به گزارش پایگاه خبری صراط به نقل از تسنیم، محمد جلال در برنامه میز اقتصاد با تشریح جزئیات بخش تکمیلی مرحله دوم طرح هوشمندسازی سازی یارانه آرد و نان اعلام کرد: دولت هیچ برنامه‌ای در خصوص آزاد سازی قیمت نان یا سهمیه بندی نان ندارد و کاملا هم با سهمیه بندی نان برای مردم مخالف هستیم این گمانه زنی‌ها از ابتدای طرح مطرح بوده من فکر می‌کنم دولت با گذشت یک سال از آغاز طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان توانسته اثبات بکند که این‌ها صرفا شایعاتی بوده که مطرح شده است.
سوال: ابتدا مروری کوتاه بر آنچه بر مرحله اول طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان گذشت داشته باشیم.
جلال: طرح در زمانی آغاز شد که مساله بحران غذایی در جهان مطرح بود جنگ اوکراین و حساسیت‌های تامین کالا‌های اساسی در دنیا پررنگ شده بود دولت تصمیم گرفته بود در موضوع نان که یک کالای راهبردی است نزدیک به ده درصد منابع بودجه‌ای کشور صرف تامین یارانه نان میشود با رویکرد متفاوتی مدیریت را انجام بدهد طرح وقتی آغاز شد.
بنابر درخواست رئیس جمهور محترم الگویی را در دستور کار قرار دادیم که بدون تغییر قیمت نان و بدون هیچ گونه محدودیت در عرضه نان ما بتوانیم جلوگیری بکنیم از هدر رفت آرد مورد نیاز در تامین نان مردم.
برآورد‌های اجمالی نشان می‌داد که بین ۲۰ تا ۲۵ درصد هدر رفت آرد یارانه‌ای در این زنجیره وجود دارد فاصله قیمتی گندم مورد نیاز برای تامین نان با گندم مورد نیاز در سایر مصارف در سال ۱۴۰۱ از چهار برابر به ۱۶ برابر افزایش پیدا کرده بود و ما برآوردهایمان این بود که بدون اجرای این طرح حداقل ۱۵ درصد مصارف گندم مورد نیاز در تامین نان مردم افزایش پیدا خواهد کرد.
با اجرای این طرح که از انتهای اردیبهشت ۱۴۰۱ آغاز شد و در ادامه راجع به ابعاد آن صحبت می‌کنیم امروز که خدمت شما هستیم و افزایش مصرف ۱۵ درصدی گندم در کشور اتفاق نیفتاده و ما با مصرف گندمی مشابه سال ۱۴۰۰ کلیه نیاز‌های کشور را در حوزه تامین نان مردم توانستیم مدیریت بکنیم.
سوال: در مرحله اول یکی از اتفاقات مهم روشن شدن هدر رفت روزانه ۵ هزار تن آرد بود در این باره توضیح می‌فرمایید.
جلال: برآورد‌ها کاملا نشان می‌داد که هدر رفت آرد به دلیل فاصله قیمتی آرد یارانه‌ای نان و سایر مصارف آرد وجود دارد این برآورد‌ها با استقرار کارت خوان‌های هوشمند و فراگیری آن در نانوایی‌های کشور مشخص شد در واقع ما چرخه خرید آرد را در سامانه‌های مختلف در اختیار داشتیم با استقرار این سامانه چرخه فروش نان داده هایش در اختیار قرار گرفت فاصله مقداری که بین سامانه‌ها در واقع نمایش داده شد برای ما محرز کرد که این انحراف یا هدر رفت آرد وجود دارد روزانه بین ۲۰ تا ۲۵ درصدهدر رفت مصارف آرد در کشور مشاهده شد.
سوال: بعد هم گذر به گام اول مرحله دوم طرح در این مرحله چه اتفاقی افتاد؟
جلال: ما با فرض عدم آزاد سازی قیمت نان و با فرض جلوگیری از هر گونه تعیین محدودیت برای مصارف نان مردم بنا داشتیم در هدف اول خودمان که جلوگیری از هدر رفت آرد هست در واقع طرح را پیاده سازی کنیم در مرحله جدید طرح با رویکرد به این که دسترسی نانوایی‌ها مبتنی بر عملکرد فروش نان آن‌ها اتفاق بیفتد فاز جدید طرح آغاز شد.
