با استفاده از قابلیت‌های مدرن پزشکی و به ویژه به کمک سونوگرافی بارداری، پزشکان این امکان را دارند که بارداری زنان را از همان مراحل اولیه بررسی کنند؛ اما بعضی مواقع نشان ندادن بارداری در سونوگرافی نیز محتمل می‌باشد. اغلب در هفته سوم، زمانی که هنوز فرد به صورت عادی عادت‌ماهانه می‌شود، در واقع می‌توان گفت که تخمک بارور شده و احتمالاً در سونوگرافی قابل‌مشاهده است؛ به این معنی که بارداری قابل‌تشخیص خواهد بود.
اصولاً اسکنرهای سونوگرافی دارای وضوح بالا و سیستم مدرنی هستند؛ اما جنین در این زمان بسیار کوچک است و به سختی می‌توان 4-5 میلی‌متر را روی صفحه نمایشگر مشاهده کرد. همچنین مواردی وجود دارد که با عدم تشخیص بارداری در سونوگرافی مواجه می‌شویم و متخصص نمی‌تواند تخمک بارور شده را در رحم تا هفته سیزدهم بارداری تشخیص دهد!
علت نشان ندادن بارداری در سونوگرافی
عدم تشخیص بارداری در سونوگرافی بستگی به این دارد که سونوگرافی در چند هفتگی جنین انجام شود و اولین دلیل برای این مورد می‌تواند حاکی از حاملگی منجمد یا خارج از رحم باشد. در این صورت، به فرد توصیه می‌شود که تحت معاینه قرار گیرد؛ چراکه احتمالاً متخصص اسکن سونوگرافی دچار اشتباه شده است. به علاوه، گاهی اوقات بارداری در مراحل اولیه به دلیل ویژگی‌های آناتومیک (شکل غیراستاندارد) رحم زن قابل مشاهده نیست.
بهترین زمان برای تشخیص بارداری، هفته چهار است؛ زیرا در این دوره، متخصص سونوگرافی وجود اولین بخش ساختاری تخمک بارور شده را می‌تواند تعیین کند. با این حال، حتی در این مرحله نیز همیشه نمی‌توان بارداری 100٪ را تشخیص داد. دلایل زیادی برای این امر وجود دارد:
-
عامل انسانی: اغلب در مراحل اولیه بارداری، به عنوان یک تومور خوش‌خیم رحم در نظر گرفته می‌شود یا اصلاً چیزی پیدا نمی‌شود، اگرچه جنین در حال حاضر بیش از یک ماه سن دارد.
-
ساختار خاص رحم: شکل غیر معمول رحم و موقعیت خاص جنین در آن نیز همیشه امکان بررسی تخمک بارور شده در مراحل اولیه بارداری را فراهم نمی‌کند.
-
تجهیزات قدیمی و دستگاه‌های نسل اول: این دستگاه‌ها قادر به تشخیص تخمک بارور شده کوچک نیستند. اسکنرهای سونوگرافی سه‌بعدی مدرن به شما این امکان را می‌دهند که صورت و ساختار بدن کودک را ببینید و اسکنرهای چهاربعدی حتی به شما امکان می‌دهند ویدئوی واضح را دریافت کنید.
سونوگرافی در اوایل بارداری چه مواردی را می‌تواند تشخیص دهد؟
عدم رشد جنین
این وضعیت با استفاده از سونوگرافی بارداری تشخیص داده می‌شود؛ به این معنی که هیچ جنینی در تخمک بارور شده وجود ندارد. در ادامه، این مورد می‌تواند در مراحل اولیه یا بعداً هنگامی که رشد جنین به دلایلی متوقف می‌شود اتفاق بیفتد که در چنین مواردی ممکن است جنین مرده باشد؛ اما از رحم خارج نشود. اگر جنین مرده از رحم خارج شود، در واقع سقط جنین انجام می‌گیرد.
بارداری طبیعی یا خارج از رحم
وجود تخمک بارور شده اولین علامت بارداری است که در سونوگرافی در هفته 5-6 با استفاده از سنسور واژینال قابل تشخیص می‌باشد. در این مرحله تخمک بارور شده 1-2 سانتی متر بوده و در سونوگرافی قابل مشاهده خواهد بود. یک عامل مهم در رشد آینده جنین، محل اتصال تخمک است که اگر در لوله فالوپ یا حفره شکمی باقی بماند و به آندومتر متصل نباشد، حاملگی خارج از رحم ایجاد می‌شود. این یک وضعیت بسیار خطرناک برای زندگی فرد می باشد که سونوگرافی و آزمایش hCG می‌تواند به تشخیص حاملگی خارج از رحم کمک کند. اگر تخمک بارور شده در رحم وجود نداشته باشد و سطح هورمون hCG نزدیک به 1000 mIU/l بشود، پزشک متخصص باید مشکوک به حاملگی خارج از رحم شود.
