ایران جایگاه اول علمی خود در منطقه را از دست داد/ ترکیه اول شد

به گزارش پایگاه خبری صراط به نقل از ایسنا، رییس مرکز منطقه‌یی اطلاع‌رسانی علوم و فناوری با اعلام کسب رتبه بیستم تولید مقالات علمی جهان توسط ایران و قرار داشتن در رتبه دوم منطقه پس از ترکیه براساس تازه‌ترین آمار پایگاه ISI - از ابتدای سال جاری میلادی تا ماه نوامبر- اظهار داشت: از ابتدای ۲۰۱۳ تاکنون، آمریکا، چین، انگلستان، آلمان و ژاپن به عنوان پنج کشور برتر تولیدکننده علم جهان، حدود ۶۰ درصد مقالات نمایه شده در ISI را ارائه کرده اند.



دکتر جعفر مهراد خاطرنشان کرد: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا به حال توسعه تحقیقات علمی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور به یک سیاست موثر علمی تبدیل شده است. در پرتو سیاستگذاری‌های علمی و تحقیقاتی و با توجه به اسناد بالا دستی مانند سند چشم انداز ایران، نقشه جامع علمی کشور، قانون تاسیس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و قانون برنامه پنج ساله پنجم، مقرر است ایران مقام اول علم و فناوری را در منطقه (جنوب غرب آسیا) به دست آورد.

رییس مرکز منطقه‌یی اطلاع رسانی علوم و فناوری با اعلام این خبر افزود: گرچه چندین سال است که دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور در تحریم به سر می‌برند و آثار منفی تحریم قدرت‌های بزرگ در این عرصه نیز نمایان است، با وجود این استادان و پژوهشگران کوشیده اند به سهم خود توسعه علمی را در عرصه‌های مختلف مانند فناوری نانو، هوا فضا، فناوری‌های نوین، زیست فناوری، انرژی‌های نو و بسیاری از رشته‌های دیگر به ارمغان آورند.

وی اظهار داشت: بیشترین موفقیت‌هایی که دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در راستای اسناد بالادستی به دست آورده اند مربوط به تولید علم در قالب انتشار مقاله‌های تحقیقاتی در نشریات معتبر بین المللی بوده است. از سال ۲۰۰۷ میلادی برابر با ۱۳۸۶ شمسی آمار تولید علم ایران از ۱۰ هزار عنوان عبور کرده و در همان سال به ۱۳ هزار و ۳۷۸ مقاله بالغ شده است.

مهراد ادامه داد: این روند همچنان و به طور پیوسته رو به رشد بوده است، به طوری که در سال ۲۰۰۸ میزان تولیدات علمی نمایه شده ایران در پایگاه تامسون رویترز به ۱۷ هزار و ۲۸۵ مدرک رسید.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) تصریح کرد: آمار تولید علم ایران در سال ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ به ترتیب به ۲۰ هزار و ۲۹ و ۲۱ هزار و ۵۹۲ مدرک بالغ شده است. در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ به یکباره رقم مزبور به ۲۷ هزار و ۳۵۸ مدرک افزایش پیدا کرده است. تولید علم ایران در سال ۲۰۱۲ نیز ۲۹ هزار و ۱۱۷ مقاله بود. آخرین آماری که از ISI در سال جاری میلادی و مربوط به ماه نوامبر در ارتباط با تولید علم ایران استخراج شده است نشان می‌دهد که اعضای هیات علمی و پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران موفق به تولید ۲۱ هزار و ۱۳۸ مدرک شده‌اند.

وی ادامه داد: گرچه به پایان سال میلادی مدت زمان زیادی باقی نمانده است، اما معمولا میزان آمار دقیق و قطعی تولیدات علمی، حداقل شش ماه بعد از سال میلادی آتی تعیین و مشخص می‌شود.

مهراد اعلام کرد: تولیدات ترکیه در همین بازه زمانی از سال ۲۰۱۳ میلادی ۲۲ هزار و ۷۶۶ مدرک است.

سرپرست ISC گفت: ایران با تولید ۲۱ هزار و ۱۳۸ مقاله جایگاه ۲۰ تولید علم جهان را به خود اختصاص داده است و ترکیه نیز رتبه ۱۸ جهان را در اختیار دارد. این دو کشور به ترتیب ۱.۴۶ (یک و چهل و شش صدم) درصد و ۱.۵۷ (یک و پنجاه و هفت صدم) درصد از کل تولید مقالات دنیا را به خود اختصاص داده اند.