سوال: و چه شد؟
جلال: از یک طرف خلا درآمدی نانوایان به دلیل عدم تغییر قیمت نان با کمک هزینه‌ای که دولت پرداخت کرد از اردبیهشت ماه ۱۵ درصد عملکرد نانوایان بر پایه کارت خوان‌های هوشمند و از بهمن ماه سال ۱۴۰۱ معادل ۳۰ درصد در واقع عملکرد نانوایان بر پایه کارت خوان‌های هوشمند.
سوال: یعنی ۱۵ درصد شد ۳۰ درصد
جلال: بله، این گام ترمیم در واقع کمک هزینه‌ها بابت جبران خلا در آمدی نانوایان اتفاق افتاد.
سوال: این کمک هزینه را توضیح بدهید چی هست؟
جلال: وقتی زیرساخت کارت خوان هوشمند استقرار پیدا کرد و فعالیت و حجم عملیات نانوایان به صورت دقیق و مشخص شد از جایی که دولت تصمیم گرفت در سال جاری اصلاح قیمت یا افزایش قیمت در حوزه نان اتفاق نیفتد این مسئولیت را برای خودش لازم دانست تا جبران هزینه‌های نانوا بتواند اتفاق بیفتد و اقتصاد نانوا آسیب کمتری را ببیند لذا با آغاز طرح از روز اول ۱۵ درصد معدل عملکرد نانوا بر روی کارت خوان‌های هوشمند کمک هزینه در پایان هر شب به حساب نانوایان واریز می‌شد.
سوال: یعنی هر نانوا به ازای هر فروش یک قرص نان ۱۵ درصد قیمت نان را دریافت می‌کند و این شد ۳۰ درصد؟
جلال: بله، و در مرحله جدید این جبران افزایش پیدا کرد و اتفاق دومی که در مرحله جدید رقم خورد نظام تخصیص آرد به نانوایان به عملکرد آن‌ها منوط شد در واقع نکته‌ای که آقای وزیر هم اشاره کردند ما در بسیاری از نانوایی‌ها مشاهده می‌کردیم که ساعت کاری شان کاهش پیدا کرده به دلیل این که محدودیت در تامین آرد دارند از طرفی ممکن بود برخی از نانوایی‌ها هم در واقع در عرضه نان به مردم ساعت کاری مصوب شده را رعایت نکنند.
سوال:، چون آرد را در بازار آزاد به فروش می‌رسانند؟
جلال: بله به هر دلیلی این مشکل وجود داشته باشد و عرضه نان متناسب با آرد دریافتی آن‌ها نباشد یک رویکرد هوشمندانه و عادلانه در مرحله جدید رقم خورده سابقه گذشته نانوا در عرضه نان به مردم مبنای تخصیص آرد نانوا در دوره آینده قرار گرفته است.
سوال: خوب این باعث یک بار مالی نمی‌شود برای دولت باعث این نمی‌شود که باید آرد بیشتری تولید بکند.
جلال: اتفاقا باعث میشود که هزینه‌های دولت در تامین آرد یارانه‌ای کاهش پیدا بکند، چون مصارف نان مردم با این که هیچ محدودیتی ندارد تغییر خاصی هم در آن وجود ندارد پس نانوایی که رفتار متعهدانه دارد کیفیت عرضه نانش بالاتر است قیمت‌های مصوب را بهتر رعایت می‌کند حقوق مشتریان را بهتر رعایت می‌کند قاعدتا مشتریان بیشتری خواهد داشت و دسترسی اش به آرد یارانه‌ای و کمک هزینه افزایش پیدا می‌کند.
از طرف مقابل نانوایی که در واقع رفتار حرفه‌ای را نداشته باشد ساعت‌های تعیین شده را رعایت نکند در عرضه نان خود به خود دسترسی اش به تامین آرد کاهش پیدا می‌کند و قائلیم این شناور سازی سهمیه آرد نانوایان هم به عادلانه شدن فضای توزیع آرد یارانه‌ای کمک می‌کند هم برای رعایت حقوق مصرف کنندگان یک اقدام جدی محسوب میشود.
سوال: خوب این کمک هزینه چرا ۳۰ درصد شد چرا بیشتر یا کمتر نشد یعنی مبنای شکل گیری این ۳۰ درصد چی هست اصلا؟
جلال: یک کار کارشناسی میدانی در موضوع قیمت تمام شده نان افزایش هزینه‌های حوزه دستمزد و اجاره نانوایان در سطح کشور، عزیزان سازمان حمایت اتفاق افتاد.
