به گزارش پایگاه خبری صراط به نقل از فارس، این روزها، روزهای تیره روزی هوای کشور به ویژه کلانشهر و پایتخت است.هوای آمیخته به انواع آلاینده‌ها بدجور حال همه افراد را گرفته و سایه سیاه و سهمگین آلاینده‌ها چنان بر محیط زندگی سایه افکنده که نفس‌ها به شماره افتاده است.
میزان ذرات و آلاینده‌های آسیب رسان به سلامت مردم هر روز بیشتر شده و نمودارهای موجود از وخیم شدن وضعیت کیفی هوا خبر می‌دهد.مدارس و دانشگاهها برای دومین هفته متوالی به حالت غیر حضوری درآمده‌اند و تعداد مسموم شدگان به علت آلودگی هوا روبه تزاید است.
این در شرایطی است که کار اساسی و پشتوانه دار برای کاهش میزان آلودگی هوا مشاهده نمی‌شود و انگار مهمترین موضوع و مسئله محیطی مناطق مختلف کشور بی صاحب و بدون متولی است!قانون هوای پاک سالهاست تدوین شده و 23 دستگاه مسئول مدیریت کردن و به سامان رساندن اوضاع آلودگی هستند اما هر سال دریغ از پارسال!نسخه تکراری تعطیل کردن مدارس و دانشگاهها و ممنوعیت مقطعی فروش طرح ترافیک نسخه بی رنگ و رمقی است که هرسال تاریخش به روز شده و از میز مسئولان امر بیرون می‌آید.
آلودگی؛ چهارمین علت مرگ زودرس در دنیا
عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس اظهار کرد: آلودگی هوا چهارمین علت مرگ زودرس در دنیا محسوب می‌شود. بعد از فشار خون بالا، مصرف دخانیات و سوء‌تغذیه، آلودگی هوا چهارمین علت مرگ زودرس است. آلودگی هوا برافزایش آمار مرگ و میر به علت سرطان ریه، سکته‌های مغزی، سکته‌های قلبی، عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی موثر است.
مرگ سالانه ۲۰ هزار نفر به خاطر هوا
مسوولان وزارت بهداشت هر سال آمار ۲۰ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا را تکرار می‌کنند. ۲۰ هزار نفر یک عدد نیست بلکه جان‌هایی است که به زیر خاک می‌روند و خانواده‌هایی که در پس این ماجرای تکراری هرساله داغدار می‌شوند. این سوال مطرح است که نمایندگان مردم در مجلس در وظیفه نظارتی خود دراین زمینه چه اقداماتی کرده اند؟ و چرا آلودگی هوا در خلال سال‌های گذشته تاکنون همچنان یک چالش مهم آلودگی در کشور است؟
وزارت بهداشت هر سال اعلام می‌کند: ۵۴ درصد مرگ‌های زودرس به دلیل بیماری «ایسکمیک قلبی» و سکته مغزی است که آلودگی هوا نقش مهمی در آن دارد. هفت درصد از مرگ و میر زودرس ناشی از سرطان ریه و ۱۹ درصد مرگ و میر‌های زودرس ناشی از بیماری مزمن انسداد ریوی مربوط به آلودگی هوا در فضای آزاد است.
۵۴ درصد مرگ‌های زودرس به دلیل بیماری «ایسکمیک قلبی» و سکته مغزی است که آلودگی هوا نقش مهمی در آن دارد
PM ۲.۵ مهمترین آلاینده هوا در ایران
به گفته رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در میان ۵ آلاینده اصلی هوای کلانشهر‌ها در ایران شامل مونوکسید کربن، دی اکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون و ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون، سالهاست که ذرات ریز معلق کوچکتر از ۲.۵ مهمترین آلاینده هواست.
مواد مرگ آور موجود در هوا در ۲۰ سال گذشته حداقل ۳۰ درصد بیشتر شده‌اند
وی اضافه کرد: آلودگی که به علت ریز بودن تا اعماق ریه نفوذ می‌کند و اثرات کوتاه مدت و بلند مدت این ماده سمی ناشی از سوخت‌های فسیلی و حاوی فلزات سنگین انواع بیماری‌های ریوی، قلبی و سرطان است. مواد مرگ آور موجود در هوا در ۲۰ سال گذشته حداقل ۳۰ درصد بیشتر شده‌اند و میزان مرگ آن ۶ برابر مالاریا و ۴ برابر ایدز است.