تپش قلب
در هفته 4 بارداری، سونوگرافی به شما امکان می‌دهد به ضربان قلب جنین گوش دهید که در این مرحله از سنسور واژینال استفاده می شود؛ به این صورت که ضربان قلب در 6-7 هفتگی دیرتر شنیده می‌شود؛ ولی پس از مدتی ضربان قلب تا 9-10 هفتگی افزایش یافته و سپس تا حدودی کاهش می‌یابد.
ضربان قلب جنین در مراحل مختلف بارداری:
-
6-8 هفته بارداری: 110-130 ضربه در دقیقه
-
9-10 هفته بارداری: 170-190 ضربه در دقیقه
-
از هفته یازدهم بارداری تا تولد، 140-160 ضربه در دقیقه
ضربان قلب یک شاخص بسیار مهم برای زنده ماندن جنین است. کند شدن یا افزایش ضربان قلب بیش از 200 ضربه در دقیقه به نظارت توسط پزشک معالج دارد.
خطر سقط جنین
اگر یک زن باردار هر گونه خونریزی را تجربه کند، باید به عنوان یک علامت هشدار برای خود در نظر بگیرد. سونوگرافی می‌تواند به شناسایی مجموعه‌های خونی که پس از تهدید به سقط جنین باقی‌مانده است کمک کند. خوشبختانه این وضعیت به ندرت منجر به سقط جنین می‌شود و در بیشتر موارد بدون خطر به پایان می‌رسد. اگر خونریزی زیاد باشد، سونوگرافی نشان می‌دهد که سقط جنین شروع شده یا رحم از قبل خالی بوده است؟
سونوگرافی چقدر طول می‌کشد؟
این زمان بستگی به وضعیت کلی هر مادر دارد؛ یعنی اگر بلافاصله مشخص شود که بافت همگن است و هیچ تغییری وجود ندارد، مطالعه تکمیل می‌شود؛ اما اگر پزشک نیاز به کسب اطلاعات جامع در مورد هر مشکلی که باعث عدم تشخیص بارداری در سونوگرافی شود، داشته باشد، می‌تواند آن را از زوایای مختلف بررسی کند. در مجموع سونوگرافی زمان زیادی نمی‌برد همچنین این روش برای بیمار ناراحتی ایجاد نمی‌کند و حدوداً 10-20 دقیقه زمان می‌برد.
آیا نتایج سونوگرافی مورد اعتماد است؟
آیا ممکن است تشخیص سونوگرافی اشتباه باشد؟ یا چگونه می‌توانیم مطمئن شویم که نتیجه قابل اعتماد است؟ این سؤالات نه تنها بیماران بلکه پزشکان را نیز نگران و ذهن آن را درگیر می‌کند؛ زیرا آن‌ها باید درمان مناسب را برای آسیب‌شناسی انتخاب کنند. در صورتی که تشخیص توسط یک پزشک متخصص و واجد شرایط با استفاده از تجهیزات مدرن و با رعایت پروتکل انجام شود، احتمال خطا حداقل خواهد بود. بهتر است برای سونوگرافی به مراکز پزشکی خصوصی و یا معتبر مراجعه کنید؛ زیرا در چنین کلینیک‌هایی از دستگاه‌های پیشرفته استفاده می‌شود و پزشکان حاذق، علاقه‌مند به ارائه خدمات به مراجعان هستند.
کدام افراد باید منظم و برنامه‌ریزی شده به سونوگرافی مراجعه کنند؟
-
زنان بالای 35 سال: در زنان بالای 35 سال، درصد ناهنجاری های کروموزومی در رشد جنین به طور قابل توجهی افزایش می یابد.
-
تشخیص عدم تحمل بارداری یک زن: به این معنی که خطر تهدید به سقط جنین، حاملگی منجمد، یا سقط جنین ناگهانی در این افراد بیشتر است.
-
اختلالات ژنتیکی: اگر والدین جنین دارای اختلالات ژنتیکی هستند یا در حاملگی‌های قبلی خطر ناهنجاری‌های کروموزومی تشخیص داده شده باشد.
