به گزارش پایگاه خبری صراط به نقل از مهر، ایسنا، انتقال آب به مناطق کویری کشور مدت‌هاست که مطرح است؛ طرح‌های انتقال آب از دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان به فلات مرکزی مدافعان و مخالفانی دارد، اما در دولت سیزدهم انتقال آب با جدیت در حال پیگیری است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز یکی منتقدان انتقال آب بود که در گفت و گویی با ایسنا گفت که انتقاد بر «انتقال آب» درون حوضه کشوری بود که دولت سیزدهم هم پای این مسئله ایستاده است و انجام نمی‌شود، اما مسئله مهم انتقال آب از منابع اقیانوسی و دریایی است و کشور ما در شرایطی قرار دارد که این کار باید انجام شود. ما بحث انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به داخل کشور به‌خصوص به سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و تا حدودی خراسان جنوبی را داریم. این آب به دلیل کیفیت مناسب دریای عمان نسلت به خلیج فارس و کاهش هزینه‌ها از این دریا انتقال خواهد یافت. البته از جنبه‌های شاخص‌های محیط زیستی نیز موضوع را بررسی می‌کنیم تا برای بوم زیست اتفاقی نیفتد.
ایرج حشمتی سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با ایسنا درباره انتقال آب از دریای عمان اظهار کرد: با توجه به کاهش منابع آب در بسیاری از نواحی نیمه‌خشک کشور و تأمین یکپارچه آب مورد نیاز، وزارت نیرو در راستای تحقق اهداف مفاد ماده ۲۱ قانون توزیع عادلانه آب مبنی بر تأمین، توزیع و بهره‌برداری منابع آب برای کشور، انتقال مصنوعی آب به مناطق مورد نیاز کشور را به‌عنوان یک راهکار مناسب تلقی می‌کند.
وی ادامه داد: در برخی مواقع عملیات مهندسی اینگونه طرح‌ها گسترده و در قالب ایجاد تأسیسات انحراف مسیر، تونل‌ها، پمپاژ و مخازن در دستور کار بوده است. این طرح‌ها در مواردی که با هدف تأمین آب درون حوضه‌ای همراه باشد با رعایت روش‌های مدیریتی مناسب و اتخاذ تمهیدات و ملاحظات محیط زیستی پروژه برای تأمین آب مورد نیاز مردم قابل اجراست.
سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: چنانچه مراتب تأمین آب از طریق انتقال آب بین حوضه‌ای باشد، گروه‌های مختلف ذینفع و جوامع محلی شرایط زیست محیطی مبداء و مقصد طرح را متأثر می‌کند و پیامد‌های اجتماعی ویژه‌ای را نیز به‌همراه خواهد داشت.
وی ادامه داد: از جمله این آثار و پیامد‌ها می‌توان به آثار دامنه‌دار بیوژئو شیمیایی که پیش‌بینی آن‌ها دشوار است، اشاره کرد، همچنین در جریان ارزیابی هزینه ـ منفعت، مشکلات و فواید ملموس و ناملموس به‌همراه دارد که شناخت و حل آن‌ها دشوار است.
حشمتی افزود: این طرح گزینه‌های دیگر مثل جایگزینی جریان مجازی آب به جای جریان فیزیکی را در نظر نمی‌گیرد همچنین موجب ایجاد حساسیت در بین جوامع تأثیر پذیر می‌شود و پیامد‌های سیاسی در پی دارد. علی رغم موارد مطروحه و عدم قطعیت علمی هزینه‌های زیاد و پیامد‌های بالقوه محیط زیستی، برخی سیاستمداران چنین طرح‌هایی را امکان پذیر می‌دانند.
وی ادامه داد: در سال ۱۹۷۸ کمیسیون بین المللی آبیاری و زهکشی در دهمین کنگره خود در آتن، معیار‌هایی را برای طرح‌های انتقال آب پیشنهاد کرده است که طبق این پیشنهادات، نیاز‌های کنونی و آینده حوضه صادر کننده به‌طور کامل باید تأمین شود، نیاز حوضه وارد کننده آب باید به حداقل برسد، آثار نامطلوب ناشی از انتقال آب در حوضه صادر کننده آب، تغییرات در رژیم هیدرولوژیکی همچنین منافع زیبا شناختی و انسانی آب و املاک و اراضی تحت تاثیر باید به حداقل رسانده شود.
سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: برای اجرای اینگونه طرح‌ها، ارزش‌های بنیادی نظیر عدالت، تصمیم گیری مشارکتی، پایداری و پاسخگویی در انجام مطالعات ارزیابی باید مد نظر قرار گیرد و در عین حفظ یکپارچگی اکولوژیکی زیست محیطی و هیدرولوژیکی طراحی و مدیریت شوند.
وی به معیار‌های ارزیابی طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای اشاره کرد و گفت: این آب‌ها باید برای تامین مصارف شرب باشد. منطقه دریافت کننده با کم آبی روبه‌رو باشد آنچنان که با سایر اقدامات مرتفع نشود همچنین منابع آب مبدا کافی باشد و هر گونه خسران به آن جبران شود.
حشمتی در پایان گفت: از جمله دیگر معیار‌ها این است که هیچگونه خسارت اساسی زیست‌محیطی به مبداء و مقصد وارد و هیچگونه اختلال اساسی، اجتماعی، فرهنگی در مبداء و مقصد ایجاد نشود. منافع انتقال آب باید میان مبدأ و مقصد عادلانه تقسیم شود و حکمرانی خوبی صورت پذیرد و برای انجام طرح از دانش مطمئن استفاده شود؛ همچنین پایداری طرح از جنبه‌های مختلف اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی ارزیابی شود و پاسخ قابل قبولی داشته باشد. این معیار‌ها مبنای تصمیم‌گیری مطالعات ارزیابی طرح‌های مذکور برای صدور تاییدیه محیط زیستی است.
چگونگی انتقال آب از عمان به استان‌های کم‌آب
سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه اگر مراتب تأمین آب از طریق انتقال آب بین حوضه‌ای باشد، تاثیرات بسیاری را به‌همراه دارد، گفت: با توجه به کاهش منابع آب در بسیاری از نواحی نیمه‌خشک کشور و تأمین یکپارچه آب مورد نیاز، موضوع انتقال آب می‌تواند راهکار مناسبی باشد.