وی گفت: ایالات متحده آمریکا در همین مدت ۳۹۶ هزار و ۸۲۱ مقاله در ISI به ثبت رسانیده است. این کشور ۲۷.۳۸ درصد از کل تولید علم جهان را در اختیار دارد.

رییس مرکز منطقه‌یی علوم و فناوری اظهار داشت: جمهوری خلق چین، انگلستان، آلمان و ژاپن به ترتیب با تولید ۲۰۳ هزار و ۴۱۴ مقاله (۱۴ درصد از کل تولید علم جهان)، ۹۷ هزار و ۳۱۰ مقاله (۶.۷ درصد ازکل تولید علم جهان)، ۹۴ هزار و ۸۱۱ مقاله (۶.۵۴ درصد از کل تولید علم جهان) و ۷۲ هزار و ۵۹۳ مقاله (پنج درصد از کل تولید علم جهان) رتبه‌های دوم تا پنجم تولید علم دنیا را در اختیار دارند.

وی گفت: فرانسه، کانادا، ایتالیا، استرالیا و اسپانیا نیز به ترتیب با تولید ۶۴ هزار و ۴۲۶ مقاله، ۵۹ هزار و ۱۶۵ مقاله، ۵۶ هزار و ۷۳۴ مقاله، پنج هزار و ۴۴۲ مقاله و پنج هزار و ۴۵ مقاله رتبه‌های ششم تا دهم را از آن خود کرده اند.

مهراد گفت: هندوستان به عنوان یک کشور نوظهور علمی و از قاره آسیا، نخستین کشوری است که با تولید ۴۸ هزار و ۸۸۱ مقاله در جایگاه یازده تولید علم جهان نشسته است.

وی ادامه داد: رتبه‌های ۱۲، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ نیز در اختیار کشور‌های کره جنوبی، هلند، برزیل و تایوان است.

وی در ادامه گفت: سوئیس، روسیه، ترکیه، سوئد و ایران نیز پنج کشور دیگری هستند که به ترتیب مقام ۱۶ تا ۲۰ جهان را به خود اختصاص داده اند.

مهراد خاطر نشان کرد: بدین ترتیب از قاره آمریکای شمالی کشور‌های آمریکا و کانادا با رتبه‌های یک و هفت، از قاره آسیا کشور‌های چین، ژاپن، هندوستان، کره جنوبی، تایوان، ترکیه و ایران با رتبه‌های دو، پنج، ۱۱، ۱۲، ۱۵، ۱۸ و ۲۰ از قاره اروپا، کشور‌های انگلستان، آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، هلند، سوئیس، روسیه و سوئد با رتبه‌های سه، چهار، شش، هشت، ۱۰، ۱۳، ۱۶، ۱۷ و ۱۹، از قاره اقیانوسیه استرالیا با رتبه ۹ و از قاره آمریکای جنوبی برزیل با رتبه ۱۴، ۲۰ کشور ممتاز جهان از نظر تولید علم در پایگاه استنادی تامسون رویترز به حساب می‌آیند.

مهراد در پایان اعلام کرد: وقتی که به اسامی ۲۰ کشور تولید کننده برتر علم دقت بیشتری می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم که کشور‌های چین، هندوستان، برزیل و روسیه از گروه کشور‌هایی هستند که با افزوده شدن آفریقای جنوبی به آن گروه، کشور‌های بریکس را تشکیل می‌دهند. هرچند که آفریقای جنوبی جزو ۲۰ کشور برتر تولید علم نیست، اما این گروه، نظام اقتصادی و نیز رتبه بندی دانشگاهی مشترکی را ایجاد کرده اند که مبنای آن شناخت اولویت ها، پیشرفت‌ها و شکاف‌های احتمالی در تحقیقات علمی است. از آنجا که جمهوری اسلامی ایران از نظر سطح علم و فناوری در بسیاری از موارد شبیه به گروه کشور‌های بریکس عمل می‌کند، حضور چهار کشور از پنج کشور این گروه در بین کشور‌های تولید کننده علم برتر جهان، ایجاب می‌کند که جمهوری اسلامی ایران با حفظ مصالح علمی و فناوری کشور با گروه یاد شده همکاری کند.