-
بیماری‌های عفونی: اگر در سه ماهه اول یک زن از یک بیماری عفونی (SARS، آنفولانزا) رنج می‌برد.
-
سایر موارد: زنان معتاد به الکل یا مواد مخدر یا اگر زن باردار مجبور به مصرف داروهای ممنوعه در دوران بارداری شد.
نکات قبل از سونوگرافی
سونوگرافی در دوران بارداری برای ارزیابی وضعیت جنین و ماهیت بارداری، اطمینان از اینکه همه چیز خوب پیش می‌رود و یا اقدامات به موقع انجام خواهد شد، صورت می‌گیرد. تمایز ایجاد کردن بین معاینات سونوگرافی غربالگری و سونوگرافی معمولی بسیار مهم است. غربالگری‌ها اجباری هستند که باید سه بار در دوران بارداری و فقط در مؤسسات پزشکی تخصصی که تشخیص‌های تخصصی پیش از تولد را انجام می‌دهند، صورت گیرد.
آمادگی‌هایی برای بررسی سونوگرافی اندام‌های ادراری، حفره شکمی و چندین سیستم دیگر نیاز می‌باشد که ممکن است شامل رعایت رژیم غذایی، پر کردن مثانه یا ترک سیگار برای چند ساعت باشد. قوانین آماده‌سازی باید توسط پزشک یا متخصص سونوگرافی بارداری برای هر بیمار توضیح داده شود. اگر توصیه‌ها به بیماران نادیده گرفته شود، تصویر ممکن است نامشخص یا غیر قابل اعتماد باشد.
چرا سونوگرافی غربالگری انجام می‌شود؟
در دوران بارداری، هر زن باید سه آزمایش غربالگری اجباریِ تأیید شده توسط وزارت بهداشت را انجام دهد:
-
اولین مطالعه در 11- 14 هفتگی انجام می شود که آن را غربالگری ژنتیکی می نامند؛ زیرا به متخصصان امکان می دهد ناهنجاری های شدید جنین و ناهنجاری های مادرزادی را شناسایی کنند. در بیشتر موارد همه چیز خوب پیش می رود و پزشک تاریخ دقیق بارداری را به شما می گوید.
-
غربالگری دوم در دوره 18 تا 21 هفتگی صورت می گیرد، در این زمان پزشک می تواند جنسیت کودک را با دقت بیشتری تعیین کند.
-
سومین آزمایش غربالگری اولتراسوند در هفته 30-34 انجام می شود. در طول این مطالعه، متخصصان وضعیت جفت، وضعیت ظاهری نوزاد و وزن بدن او را ارزیابی کرده و توصیه هایی برای مدیریت زایمان ارائه می دهند.
باید خاطر نشان شد که اغلب یک زن باردار اولین سونوگرافی خود را در مراحل اولیه، یعنی در 6-9 هفتگی انجام می‌دهد که بعضی وقت‌ها باعث نشان ندادن بارداری در سونوگرافی می‌شود.
چگونه برای هر معاینه سونوگرافی در دوران بارداری آماده شویم؟
از آنجایی که در مراحل اولیه، رحم خیلی کم بزرگ می‌شود، معاینه مشابه معاینه معمولی است که در زنان غیر باردار انجام می‌شود؛ در این صورت ترانس واژینال برای انجام سونوگرافی صورت می‌گیرد؛ یعنی سنسور وارد واژن می‌شود که اصلاً درد ندارد و از همه مهم‌تر مثل قبل نیاز به نوشیدن آب زیاد نیست. توصیه می‌شود اگر پیرسینگ یا جواهرات فلزی در اطراف ناف و شکم دارید از قبل آن‌ها را بیرون بیاورید.
بسیاری از مادران از نوشیدن دو لیتر آب برای پر کردن مثانه خود و آماده شدن برای سونوگرافی کمی نگران هستند؛ در صورتی که اکنون همه چیز متفاوت است، برعکس شما باید قبل از انجام این عمل، مثانه و روده خود را خالی کنید و نفخ احتمالی را از بین ببرید. در مراحل بعدی، رحم بزرگ می‌شود و سونوگرافی می‌تواند به صورت ترانس شکمی، یعنی از طریق عضلات صاف شکم انجام شود و نیازی به آمادگی خاصی برای چنین معاینه‌ای نیست، فقط سعی کنید لباس راحتی بپوشید.
