تولید گندم در سال جاری نسبت به سال گذشته به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. به طوری که به گفته رییس هیات مدیره انجمن تامین کنندگان غلات ایران، میزان واردات گندم به کشور در سال جاری حدود ۸ میلیون تن خواهد بود. اما دلایلی که به افزایش واردات گندم در کشور منجر شده است، فقط مختص ایران نیست. به نظر می‌رسد خشکسالی‌های پی در پی و شیوع بیماری کرونا، توزیع گندم و میزان ذخایر این محصول را در بسیاری از کشور‌ها کاهش داده است. اما آنچه مهم است این است که ما برای کشور خود چه برنامه‌ای داریم؟ باتوجه به شرایط اقلیمی کشور و افزایش خشکسالی‌ها و بحران کم آبی، مسئولین کشور برای تامین این محصول استراتژیک در سال جاری و سال‌های آینده چه خواهند کرد؟
به گزارش رکنا، فریال مستوفی، رییس مرکز خدمات مشاوره و سرمایه گذاری انجمن اتاق بازرگانی ایران گفت: برداشت گندم ایران بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون تن برآورد شده که کمتر از میانگین سالانه ۱۵ میلیون تن است.
چرا با کاهش تولید گندم مواجه شدیم؟ آیا شعار خودکفایی در تولید گندم محقق شد؟ آیا توانستیم مشکلات کشاورزان اعم از خشکسالی، خرید مواد اولیه مثل سم و بذر را برای همیشه برطرف کنیم؟ چرا ناگزیر به واردات گندم شده ایم؟ چرا بخش اعظم معاملات کشور در حال حاضر صرف واردات گندم شده است؟ در این خصوص گفتگوی رکنا با علیقلی ایمانی، مدیر عامل بنیاد ملی گندمکاران کشور را بخوانید:
افزایش قیمت نهاده‌های تولید و خشکسالی تولید گندم را کاهش داد /قیمت نهاده‌ها با ارز نیمایی محاسبه شد
ایمانی در ابتدا گفت: ما در حوزه گندم یک مصرف سالانه و یک ذخایر استراتژیک داریم. معمولا بین ۳ تا ۵ ماه همه دولت‌ها در جهان گندم ذخیره می‌کنند تا بتوانند در بروز مشکل از این ذخایر استفاده کنند تا محصول جدید برسد. خوشبختانه ذخایر استراتژیک ما در کشور از وضعیت مناسبی برخوردار است. می‌ماند مصرف سالانه کشور که ۱۱ میلیون تن کل مصرفی است که ما نیاز داریم.
وی ادامه داد: امسال دو موضوع باعث شد که در حوزه گندم خسارت وارد شود. نخست در ابتدای فصل، جهش ناگهانی قیمت نهاده‌های تولید مثل کود، سم و بذر که قیمت این کالا‌ها را از قیمت ارز ۴۲۰۰ تومانی به ارز نیمایی رساند و قیمت‌ها تا ۶ برابر افزایش پیدا کرد. چون کشاورزی در کشور ما، کشاورزی معیشتی است و کشاورزی اقتصادی و صنعتی نیست که کشاورز بتواند در این شرایط از پس انداز خود استفاده کند؛ لذا تحمل این شرایط از توان کشاورز خارج شد و کشاورز نتوانست نهاده‌های مورد نیاز در بخش تغذیه گیاهی مثل انواع کود‌ها را تامین کند. از طرفی هم عوامل خسارت زایی مثل علف هرز و بیماری‌ها و آفات را نتوانست با این افزایش قیمت‌ها از بین ببرد و به تولید کشور خسارت وارد شد.
تولید گندم در کشور کاهش یافته است
مدیر عامل بنیاد ملی گندم کاران کشور افزود: مساله دیگر بحث خشکسالی‌ها بود که در اکثر کشور خشکسالی شدید و بسیار شدید داشتیم. در این شرایط به بخش اعظم گندم در مناطق دیم صدمه وارد شد و نهایتا خرید گندم نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرد و به ۵ میلیون تن رسید.
ایمانی گفت: به دلیل نیاز سالانه گندم در کشور که ۱۱ میلیون تن است، مصوب و ثبت سفارش شده است که ۵ میلیون تن برای سال جاری گندم وارد کشور شود و ممکن است در ادامه به این مقدار اضافه شود. به طور معمول گندم از کشور‌های اکراین، آلمان فرانسه وارد می‌شود.
