به گزارش صراط به نقل ازفارس: چند روزی بیشتر تا 03/03/03 باقی نمانده است. خیلیها از چندین ماه قبل برای این روز کذایی برنامهریزی کردهاند و چشم انتظار تولد فرزندشان در این روز هستند.برخی از افراد ماهها دوندگیهای وام و گردن کجی قرض و قوله را به جان خریدند و برخی دیگر استرس کلی پرس و جو که اگر بچهام چند روز زودتر از موعد به دنیا بیاید برایش اتفاق خواهد افتاد یا خیر؟! را تحمل کردهاند.البته ناگفته نماند برخی از مشاغل و صاحب کارها هم برای درآوردن یک نان چرب و چیلی در این روز دندان تیز کرده و گوش مشتریها را بیخ تا بیخ میبرند. بیمارستانهایی که ساعتی اتاق عمل اجاره میدهند و چندین برابر قیمت روزهای عادی اتاق برای مادر تازه فارغ شده رزرو میکنند. تالارهایی که قیمت شام و ورودی مهمانها را سه برابر حساب میکنند و کلی برای مشتری طاقچه بالا میگذارند.چرا برخی از افراد جامعه تن به هزینههای چندین برابری صرفا برای گرفتن مراسمهایشان در یک تاریخ رند میدهند؟ بیشتر کدام قشر از جامعه طرفدار تاریخهای رند هستند؟ رواج رسم و رسومات غلط چه آسیبی به جامعه خواهد زد؟ و... برای پاسخ به این پرسشها به سراغ علیرضا شریفی یزدی جامعه شناس و روانشناس اجتماعی رفتهایم و با او به گفت و گو نشستهایم. در ادامه مشروح این گفتوگو را میخوانید:
چه چیزی باعث شده تا مردم طرفدار تاریخهای رند شوند؟
این مسئله از چند بعد قابل بررسی است. یکی از دلایلی که باعث میشود مردم برای تعیین روز مراسمهایشان به سراغ تاریخهای رند بروند، مد و فشن است. بسیاری از مسائل که در جامعه جنبه مد و فشن پیدا میکند باعث میشود افراد از یکدیگر تقلید کنند.برگزاری مراسمها و یا تولد فرزند در تاریخ رند هم یکی از این مدهاست. طرف حاضر است زیر تیغ سزارین برود، ریسک به خطر افتادن سلامتی فرزندش را به جان بخرد اما در تاریخ 9/9/99 یا 03/03/1403 زایمان کند در حالی که ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای نوزاد داشته باشد.
بخش دیگری از این مسئله به نداشتن هیجان در زندگی مربوط میشود. زمانی که افراد یک جامعه فلسفه زندگی را گم میکنند و در زندگی هدفهای بزرگی ندارند، به هیجانات زودگذر و کوتاه مدتی که فقط برای یک مدت کوتاه میتواند حالشان را خوب کند، دست بزنند. یکی دیگر از دلایل رایج شدن تاریخهای مد در جامعه این مسئله این است که افراد دوست دارند با بقیه تفاوتهایی داشته باشند. دوست دارند چیزی داشته باشند و یا کاری انجام دهند که به وسیله آن نسبت به بقیه احساس تفاوت داشته باشند. بسیاری از افراد با خرید ماشین گران قیمت و یا لباس برند و... سعی در نشان دادن خود به دیگران دارند. تاریخ رند هم یکی دیگر از مسائلی است که افراد سعی دارند به وسیله آن خودنمایی کنند. به عنوان مثال طرف میگوید: «پسر من در 03/03/1403 به دنیا آمده است!»همچنین خرافات هم یکی دیگر از دلایل این مسئله است که خیلی در ایران باب نیست. برخی از افراد به شدت خرافاتی هستند و معتقدند که اعداد انرژی دارند. به عنوان مثال این افراد میگویند که 03/03/1403 خوش یمن است اما ممکن است 04/03/1403 خوش یمن نباشد.
البته ناگفته نماند که بسیاری از افراد هم از این مسیر نان در میآورند و برایشان سودآور است. معمولاً این افراد خود به تبلیغ این روز و تاریخها میپردازند. به عنوان مثال درحال حاضر یک سری از بیمارستانهای خصوصی در تهران، برای 03/03/1403 اتاق بیمارستان را با چندین برابر قیمت اجاره میدهند و بیماران هم با پرداخت هزینههای سه چهار برابری از آن استقبال میکنند. حتی برخی از بیمارستانها برای زایمان، اتاق عمل را در ساعاتی مشخص میفروشند. یا برخی از محضرها و تالارهای عروسی هستند که در این روز کاسبی میکنند. این افراد کسانی هستند که در این زمینه فضاسازی میکنند تا بتوانند از آن درآمدزایی کنند.علت دیگر تمایل افراد برای رقم زدن اتفاقی در این روز در شبکه های اجتماعی است. در واقع یک بحث نیاز وجود دارد و یک بحث نیازسازی. اینکه در یک تاریخ رند اتفاقی در زندگی ما رقم بخورد از جنس نیازسازی است. شبکههای اجتماعی و به طور کلی رسانهها در این نیازسازی نقشآفرینی میکنند. متأسفانه در حال حاضر بیلبوردهایی در سطح شهر نصب شده که بر روی آن نوشته شده «03/03/03 بجنب که دیر نشه!» متأسفانه شهرداری و وزارت ارشاد کشور هم که باید در این زمینه فرهنگسازی کند، در این راه افتادهاند. اینکار باعث میشود تا شهروندان فکر کنند که واقعاً در 03/03 خبری است. بنابراین رسانهها هم در این جوسازی مؤثرند.