شاهسونی توضیح داد: وارونگی هوا که در کلانشهر‌ها به خصوص تهران حاکم است. میزان غلظت آلاینده‌های هوا در روزهای اخیر مدام رو به بیشتر شدن بوده است. به طوری که در روزهای گذشته با وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس مواجه بودیم. کمیته اضطرار آلودگی هوا فقط توانسته است مدارس را تعطیل کند تا کودکانی کمتر دچار آسیب شوند.
این کارشناس ارشد بهداشت خاطر نشان کرد:البته تعطیلی مدارس نقش چندانی در کاهش آلودگی هوا و غلظت آلایندگی‌ها ندارد، زیرا دانش آموزان نقشی در ایجاد آلودگی ندارند، فقط به این دلیل مدارس تعطیل می‌شود که دانش‌آموزان به خصوص دانش‌آموزان ابتدایی که هنوز ریه‌های آنها کامل شکل نگرفته است کمتر با آلودگی مواجه شوند.
وی افزود: اگر کمیته اضطرار آلودگی هوا بخواهد با هدف کاهش آلاینده‌های هوا تصمیم بگیرد باید همه ادارات و مشاغل تعطیل شوند. تصمیمی که طبق قانون به میزان شدت آلودگی هوا و با نظر معاون اول رئیس جمهوری امکان‌پذیر است. در مجموع وضعیت آلودگی هوا در روزهای اخیر بدتر شده است.
مهمترین آلودگی هوا در تهران و شهر‌های بزرگ ایران ذرات PM ۲.۵ است
شاهسونی ادامه داد: مهمترین آلودگی هوا در تهران و شهر‌های بزرگ ایران ذرات PM ۲.۵ است که عامل مهم تنگی نفس و بیماری‌های قلبی و سکته مغزی در سالمندان است. در زمان افزایش این آلودگی شاهد افزایش مراجعات مردم به بیمارستان‌ها و اورژانس‌ها هستیم و در اورژانس‌ها به علت افزایش بیماری‌های قلبی و ریوی شاهد افزایش مصرف دارو‌های تنفسی هستیم و تبعات حاد و کوتاه مدت زیادی را در کودکان و سالمندان شاهد هستیم.
حدود ۴۵ درصد خودرو‌های موجود در کشور فرسوده و از رده خارج هستند
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت گفت: وضعیت آلودگی هوا و در تهران و کلانشهر‌های ایران امسال نسبت به سال گذشته به مراتب بدتر شده است. مهمترین علت افزایش آلودگی هوا نیز اجرا نشدن قانون هوای پاک و به خصوص تردد خودرو‌های فرسوده است. حدود ۴۵ درصد خودرو‌های موجود در کشور فرسوده و از رده خارج هستند. تا زمانی که دستگاههای اجرایی به وظایفشان در این قانون عمل نکنند و خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های فرسوده از رده خارج نشوند. تعداد روزهای آلوده بیشتری خواهیم داشت.
وی تصریح کرد: تنها کاری که اکنون می‌توان انجام داد این است که در شرایط آلودگی هوا مردم در فضای باز ورزش نکنند. سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای کمتر از منزل خارج شوند. حتما هنگام تردد در فضای بیرون، از ماسک استفاده کنند و تا جای ممکن فعالیت فیزیکی را کمتر کنند.
خسارت ۸.۲ میلیاردی آلودگی هوا در ایران
شاهسونی افزود: خسارت‌های آلودگی هوا در دنیا فقط به علت از کارافتادگی افراد از ۱۴۴ میلیارد دلار فراتر رفته و در ایران سالانه حدود ۸.۲ میلیارد دلار به کشور خسارت می‌زند که ۸۰۰ میلیون دلار آن در بخش بهداشت و درمان است. ۱۲.۶ درصد مرگ‌های زودرس در ایران به علت آلودگی هواست که بیشتر آن در ۲۷ کلانشهر مثل تهران رخ می‌دهد. جایی که سال گذشته فقط دو روز هوای پاک داشت.