بررسی‌هایی که صورت گرفت دولت به این جمع بندی رسید که این کمک هزینه در سال ۱۴۰۱ معادل ۳۰ درصد تعداد تراکنش‌های ثبت شده نانوایان در کارت خوان‌های هوشمند در نرخ مصوبی که برای نانوایان در استان‌های مختلف تعیین شده در واقع تعیین بشود و این مبلغ پرداخت شود قاعدتا قیمت نان در استان‌های مختلف تفاوت‌های جزئی دارند.
سوال: هزینه‌های نانوایی‌ها هم متفاوت است؟
جلال: بله، چون هزینه اجاره، دستمزد در استان‌های مختلف متفاوت است قیمت نان هم تفاوت‌های جزئی دارد لذا ما وقتی می‌گوییم ۳۰ درصد تعداد نان در قیمت نان همان منطقه باعث میشود در استانی که نان به هر دلیلی کمی گران‌تر هست این کمک هزینه کمی بالاتر باشد در استانی که قیمت نان پایین‌تر است این ۳۰ درصد مبلغش کمتر هست.
سوال: خوب بعضی نانوایی‌ها ما برای تهیه گزارش هم که می‌رویم می‌گویند که این ۳۰ درصد کفاف جبران هزینه هایشان را نمی‌دهد؟ جلال: ما در مرحله جدید طرح که پیش رو داریم یکی از اهداف مان ترمیم اقتصاد نانوایان هست گام اول دولت برای این موضوع بحث کمک هزینه بود و بحث شناور سازی سهمیه آرد یعنی از یک طرف نانوا امکان افزایش ساعت کار خودش را داشته باشد و سود نانوا ارتقا پیدا کند موضوع کمک هزینه هم به دلیل عدم تغییر قیمت نان بتواند خلا درآمدی نانوا را جبران کند اینده‌های جدیدی وجود دارد که بعد از پیاده سازی خدمتان ارائه خواهد شد.
سوال: یعنی ممکن است این ۳۰ درصد تغییر بکند؟
جلال: بله جدای از این که موضوع کمک هزینه ۳۰ درصدی ممکن است در واقع افزایشی داشته باشد ایده‌های جدیدی در پر کردن خلا درآمدی نانوایان برای اینکه اقتصاد نانوا یک اقتصاد قابل دفاع باشد این قشر زحمت کش و شریفی که در کشور دارند فعالیت شبانه روزی انجام میدهند تا چرخه عرضه نان دچار وقفه نشود از سمت دولت هم یک برنامه ریزی قابل دفاعی اتفاق بیفتد و این زنجیره تولید نان در کشور بدون وقفه ادامه پیدا کند.
سوال: خوب این در گام‌های بعدی است؟
جلال: بله ما در گام‌های بعد این برنامه را بعد از نهایی کردن در دولت خدمت تان ارائه خواهیم کرد.
سوال: خوب الان آن انحراف روزانه ۵ هزار تنی در مرحله دوم دیگر جلویش گرفته شد؟
جلال: ما تمامی مراحلی را که آغاز می‌کنیم زمانی را در نظر می‌گیریم تا آن مرحله به بلوغ خودش برسد مرحله جدید طرح که بحث شناورسازی سهمیه آرد نانوایان هست و نانوایان مبتنی بر عملکرد خودشان به آرد یارانه‌ای دسترسی خواهند داشت و بحث کمک هزینه هایشان در واقع ترمیم شده پیش بینی ما این است که حداقل ۴ تا ۵ ماه زمان نیاز است که تا این بلوغ اتفاق بیفتد.
اما از باب سوالی که جنابعالی فرمودید ما کمتر از یک ماه است که مرحله جدید را به صورت سراسری در کل کشور آغاز کردیم شواهد وعلائمی مشاهده شده از قبیل این که صف‌های نامتعارف گزارش هاتی را ما از سطح کل استان‌های کشور داریم از بین رفته ساعت فعالیت نانوایی‌ها مبتنی بر داده‌های سامانه تا ده درصد افزایش پیدا کرده و قیمت آرد برای عرضه خارج از شبکه هم افزایش قیمت چشم گیری داشته است.