یک زمانی پیروی از مد و گرفتن مراسم در تاریخهای رند در خانوادههای ثروتمند باب بود، چرا در قشر متوسط و
همیشه تقلید از سبک زندگی طبقات بالاتر جامعه توسط قشرهای پایینتر وجود داشته و این مسئله دارای یک ریشه کهن و عمیق است و در همه جای دنیا وجود دارد. اینکه طبقه میاندست و فرودست جامعه در مواردی از طبقه بالادست جامعه تقلید میکند یک امر بسیار فراگیر است. حالا چرا این مسئله در حال حاضر بیشتر دیده میشود؟زیرا در گذشته آدمهای پولدار یک سبک زندگی داشتند که خیلی برای مردم طبقه متوسط و ضعیف جامعه شناخته شده نبود و دیده نمیشد؛ اما شبکههای اجتماعی «تلویزیون، سینما، فضای مجازی و...» سبک زندگی افراد ثروتمند جامعه را علنی کردند. زمانی که فرد پولدار سوار کروز شخصیاش میشود و در سواحل هاوایی حمام آفتاب میگیرد و آن را در شبکه اجتماعی به اشتراک میگذارد، به آرزوهای طبقه متوسط و فقیر جامعه تبدیل میشود. بنابراین قشر متوسط سعی میکند از آن تقلید کند و فرهنگسازی غلط گسترش پیدا میکند.طبقات پایینتر آرزو دارند مانند افراد ثرومند جامعه زندگی کنند، اما نمیتوانند جت شخصی داشته باشد؛ اما میتواند فرزندشان را در تاریخ 03/03/1403 به دنیا بیاورند. تمام این مسائل نشاندهنده کمبود سواد رسانه است که میتواند تأثیر منفی بگذارد.
تقلید از قشر مرفه جامعه چه آسیبی دارد؟
بسیاری از افراد برای تأمین هزینههای اینکه در تاریخ رند ازدواج کنند و یا فرزندشان را به دنیا بیاورند، حاضرند زیر بار قرض و وام بروند. این مسئله دارای دو بعد است. یک بعد آن روانی است و معمولاً کسانی که دارای اختلال شخصیت نمایشی هستند معمولاً اینکار را انجام میدهند. این افراد میخواهند هر چیزی که در زندگی دارند را به نمایش بگذارند و با دیگران تفاوت داشته باشند و این تفاوت را در برتر بودن نسبت به سایر افراد می بینند. این افراد معمولاً وام میگیرند، قرض میکنند و رفتارهایی انجام میدهند تا بتوانند خود را بهتر از آن چیزی که هستند نشان دهند. دومین گروهی که این اختلال را دارند انسانهای خودشیفته هستند. این افراد طرز فکرشان است که باید فرزندشان در 03/03 به دنیا بیاید و غیر از این را قبول نمیکنند. معمولاً این افراد در این مسئله به صورت مستند عمل میکنند. به عنوان مثال از اتفاقی که افتاده و یا اقدامی که انجام دادهاند استوری میگذارد و به دیگران نمایش میدهند.
ما اگر بخواهیم این مسئله را از نظر اجتماعی و در بعد کلان تحلیل کنیم، باید بگویم که جامعهای که از درون آرام، آرام در حال تهی شدن است، هدفهای اصلی اجتماعی آن هم آرام آرام گم میشوند. معمولاً بخش بزرگی از این جامعه سرگردان هستند. جامعهای که صبح تا شب درگیر مشکلات ریز و درشت است و مشکلات به مردم فشار میآورد، باعث میشود تا مردم دچار هیجانهای کوتاه مدت شوند. هیجانات کوتاه مدت نشان دهنده این است که حال جامعه خوب نیست.البته همه این مسائل را هم نمیتوان گردن مردم انداخت. اگر به اندازه کافی کانالهای نشاط آور و شاد داشته باشیم قطعاً مردم کمتر به سراغ هیجانات زودگذر میروند. در اروپا سرانه فضای ورزشی به ازای هر نفر 16 متر است در حالی که این فضا در کشور ایران یک و نیم سانتی متر است.در چنین فضایی که نمیتوان هیجانات را درست بروز و ظهور داد، بسیار طبیعی است که به هیجانات کوتاه و در مواردی غلط پرداخته شود. این مسئله از نظر اجتماعی کاملاً قابل تحلیل و کاملاً قابل شناخت است.
برای حل این مسئله چه توصیههایی دارید؟
توصیههای کوتاه مدت و بلند مدتی وجود دارد. توصیههای کوتاه مدت این است که ضرر عمل سزارین را برای افراد جامعه توضیح بدهیم. یا فرهنگسازی کنیم و بگوییم افرادی که در99/09/09، 77/7/7، 88/8/8 و دیگر تاریخهای رند متولد شدهاند و یا ازدواج کردند، زندگیشان هیچ تفاوتی با سایر افراد نداشته است. یکی دیگر از کارهایی که باید انجام شود این است که اطلاع رسانی کنیم تا مردم متوجه شوند سزارین چه مشکلاتی برای نوزاد به وجود میآورد. یا اینکه به مردم توضیح بدهیم که یک سری از افراد سودجو برای تاریخهای رند جیب دوختند. برای مردم توضیح بدهیم که به جای قرض کردن برای یک روز، آن هزینه را به زخم زندگی بزنند. اما اگر بخواهیم در بلندمدت این کار را انجام دهیم باید یک سری از افراد که دارای اختلالات روانی هستند را غربالگری کنیم و یا باید یک برخورد قاطع با متخلفان این حوزه «هم با رسانهای که این مسئله را تبلیغ میکند و هم با محضرها، تالارهای عروسی، بیمارستانهایی که در این تاریخها کاسبی می کنند» انجام شود.