موتورسیکلت‌ها مهمترین عامل آلودگی هوا در شهر‌ها هستند
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت می‌افزاید: به طور کلی منابع متحرک ۶۰ درصد و منابع ثابت ۴۰ درصد در آلودگی هوا نقش دارند و موتورسیکلت‌ها مهمترین عامل آلودگی هوا در شهر‌ها هستند.
مهدی کمری،کارشناس بهداشت هوای معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: در حال حاضر آلودگی هوا نه تنها به عنوان یک موضوع زیست محیطی، بلکه به عنوان یک مسئله جدی بهداشتی مطرح است.
این کارشناس بهداشت هوا ضمن بیان راهکارهایی برای حفظ سلامت در مواجهه با هوای آلوده، گفت: تخمین زده می‌شود آلودگی هوا سالانه عامل مرگ زودرس هفت میلیون نفر در دنیا باشد.
وی خاطرنشان کرد:کیفیت پایین هوا می‌تواند چشم‌ها، بینی و گلو را تحریک کند و باعث تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری‌های تنفسی شود و بر سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارد.
آلودگی هوا سالانه عامل مرگ زودرس هفت میلیون نفر در دنیا
به گفته وی تنفس هوای آلوده برای مدت طولانی می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند؛ به طوری که تخمین زده می‌شود آلودگی هوا سالانه عامل مرگ زودرس هفت میلیون نفر در دنیا باشد.
کمری با اشاره به راهکارهایی برای محافظت از سلامت خود و اطرافیان و مواجهه کمتر با خطرات آلودگی هوا،ابراز کرد: هوا اولین موردی که در خصوص آلودگی هوا باید بدانیم آگاهی از وضعیت کیفیت هوا است. AQI شاخصی است که برای گزارش روزانه کیفیت هوا به کار می‌رود و با رنگ بندی‌های خاص به طور ساده نشان می‌دهد که هوای اطرافتان چقدر آلوده است و این میزان آلودگی چه اثراتی ممکن است بر سلامتی شما داشته باشد.
وی اضافه کرد: برای دسترسی به اطلاعات شاخص کیفیت هوا در شهر تهران می‌توانید به سایت شرکت کنترل و کیفیت هوای تهران یا سامانه پایش کیفی هوای کشور مراجعه کنید. البته نرم افزارهای موبایلی نیز برای این منظور آماده شده است.
گروه‌های حساس در برابر آلودگی هوا چه کسانی هستند؟
کمری افزود: کودکان، سالمندان و زنان باردار مستعد بیشترین ابتلا به بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا هستند.همچنین افراد دارای بیماری‌های قلبی و عروقی، تنفسی و آسم نیز بسیار آسیب‌پذیر هستند. در واقع ژنتیک فرد، بیماری‌های زمینه‌ای و نوع تغذیه نیز بر حساسیت فرد به آلودگی هوا تأثیرگذار است.
در منزل بمانید و در و پنجره‌ها را ببندید
این کارشناس ارشد بهداشت تصریح کرد: در شرایط آلودگی هوا در مورد افرادی که ضرورتی برای خروج از منزل ندارند، ماندن در خانه بهترین راهکار برای پیشگیری از بروز عوارض مخرب آلودگی هواست.همچنین بهتر است ضمن ماندن در خانه ،در و پنجره‌ها را ببندید و در صورت داشتن تهویه متبوع آن را در حالت باز چرخش(re-circulate) قرار دهید.
خانه را مرطوب نگه دارید و از کشیدن سیگار اجتناب کنید
وی گفت: از آنجا که آلودگی هوای سبب تحریک ناحیه فوقانی سیستم تنفسی و ایجاد سرفه نیز می‌شود بهتر است به طور مرتب آب بنوشید و از خشک شدن گلو جلوگیری کنید. رطوبت خانه را با استفاده از دستگاههای بخور متناسب کنید.در این شرایط کشیدن سیگار و استفاده از وسایل گرمایشی مثل شومینه سبب کاهش کیفیت هوا در منزل می‌شوند.استفاده از گل و گیاهان آپارتمانی و استفاده از دستگاههای تصفیه کننده هوا (حتماً قبل از خرید مزایا و معایب آن را بررسی کنید) می‌تواند در بهبود کیفیت هوای داخل خانه موثر باشد.