تمامی این علائم دارد این توضیح را می‌دهد که اثر بخشی مرحله جدید طرح آغاز شده و آن انحراف دارد کاهش پیدا می‌کند و ما به صورت دقیق و مبتنی بر اعداد و ارقام در پایان بلوغ این مرحله گزارشش رامی توانیم عرض کنیم.
سوال: دیگر در مرحله دوم طرح نظارت بر نانوایی‌ها هم به صورت برخط انجام میشود درست است؟
جلال: بله ما هم زیرساختی را فراهم کردیم که بازرسان مختلف دستگاه‌های مختلف مبتنی بر ظرفیت کارتخوان‌های هوشمند بتوانند گزارش بازرسی خودشان را ثبت کنند و اتفاق مهمی هم که رقم می‌خورد مراجعات بازرسان بر نانوایان بر پایه سوابق تراکنش‌های آنان رقم می‌خورد.
یعنی کیفیت تراکنش‌ها، صحت تراکنش‌ها، و میزان در واقع رفتار متعهدانه و درست کارانه نانوایان تعیین می‌کند که حجم مراجعات بازرسان به آن‌ها کاهش پیدا کند یا افزایش پیدا کند که باعث زحمت بیش از حد این قشر هم نشود و البته الگو‌هایی را هم در موضوع مشارکت مردم داریم که عرض می‌کنم.
سوال: در مورد تخلفات نانوایی‌ها انتظار این است که تخلفات کاهش پیدا کند الان علی رغم این که این زیرساخت‌ها فراهم شده طرح دارد اجرایی میشود ما زیاد دیدیم که در نانوایی‌ها گزارش تهیه کردیم که شخص می‌آید یک نان می‌خرد، ولی در کارتخوان بیش از یک نان کشیده میشود یا این که نایلونی خریداری نشده یا یکی خریداری شده حالا دوتا نایلون در این کارتخوان‌ها کشیده میشود کم فروشی هم همچنان هست آیا با اجرای این طرح جلویش گرفته میشود؟
جلال: من این نکته را عرض کنم در واقع در این زنجیره عناصر اصلی انحراف مصارف آرد یارانه‌ای که واسطه‌ها و دلال‌هایی هستند که با پیشنهادات اغوا کننده آرد را از چرخه تامین نان خارج می‌کنند کاملا متوجه شدند که با پیاده سازی این طرح فرصت چنین کاری در حال از بین رفتن است و ما چشم اندازمان این است که در کمتر از سه ماه آینده این فرصت به صورت کامل از بین برود.
سوال: یعنی میشود ما شاهد کم فروشی و گران فروشی نباشیم؟
جلال: بله در موضوع گران فروشی یا کم فروشی یا کیفیت نان یا موضوعات از این جنس ما در طرح پیش بینی را انجام دادیم که علاوه بر زیرساخت کارت خوان‌های هوشمند برنامکی در سمت مردم در اختیار مردم قرار می‌گیرد و کلیه سوابق خرید مردم به عنوان یک امکان اظهار نظر در مورد تجربه خریدشان از نانوایان در اخیتارشان خواهد بود.
یعنی ما از مردم ما به ازای خرید‌هایی که انجام میدهند در آن برنامک سوابق خریدشان مشاهده می‌کنند امکان اظهار نظر در مورد کیفیت راجع به احیانا تخلفات و این که مجبور شدند به جای خرید پرداخت پول یک قرص نان چند قرص نان برایشان ثبت شود یا هر گونه رفتار غیرمتعارفی که از سمت نانوا مشاهده می‌کنند و در مقابل هم رفتار‌های متعهدانه و درست کارانه‌ای که مشاهده می‌کنند بتوانند در اظهار نظر خودشان منعکس کنند.
ما الان روزانه نزدیک به ۱۱ میلیون تراکنش خرید نان در کشور داریم که با اجرای مرحله جدید کلیه نانوایانی که احیانا کارت‌های هوشمند را داشتند و انگیزه استفاده از آن را نداشتند که حدود ۶ و ۷ درصد نانوایان در کشور بودند این قشر هم در واقع به جمعیت عموم نانوایان پیوستند و استفاده از کارت‌های هوشمند فراگیری کاملی داشته و این گزارش اگر تکرار شود حتما این قابل مشاهده است.