شعار خودکفایی در گندم محقق شده است؟
مدیرعامل بنیاد ملی گندم کاران درباره بحث خودکفایی در گندم گفت: ما در ۲ برهه از زمان در حوزه تولید گندم خودکفا شدیم. سال ۸۳ و چند سالی پس از آن ما در این زمینه خودکفا بودیم. اما وقتی حمایت دولت‌ها از کشاورز و صنعت کشاورزی قطع شد، تولید گندم با مشکل مواجه شد. در سال ۹۲ ما ۷ میلیون تن گندم وارد کشور کردیم. پس از آن دولت یازدهم با تاکید رهبری، تدابیری اندیشید. متناسب سازی قیمت، تامین به موقع نهاده ها، توسعه مکانیزاسیون در کشاورزی و حمایت‌هایی از این دست از سوی دولت به تدریج مهیا شد.
وی ادامه داد: در سال ۹۵ علاوه بر این که واردات گندم نداشتیم، در مصرف گندم خودکفا شدیم و ذخایر خود را نیز تامین کردیم و ۱۴ میلیون تن گندم تولید کردیم. این موضوع تا سال گذشته ادامه داشت و واردات گندم نداشتیم. امسال هم اگر دولت از تولید حمایت کند و بویژه بر بحث کشت قراردادی، که نهاده‌ها را دولت خریداری کند و در اختیار کشاورز قرار دهد و زمان برداشت محصول هزینه آن را دریافت کند، می‌توانیم میزان گندم مورد نیاز کشور را تولید کنیم. امیدواریم با حمایت‌های یارانه‌ای و بحث بیمه کشاورزان، مجدد خودکفایی پابرجا و مستمر شود.
چرا قیمت نان افزایش یافت؟
ایمانی درخصوص افزایش قیمت نان در پی افزایش قیمت گندم گفت: قیمت نان هیچ ارتباطی به قیمت آرد ندارد. به این دلیل که چندین سال است که دولت به قیمت ثابت آرد به نانوایان می‌دهد. دولت به نانوایان یارانه می‌دهد. دولت آرد گندم ۶۲۵ تومانی را به نانوایان می‌دهد. در صورتی که دولت گندم را از کشاورز ۵ هزار تومان خرید کرده است. در بودجه سنواتی دولت آمده است که هیچ افزایش قیمتی در بحث آرد نداریم. آنچه باعث افزایش قیمت نان شده است حق کارگر و هزینه‌های جانبی مثل آب، برق و ... است.
اگر دولت حمایت می‌کرد به واردات نیاز نداشتیم
وی تاکید کرد در حال حاضر ۲ میلیون هکتار اراضی آبی برای کشت گندم در کشور وجود دارد. اگر حمایت‌های لازم را از بهره برداران داشته باشیم، حداقل می‌توانم بگویم به طور تضمینی ۵ میلیون تن گندم که در حال حاضر کمبود داریم را می‌توانیم تولید کنیم. علاوه بر این می‌توانیم روی ۴ میلیون هکتار اراضی دیمی هم حساب کنیم. باید برای این ۲ میلیون هکتار اراضی آبی برنامه ریزی داشته باشیم. اگر دولت در سال گذشته نهاده‌های تولید را به صورت مدتی یا سرمحصولی به کشاورزان تحویل می‌داد، شاید واردات ما در شرایط خشکسالی به ۲ میلیون تن هم نمی‌رسید.
همه مطالبات گندم کاران پرداخت شده است
ایمانی در آخر ضمن بیان این که کشاورزان هیچ طلبی از دولت ندارند، گفت: امسال شرایط بسیار مطلوب بود و حداکثر ظرف یک هفته تا ۱۰ روز مطالبات کشاورزان پرداخت شده است. اگر مراجع ذی ربط همچنان بتوانند از کشاورزان حمایت کنند میزان تولید افزایش می‌یابد. تامین نقدینگی و وام‌های کم بهره از سوی بانک کشاورزی، تامین کود از سوی شرکت خدمات حمایتی، بازرگانی دولتی با خرید کود و اخذ هزینه در زمان تحویل گندم و پوشش بیمه‌ای با درصد پایین به کشاورز انگیزه می‌دهد که با خیال راحت فقط به تولید بپردازد.
امسال ۵ میلیون تن گندم کم داریم / گران شدن نان ربطی به گندم ندارد!
خشکسالی، شرایط اقتصادی ناشی از شیوع کرونا و افزایش قیمت نهاده‌های تولید دلایلی است که تولید گندم در کشور را به میزان چشمگیری کاهش و در پی آن واردات را افزایش داده است.