ورزش کردن و فعالیت بدنی را در فضای باز محدود کنید
کمری خاطرنشان کرد: مهمترین دلیل ورزش کردن برای حفظ تندرستی و سلامت جسم است اما در روزهای آلوده این موضوع شکل دیگری به خود می‌گیرد.ورزش کردن در فضای باز به خصوص فعالیت‌های سنگین و طولانی مدت مثل دویدن و دوچرخه‌سواری که سبب افزایش میزان تعداد تنفس می‌شود سبب افزایش ریسک خطر سلامت می‌شوند. در روزهای آلوده ضروری است نرمش و ورزش را در منزل یا باشگاه‌های ورزشی مسقف، دارای سیستم تهویه انجام دهید.
از ماسک مناسب آلودگی هوا استفاده کنید.
وی ادامه داد: بعد از شیوع بیماری کووید-۱۹ استفاده از ماسک تقریبا به یک امر ضروری تبدیل شد. این موضوع در مورد آلودگی هوا حتی بیشتر ازدوران همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ دارای اهمیت است با این تفاوت که ماسک‌های جراحی و یا سه لایه معمولی در آلودگی هوا تقریباً بی اثر هستند.
این کارشناس ارشد بهداشت متذکر شد: ماسک‌های مناسب در این شرایط شامل انواع N۹۵(NIOSH-۴۲CFR۸۴)، KN۹۵(GB۲۶۲۶-۲۰۰۶) و FFP۲(EN ۱۴۹-۲۰۰۱) هستند که می‌توانند با استفاده از استانداردهای شناخته شده بین‌المللی تا ۹۵ درصد ذرات معلق را فیلتر کنند.
کمری اضافه کرد: این ماسک‌ها در دو نوع بدون دریچه و دریچه‌دار تولید می‌شوند. افرادی که مشکوک به بیماری کووید-۱۹ هستند حتما باید از نوع بدون دریچه آن استفاده کنند. افراد دارای بیماری‌های قلبی و تنفسی و زنان باردار قبل از استفاده از این ماسک‌ها با پزشک خود مشورت کنند
تا حد ممکن از آلوده کردن بیشتر هوا بپرهیزید
وی با تاکید بر اینکه در روزهایی که هوا آلوده است کمتر از خودرو شخصی استفاده کنیم و ضمن رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی استفاده از حمل و نقل عمومی را در اولویت قراردهیم،افزود: سوزاندن زباله و شاخ و برگ درختان، نقاشی در و دیوار با استفاده از اسپری و انجام فعالیت‌هایی که به هر شکلی تولید گرد و غبار می‌کنند را در این روزها محدود کنیم. استفاده از خدمات الکترونیک به منظور انجام امور بانکی، خریدهای روزمره می‌تواند نقش بسیار مهمی در این موضوع داشته باشد.
مصرف انرژی را مدیریت کنیم
این کارشناس ارشد بهداشت تصریح کرد: در فصول سرد سال مصرف سوخت در بخش خانگی افزایش می‌یابد و این امر سبب می‌شود تا صنایع و نیروگاه‌ها به منظور جلوگیری از توقف در تولید، به مصرف سوخت‌هایی با کیفیت کمتر روی آورند.مدیریت مصرف انرژی در منزل ضمن کاهش هزینه‌ها سبب می‌شود که استفاده از این نوع سوخت‌ها به کمترین مقدار برسد.
کمری خاطرنشان کرد:استفاده از لامپ‌های کم مصرف، ترموستات‌های اتوماتیک یا هوشمند و تنظیم درجه حرارت منزل روی ۲۰درجه سلسیوس، پوشیدن لباس مناسب با فصل، عایق‌کاری مناسب منزل و استانداردسازی شوفاژخانه می‌تواند به این امر کمک شایانی کند.
مراقب سالمندان و افراد حساس به آلودگی هوا باشیم و از احوال آنها جویا شویم.
وی افزود: براساس تحقیقات صورت گرفته آلودگی هوا سبب تشدید شیوع و عوارض برخی بیماری‌ها می‌شود، بنابراین در روزهایی که هوا در شرایط ناسالم است از احوال دوستان، همسایگان و خویشاوندان سالمند دارای بیماری‌های قلبی و تنفسی آگاه باشیم.