سوال: این برنامک از کی در اختیار مردم قرار می‌گیرد؟
جلال: این برنامک الان آماده شده در سال ۱۴۰۲ در بهار ۱۴۰۲ به صورت رسمی خدمت مردم عزیز معرفی خواهد شد ما قائلیم به این که بسیاری از تخلفات اگر ما ساختار ثبت تجربیات خرید مردم را داشته باشیم و مبتنی بر آن نظام تخصیص آرد یارانه‌ای یا نظام تخصیص کمک هزینه طراحی بکنیم این اتفاقاتی که برای مردم ناگوار است حتما از آن پیشگیری میشود.
نانوایانی که رفتار متعهدانه دارند حتما فرصت هایشان افزایش پیدا می‌کند و هیچ تنبیهی برای آن قشر محدودی از نانوایان که تخلف انجام میدهند بالاتر از این نیست که ما بتوانیم تشویق‌های موثر را در قبال نانوایان متعهد انجام بدهیم.
سوال: بعضی‌ها اصلا از این کارت خوان‌های عرضه نان استفاده نمی‌کنند چی؟
جلال: من فکر می‌کنم زمان این گزارش قبل از آغاز مرحله جدید بوده باشه یا در استان‌هایی بوده باشد که این در واقع مرحله جدید که از پایان بهمن ماه ۱۴۰۱ در کشور آغاز شده است.
سوال: همین الان هم هست یعنی نانوایی‌هایی که استفاده نمی‌کنند از این کارت خوان‌ها؟
جلال: عرض می‌کنم عدم استفاده از کارت خوان هوشمند به معنی عدم امکان خرید آرد یارانه‌ای در کشور خواهد بود در واقع استفاده نکردن از کارتخوان به معنی این است که نانوا امکان تامین آرد را در دوره آتیه خودش نخواهد داشت لذا این پدیده امکان ندارد و نانوایان حتما این را استفاده خواهند کرد داده‌های ما و داده‌های بانک مرکزی هم نشان می‌دهد که بعد از آغاز این مرحله آن چند درصدی از نانوایان که استفاده نمی‌کردند هم استفاده عملیاتی خودشان از کارت خوان هوشمند را آغاز کردند.
سوال: گام‌های بعدی و در واقع تکمیلی مرحله دوم طرح هوشمند سازی یارانه آرد و نان چه خواهد بود؟
جلال: ما در مراحل تکمیلی به اصطلاح در کنار هدف جلوگیری از هدر رفت آرد و نان با یک رویکرد غیر قیمتی و یک رویکرد غیر مقداری دو هدف دیگر را هم پیگیری خواهیم کرد: هدف اول ترمیم اقتصاد نانوایان و جبران خلا درآمدی که بسیاری از نانوایان در مناطق مختلف کشور و به دلایل مختلف با آن مواجه هستند.
الگو‌های نوآورانه طراحی شده بعد از نهایی شدن در دولت و پیاده سازی شان گزارشش را خدمت مردم عزیز ایران ارائه خواهیم کرد در موضوع هدف دوم هدف ارتقا کیفیت نان ارتقا کیفیت آرد و تجربه خرید مردم در موضوع نان هدف بعدی هست که با تکمیل این طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان پیگیری خواهد شد.
در واقع جلوگیری از هدررفت آرد و نان با آغاز این مرحله تحقق هدفش آغاز شده علائمش قابل مشاهده است و ابعاد و آثار مقداری آن طی چند ماه آینده اطلاع رسانی خواهد شد بحث ترمیم اقتصاد نانوایان و بحث ارتقا کیفیت نان هم در سال ۱۴۰۲ در واقع در دستور کار دولت قرار خواهد گرفت تا انشالا این سه هدف مهم بتواند ساختار اقتصاد زنجیره گندم آرد و نان را در کشور به شکل پایداری مستقر بکند.
سوال: فروش اینترنتی نان در طرح چگونه دیده شده؟
جلال: فروش اینترنتی نان از طریق سکو‌های اینترنتی و یا فروش نان به حوزه کسب و کار‌ها، فروشندگان وعرضه کنندگان نان در زیرساخت کارت خوان‌های هوشمند در قالب یک چارچوب برنامه ریزی شده پیش بینی شده در واقع فروشندگان سکو‌های اینترنتی با ثبت نام در این سامانه و ثبت سیسمی اطلاعات مربوط به تامین نان و فروش نان می‌توانند از ظرفیت این زیرساخت استفاده بکنند ایده پیشنهادی ما به کلیه استان‌ها این بوده که عرضه نان به کسب و کار‌ها به نهاد‌ها به سکو‌ها اینترنتی حداقل مقدار متوسط نانوایی‌هایی تخصصی انجام بشود که عرضه عمومی نان به مردم ندارند که منجر به افزایش صف در آن‌ها نشود.
