌چیزی که نمی‌توان برای آن حدود و مرز تعیین کرد؛ سرعت در افزایش تأمین فرآورده‌های کشاورزی است،به عبارت دیگر یکی از ابعاد مهم اقتصاد مقاومتی در مباحث برون‌مرزی و افزایش رفاه، توجه به بخش کشاورزی است که باید به عنوان یک ارزش مورد توجه قرار گیرد.
* بازنویسی بودجه سالانه کشور در راستای اقتصاد مقاومتی
عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت بازنویسی بودجه کشور در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی، گفت: مجلس و کمیسیون برنامه‌وبوجه این مسئله را در دستور کار خود قرار داده است که متأسفانه این مهم با برداشت‌های منفی در جامعه روبه‌رو شده است.
وی با ابراز ناخرسندی از اینکه بسیاری از کارها جنبه ضروری ندارند اما عملیاتی می‌شوند به ذکر مثالی پرداخت و یادآور شد: هم‌اکنون 700 میلیارد تومان به بنیاد فرهنگی اختصاص داده شده که متأسفانه هیچ تأثیری هم بر روند اقتصاد مقاومتی نداشته و نظارتی هم روی آن انجام نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: افکار اقتصادی با فلسفه آماده نمیشود،بلکه بر مشکلات این حوزه نیز می‌افزاید. به عبارت دیگر باید در حوزه‌هایی که هیچ تأثیری بر روند تحقق اقتصاد مقاومتی ندارند، حذف شوند.
نورا بازنگری در مصرف بودجه سالانه کشور را از ضروری‌ترین عوامل تأثیرگذار بر اقتصاد مقاومتی دانست و خاطرنشان کرد: بیشتر نیرو و پتاسیل کشور باید در جریان بخش‌هایی که بیشتر آسیب‌پذیرند صرف شود.
وی افزود: صنعت، کشاورزی و خدمات که بیشتر در معرض خطر و آسیب‌پذیری‌اند باید بیش از پیش تقویت شده و سرمایه‌گذاری شوند.
* خروج منابع ارزی کشور برای واردات خودروهای لوکس
این استاد اقتصاد در خصوص واردات نیز به نکاتی اشاره و عنوان کرد: در بحث واردات باید توجه مسئولین بیشتر شود؛ در حالی که این امر بدون توجه رها شده است؛ تعجب می‌کنم که هم‌اکنون خودروهای لوکس و گران‌قیمت در حال ورود به کشور هستند درحالی که این امر موجب خروج سرمایه‌های عظیم ارزی کشور می‌شود.
وی افزود: واردات بیش از حد و خودروهای گران قیمت به بنیان اقتصاد کشور لطمه وارد کرده و اقتصاد را متزلزل می‌کند چراکه خروج ارز در این شرایط به ضرر آحاد ملت است.
نورا ادامه داد: در صورت ادامه این روند ضمن اینکه اهداف اقتصاد مقاومتی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند بلکه کل کشور در نتیجه این امر متضرر شده و آسیب می‌بیند؛ انتفاع این اقدام تنها به جیب یک شخص خاص می‌رود.
این عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با انتقاد از روند رو به رشد واردات به کشور، گفت: ما باید این تفکر اقتصاد لیبرالی را کشور حذف کینم.
* منافع ملی بر منافع فردی در اقتصاد اسلامی ارجحیت دارد
وی با اشاره به اینکه در اقتصاد لیبرالی منافع فرد نسبت به جمع ارجحیت دارد، تأکید کرد: یکی از مزایای ویژه اقتصاد اسلامی این است که مصلحت جامعه بر مصلحت فرد ترجیح داده می‌شود؛ در این مقطع از زمان نیازمند فرهنگ‌سازی پذیرش منافع جمعی نسبت به منافع فردی هستیم.