این کارشناس ارشد بهداشت با توجه به اینکه سکته قلبی و مغزی از مهمترین عوارض و دلایل مرگ ناشی از آلودگی هوا است اقدام به موقع در این شرایط می‌تواند سبب نجات زندگی این گروه حساس شود. مراقب باشید کسانی که دارای آسم هستند حتما اسپری های مخصوص خود را همراه داشته باشند.
به موضوع آلودگی هوا و اثرات آن بر سلامت اهمیت دهیم
کمری یادآور شد:آلودگی هوا همه را تحت تاثیر قرار داده و با تنفس هوای آلوده همه ما محکوم به زندگی با بیماری و مرگ زودرس هستیم. آلودگی هوا، همه ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اگر به آن توجه نکنیم تاثیرات بسیار جدی بر سلامت ما خواهد داشت. با تنفس هوای آلوده محکوم به زندگی با بیماری و مرگ زودرس هستیم بنابراین باید برای بهتر نفس کشیدن خود و دیگران و جلوگیری از آلودگی هوا نقش موثری داشته باشیم و به یکدیگر کمک کنیم.
سید علی جواد موسوی، استاد بیماری‌های ریوی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس در باره «اثرات مخرب آلودگی هوا بر سیستم تنفسی»، بیان داشت:آلودگی هوا در طولانی مدت می‌تواند آسیب‌های زیادتری ایجاد کند.
وی ادامه داد: آلودگی هوا در بیماران دارای بیماری های مزمن مانند آسم ، برونشیت، بیماری قلبی و کودکان را بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد و اثرات آن حادتر است.
این استاد بیماری‌های ریوی با اشاره به عوارض مختلف آلودگی هوا بر سلامت افراد، ابراز کرد:سوزش چشم، تنگی نفس و سوزش گلو از جمله عوارض آلودگی هوا بر بدن است؛ ضمن اینکه در دراز مدت ریسک بروز سرطانهای ریه را زیاد خواهد کرد.
موسوی خاطرنشان کرد:بارانهای اسیدی نیز برای سلامتی مضر هستند و اثرات حادی بر جای خواهند گذاشت که البته خوشبختانه در تهران کمتر صورت می گیرد.
وی با بیان اینکه آلودگی هوای داخل منزل نیز دست کمی از آلودگی هوا ندارد، گفت:باید به آلودگی هوای داخل منزل نیز توجه کنیم؛ چراکه علاوه بر وجود آلودگی هوای بیرون دود ناشی از قلیان، سیگار و غیره نیز در آلودگی هوا نقش دارند.
این استاد بیماری‌های ریوی با تاکید بر کاهش تردد مردم در هوای آلوده، اظهار داشت:استفاده از ماسک در کاهش تنفس هوای آلوده موثر است؛ ضمن اینکه باید از ورزش کردن در هوای آلوده پرهیز شود.
موسوی با اشاره به نقش مهم مردم در کاهش آلایندگی هوا، متذکر شد:باید از وسائل نقلیه شخصی کمتر استفاده شود؛ ضمن اینکه باید سعس کنیم نوشیدنی بیشتری مصرف کنیم مانند آب تا ریه ها خشک نشود
وی با بیان اینکه در روزهای آلوده باید مصرف میوه جات و سبزیجات را افزایش دهیم، افزود:مصرف دانه‌های مغذی نیز مفید است؛ضمن اینکه استفاده از ماسک نیز می‌تواند در کاهش ورود مواد آلاینده به بدن موثر باشد؛همچنین در هوای آلوده می‌تواند ویروس بیشتری وجود داشته باشد.
این روزها نفس‌های ما رنگ و روی تیره به خود گرفته و راهکار رفع این تیرگی، جدا از وظائف مهم دستگاههای مختلف در کاهش آلاینده‌ها ، رعایت توصیه‌های بهداشتی ویژه آلودگی هواست. سعی کنیم تا می‌توانیم کمتر از خانه بیرون بیاییم و مصرف مایعات، میوه جات و سبزی‌ها را به حداکثر برسانیم.