سوال: در مراحل بعدی قرار هست چه اتفاقی بیفتد در طرح هوشمند سازی آرد و نان؟
جلال: عرض کردم در واقع در چارچوب این طرح ما بعد از این که با استقرار و بلوغ مرحله شناور سازی سهمیه آرد یارانه‌ای نانوایان جلوگیری از هدررفت آرد را محقق کنیم در حوزه ارتقای کیفیت نان با استفاده از ظرفیت مردم و مبتنی بر برنامکی که عرض کردم دریافت تجربه خرید مردم در حوزه نان و بعد در طرف دیگر هم ارتقا اقتصاد نانوایان و پیاده سازی الگو‌های جدیدی برای تقویت اقتصاد نانوایان، ساختار تامین گندم، تولید آرد و عرضه نان در کشور به یک ساختار اقتصادی پایدار تبدیل بکنیم.
سوال: در واقع افق پیش روی طرح است، زمان بندیش کی است یعنی در سال ۱۴۰۲ این‌ها انجام میشود؟
جلال: بله، زمان بندی‌هایی برای این موضوع در نظر گرفته شده فقط، چون جزئیات زیادی در حین اجرا وجود دارد مثل فرایند استقرار کارت خوان‌های هوشمند که جزئیات زیادی بر پایه پیاده سازی اتفاق می‌افتد ما معمولا در هر مرحله بعد از این که بلوغ بالای ۹۰ درصد رقم می‌خورد وارد مرحله جدید یا پیگیری اهداف جدید طرح می‌شویم برنامه ما این است که در سال ۱۴۰۲ دو هدف آتی طرح را هم بتوانیم محقق کنیم.
سوال:طرح تکمیل شود یعنی چه اتفاقی می‌افتد؟
جلال: ما با یک رویکرد متمایز در واقع بدون اینکه ایده آزاد سازی قیمت نان را مطرح کرده باشیم یا ایده‌ای در خصوص محدوده گذاری یا سهمیه بندی نان برای مردم را مطرح کرده باشیم بتوانیم چرخه تامین گندم، آرد و نان را در کشور تثبیت کنیم.
سوال:این اتفاقا سوال بسیار متداولی است که هر موقع صبحت از طرح میشود می‌گویند که حالا قرار است یک محدودیتی در خرید مردم به وجود بیاید این صحبت‌ها خیلی زیاد میشود در این خصوص پس می‌فرمایید هیچ محدودیتی در خرید مردم در خصوص نان وجود ندارد؟
جلال: بله من یک تاکید مجددی بکنم نان کاملا متمایز از سایر کالا‌های اساسی است نان ارزان یا یارانه‌ای خود هدفمند است نان ارزان موضوع مصرف در واقع اقشار عمومی جامعه است حتما مصرف بیشتر نان در اقشار ضعیف‌تر جامعه اتفاق می‌افتد دولت هیچ برنامه‌ای در خصوص آزاد سازی قیمت نان یا سهمیه بندی نان ندارد و کاملا هم با سهمیه بندی نان برای مردم مخالف هستیم این گمانه زنی‌ها از ابتدای طرح مطرح بوده من فکر می‌کنم دولت با گذشت یک سال از آغاز طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان توانسته اثبات بکند که این‌ها صرفا شایعاتی بوده که مطرح شده است.
سوال: و همچنین در مورد قیمت نان؟
جلال: بله، دولت هیچ برنامه‌ای در خصوص آزادسازی قیمت نان ندارد موضوع اصلاح نرخ که سالانه اتفاق می‌افتاده در هر سال در شورا‌های آرد و نان آن استان‌ها بررسی میشود و تصمیماتی در خصوص آن گرفته میشود، اما آزاد سازی قیمت نان و حذف یارانه آرد و نان به هیچ وجه در دستور کار دولت نیست.