نورا ضمن اشاره به اینکه فرهنگ‌سازی، ارائه راهکارهای منطقی و عقلانی از اصول مهم اقتصاد مقاومتی است، بیان کرد: احکام اسلامی هم بر ارائه استدلال‌های منطقی و عقلایی تأکید فراوانی دارد که اقتصاد مقاومتی در همین راستا مطرح شده است.
وی ادامه داد: در صورتی که راهکارهایی که به آن اشاره شد عملیاتی و محقق شوند،مطمئناً در فرآیند‌های مختلف اقتصاد مقاومتی موفق عمل خواهیم کرد.
این استاد اقتصاد وجود سنت‌های غلط را از دیگر مشکلات جامعه دانست و تصریح کرد: باید از فرصت ایجاد شده در راستای اقتصاد مقاومتی نهایت استفاده را کرد تا جایی که این تفکر‌ها و نگرش‌های غلط پرداختن به مسائل منطقه‌ای از بین برود.
وی در پاسخ به این سؤال که در نگرش‌های منطقه‌ای چه عواملی تحت تأثیر قرار می‌گیرند، پاسخ داد: مزیت‌های اقتصادی کشور در جریان پرداختن به مسائل پیش پا افتاده منطقه‌ای از بین می‌روند؛ به عبارت دیگر نگرش‌های منطقه‌ای تحت تأثیر تفکرات فردی شکل گرفته‌اند.
نورا با اشاره به اینکه در این مقطع از زمان در ایجاد اندیشه‌های منطقه‌ای همه ما مقصریم، ادامه داد: پرداختن به مسئله اقتصاد مقاومتی توسط مجلس و همه دست‌اندرکاران این معضل بزرگ را مرتفع خواهد کرد.
وی ادامه داد: بخش عمده‌ای از منابع‌مان در تفکر و اندیشه‌های منطقه‌ای در حال نابودی است به طوریکه طی این اقدامات سرمایه‌گذاری‌ها هم به طور صحیح و به‌جای درست آن انجام نمی‌شوند.
این استاد اقتصاد با تأکید بر اینکه در مقوله اقتصاد مقاومتی سرمایه باید تولید ثروت کند، یادآور شد: تولید رفاه و ثروت باید در نتیجه سرمایه‌گذاری شکل بگیرد.
* قشرگرایی مانع اصلاحات در بودجه‌ریزی است
این عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس همچنین در خصوص رواج اندیشه قشرگرایی به ذکر نکاتی اشاره و عنوان کرد: با توجه به تجربه‌ای که طی 12 سال در کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس کسب کرده‌ام، اندیشه قشرگرایی آسیب قابل توجهی را همواره متوجه بودجه‌ریزی‌ها در مجلس می‌کند.
وی ادامه داد: بیشترین آمار در بحث قشرگرایی در وزاتخانه‌ها برای کسب امتیازات وجود دارد،به عبارت دیگر توجه به قشرگرایی سبب شد تا بر احیای سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق تأکید شود.
نورا افزود: سازمان برنامه ریزی سابق به دلیل اقدامات خوبی که در راستای جلوگیری از تفکرات قشرگرایی انجام می‌داد، نقش مؤثری را ایفا می‌کرد.
وی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: دولت‌ها موظفند تا تعیین کنند که این منابع در چه مواردی مصرف شوند تا دستاوردهای مهمی برای جامعه در تمام مؤلفه‌ها و شاخصه‌های اقتصادی حاصل شوند.
این استاد اقتصاد دانشگاه از برگزاری جلسات متعدد اقتصاددانان دانشگاهی، کارشناسان خبره اقتصادی طی سال‌های اخیر برای بررسی نحوه بودجه‌ریزی کشور خبر داد و تصریح کرد: حاصل این تفکرات، مباحث و جلسات نشان دهنده غلط بودن بودجه‌ریزی کشور است و نیاز به اصلاح دارد.
وی افزود: در اقتصاد مقاومتی باید این تفکرات منطقه‌ای و قشرگرایی که همواره مانع اصلاح ساختار بودجه ریزی کشور می‌شد، اصلاح شود.