سوال: الان در فروشگاه‌ها صرفا نانوایی‌ها نیستند مثلا سوپرمارکت‌ها شاهد این هستیم که نان به فروش می‌فروشد نان سنتی حالا با این طرحی که اجرایی میشود این ادامه پیدا می‌کند یا آن‌ها دیگر نمی‌توانند نان بفروشند؟
جلال: بله این امکان در فروشگاه‌ها و اماکنی که عرض عمومی نان دارند ادامه پیدا خواهد کرد با این تفاوت که فرایند خرید نان باید بر پایه کارت خوان‌های هوشمند از منوی خرید کسب کار‌ها و نهاد‌ها رقم بخورد در واقع خرید‌های حجیم که توسط دستگاه‌ها، موسسات، بیمارستان‌ها و نهاد‌ها و امثالهم اتفاق می‌افتد.
از جمله سوپر مارکت ها، سکو‌های اینترنتی طی یک فرایند تعریف شده و آموزش داده شده به نانوایان و در واقع مجموعه‌های مربوطه در استان‌ها بعد از ثبت نام و مشخص شدن ساختار شناسایی کسب و کار‌های مختلف بدون محدودیت امکان تامین نان را خواهند داشت و مشروط به این که این نان به عرضه عمومی برسد در واقع این فرایند تکرار میشود و هیچ گونه محدودیتی در این حوزه نیست.
سوال:بحث پشتیبانی در خصوص این کارخانه‌های هوشمند که در نانوایی‌ها هست خیلی مطرح میشود این که حالا این در واقع به مشکلی بخورد این کار‌ها چه اتفاقی می‌افتد و در چه بازه زمانی به مشکلاتش رسیدگی می‌کنند این صحبت‌ها همچنان هست و بعضا هم صحبت از خطا‌هایی میشود در خصوص این در واقع کارت خوان‌ها این که حالا مثلا قیمت را آن جوری که تعریف شده درش محاسبه نمی‌کند این پشتیبانی‌ها قرار است که به چه ترتیبی انجام شود؟
جلال: ما دو تدبیر را پیاده سازی کردیم از ابتدادر اختیار نانوایان عزیز بوده یعنی از بهار ۱۴۰۱ که طرح آغاز شد یک مرکز تماس برای پشتیبانی از نانوایان محترم در نظر گرفته شد کلیه اشکالاتی که در کارت‌های هوشمند احیانا مشاهده می‌کردند مشکلات فنی، قطعی شبکه یا هر گونه ایرادی که توسط نانوایان مشاهده می‌شد بلافاصله با مرکز تماس، تماس گرفته می‌شد.
در اغلب موارد به صورت تلفنی مشکل حل می‌شد در برخی از موارد هم با مراجعه نیرو‌های فنی مساله مرتفع می‌شد همان زیرساخت و همان مرکز تماس که در اختیار کلیه نانوایان قرار دارد در مرحله جدید طرح هم پاسخگوی کلیه سوالات و ابهامات هست تا هیچ گونه مساله برای نانوا نداشته باشد و کلیه جزئیات پیش بینی شده و حتی اگر کارت خوان به هر دلیلی دچار ایراد و اشکال بشود تدابیری پیش بینی شده که چرخه عرضه نان به مردم دچار وقفه نشود و از طرف دیگر نانوا هم برای تامین آرد یا دریافت کمک هزینه خودش هیچ گونه دغدغه‌ای را نداشته باشد.
سوال: در خصوص مجوز نانوایی‌ها هم من یک سوال بپرسم قبلا این سهمیه آرد خوب روی مجوز نانوایی‌ها بود یعنی یک نانوا می‌دانست که براساس مجوزی که می‌گیرد ماهانه مثلا ۱۰ کیسه هر چه قدر یک سهمیه آرد مشخصی دارد الان که این موضوع از بین رفته و این سهمیه آرد نانوایی‌ها شناور شده مبتنی بر عملکردشان شده الان در واقع این صدور مجوز خودش دچار چه تغییراتی شده است؟
جلال: به نکته مهمی اشاره کردید در واقع شاید در گذشته برای بسیاری از نانوایان موضوع سهمیه آرد موضوع تعیین کننده و با اهمیتی بوده، اما امروز با پیاده سازی این طرح مهم‌ترین دارایی نانوایان سوابق تراکنش‌ها و صحت و بهداشت تراکنش هاست در واقع نانوا با ثبت تراکنش‌های صحیح و ثبت عملکرد درست، فروش نان بیشتر امکان دسترسی خودش را به آرد یارانه‌ای فراهم می‌کند.
فرایند صدور مجوز‌ها هم در واقع از باب این که جلوگیری از هدررفت آرد رقم می‌خورد و امکان صدور مجوز جدید برای نانوایی‌ها بنا بر اقتضائات جمعیتی، رشد جمعیت در برخی از مناطق و تشخیص مدیران در استان‌ها می‌تواند به راحتی اتفاق بیفتد، صدور مجوز رقم خواهم خورد فرایندهایش برای استان‌ها و مدیران استان تبیین شده است.
سوال: چه تغییری خواهد کرد؟
جلال: در گذشته تعداد نانوایی‌ها که در کشور صدور مجوزشان درواقع شکل میگرفت توسط شورا‌های آرد و نان استان‌ها بررسی و اتفاق می‌افتاده تشخیص رقم می‌خورده و علاوه بر صدو مجوز سهمیه معینی به آن‌ها تخصیص داده می‌شده در این فرایند در واقع در مرحله جدید فرایند صدور مجوز کاملا مشابه گذشته است با این تفاوت که بعد از تشخیص کارشناسی استان برای صدور مجوز جدید به جای تخصیص سهیمه نوعی تضمین از نانوا اخذ میشود.
مقدار معینی آرد یارانه‌ای در اختیار آن قرار می‌گیرد تا سوابق فروش نان به مردم تولید بشود بعد از شکل گیری سوابق بعد از گذشت یک ماه دیگر بر پایه عملکرد نانوا و سوابق تراکنش‌ها امکان خرید آرد در دوره جدید فراهم میشود یعنی در نقطه شروع با ارائه یک تضمین تامین آرد اتفاق می‌افتد و در ماه‌های آتی بر پایه سوابق تراکنش‌های نانوا تخصیص و خرید آرد می‌تواند رقم بخورد.
سوال: باز خواهند گفت که اینجا نانوانی به اندازه کافی هست دیگر اینجا نمی‌خواهد یک نانوایی بزنید یا این جا نانوایی کم است؟
جلال: فرایند صدور مجوز متعاقب گذشته در اختیار شورای آرد و نان استان است، چون تشخیص مدیران استان از شرایط استان فکر می‌کنیم دقیق‌تر است کلیه پنل‌های داده‌ای، تراکنش‌های فروش، حجم خرید و در واقع کلیه نیازمندی‌های داده‌ای مورد نیاز استان‌ها بر پایه سامانه هوشمند یارانه آرد و نان الان در اختیار کلیه استانداران و فرمانداران قرار دارد؛ و اگر در گذشته به دلیل نقص داده‌ای یا کمبود داده تصمیم گیری‌ها کیفیت پایین تری داشته انشالا با تدبیری که در این دولت اتفاق افتاد و با اجرای این طرح و دسترسی به داده‌های کامل این طرح توسط مدیران استان تصمیم گیری‌ها دقیق‌تر و داده محور خواهد بود.
سوال: از کی این اتفاق می‌افتد؟
جلال: این کاملا در اختیار استان‌ها هست آغاز هم شده یعنی ما هیچ محدودیتی روی این موضوع در این طرح نداشتیم و این طرح آغاز شده ما قائلیم به این که اگر قصه شناورسازی سهمیه‌ها و مرحله جدید پیاده سازی شود بسیاری از نانوایانی که به دلیل محدودیت به آرد فعالیت شان محدود شده بود امکان عرضه نان بیشتر نداشتند در حالی که تقاضای مردم برای عرضه نان افزایش پیدا می‌کرد بتوانند از این محدودیت عبور کنند.
از این اشکال عبور کنند و تامین آرد خودشان را افزایش بدهند رفتار متعهدانه به تدریج باعث افزایش دسترسی نانوایان به آرد خواهد شد از طرفی نانوایی که عرضه نان را انجام ندهد خود به خود دسترسی اش به آرد یارانه‌ای کاهش پیدا می‌کند.
سوال: صحبت پایانی شما را بشنویم؟
جلال: من مجددا تاکید می‌کنم این طرح یک رویکرد کاملا داده محور را به عنوان اولین بار در کشور برای مدیریت یک کالای یارانه‌ای پیاده سازی کرد دولت بدون هیچ ایده قیمتی یا آزاسازی یا بدون هیچ ایده محدوده گذاری یا سهمیه بندی توانست با همراهی قشر شریف نانوایان و مردم این زیرساخت را پیاده بکند و امیدواریم آثار آن را هم به زودی خدمت مردم شریف ایران در ابعاد و ارقام ارائه بدهیم.