نورا در ادامه با اشاره به اینکه در بخش علمی اقتصاد نیازمند توجه بیشتری هستیم، گفت: بودجه‌ریزی عملیاتی۱۰۰درصد با سیستم اقتصاد مقاومتی نیز سازگار است،در این نوع همان "بودجه‌ریزی بر مبنای صفر" نیز نام دارد، در تخصیص اعتبارات بر مبنای میزان اعتبار اختصاص یافته سال گذشته دستگاه عمل نمیشود.
این استاد اقتصاد خاطرنشان کرد: متاسفانه در ساختار بودجه‌ریزی کشور به طور سنتی عمل می‌شود که بر مبنای میزان اعتبار سال گذشته بعلاوه 10% انجام می‌شود و این نوع تخصیص اعتبار کاملا اشتباه است.
وی افزود: در بودجه‌ریزی بر مبنای صفر بر اساس اثرات عملیاتی اقدامات دستگاه‌های اجرایی و با در نظر گرفتن منافع ملی کشور، اعتبارات تخصیص می‌یابد که در این نوع بودجه‌ریزی کاملا با اهداف اقتصاد مقاومتی نیز مطابقت دارد.
نورا با اشاره به اینکه در این نوع از بودجه‌ریزی شاهد مزیت‌هایی چون؛ کاهش هزینه، نظارت آسان، افزایش بهره‌وری و نظام‌دهی صحیحی را در کشور خواهیم بود، تأکید کرد: این راهکار نقش بسزایی را در رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی ایفا خواهد کرد.
وی ادامه داد: از دولت هاشمی‌رفسنجانی تا دولت خاتمی با این روش از بودجه‌ریزی موافقت می‌شد، اما در مرحله اجرا عمل نمی‌کردند و امیدوارم اقتصاد مقاومتی که توسط مقام معظم‌رهبری تأکید شده نقطه عطفی را در اجرای بودجه ریزی عملیاتی ایجاد کند.
* اقدامات اثربخشی برای شعارهای سالانه انجام نشده است
عضو سابق کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در پاسخ به این سؤال که میزان تأثیر شعارهای سال‌های اخیر "اصلاح الگوی مصرف، همت مضاعف_کار مضاعف، جهاد اقتصادی و تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی" بر ساماندهی عرصه اقتصادی کشور، چقدر بوده است، پاسخ داد: طرح این شعارها بسیار ایده‌آل و کارشناسی با توجه به شرایط اقتصادی کشور طراحی شده است اما در مرحله اجرا بسیار موفق نبوده‌ایم.
وی ادامه داد: برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های صحیحی در جریان شعارهای سالانه انجام نمیشود که همین امر موجب عدم موفقیت در تحقق شعارهای سالانه می‌شود.
نورا با طرح پیشنهادی به دفتر مقام‌معظم رهبری مبنی بر اینکه باید یک تیم خبره متشکل از کارشناسان زیر نظر رهبری برای تحقق شعار سالانه شکل بگیرد، گفت: اگر رهبری صلاح بدانند آن مواردی که می‌تواند در جهت تسریع در تحقق شعارهای سالانه موثر باشند، توسط یک تیم زیر نظر دفتر پیگیری و به سیستم ابلاغ شود.
این استاد اقتصاد دانشگاه در خاتمه سخنان خود ضمن ابراز خرسندی از تدبیر مقام معظم رهبری در جریان سیاست‌گذاری اقتصاد مقاومتی، یادآور شد: تدبیر به‌جا و مهم رهبری در این مقطع از زمان حائز اهمیت است. به عبارت دیگر سرنوشت جامعه، مردم و کشور به اقتصاد مقاومتی بستگی دارد و بهتر است از چنین راهبرد کلانی همه عبرت گرفته و در راستای تحقق آن تلاش کنند.
