فرد مبتلا هر تصمیمی در ارتباط با کرونا بگیرد و هر کاری بکند، آثار خارجی دارد. بدین معنا که تصمیم و اقدام وی، علاوه بر خودش و طرف مبادله اش، بر دیگران نیز که بیرون از مبادله هستند، اثر میگذارد. واکسن بخرد و تزریق کند ، یا هزینه کند(پولی و غیرپولی)، و به مراکز دولتی برود تا از تزریق رایگان بهره ببرد، علاوه بر خودش، دهها یا صدها نفر را مصون می سازد یعنی کارش آثار خارجی مثبت دارد. ولی اگر از واکسیناسیون خودداری کند و مثلا سوار مترو شود، گرچه از هزینه های واکسیناسیون خلاص شده، ولی، جان خودش و عده ای را به خطر میندازد.
یعنی خوداری از تزریق واکسن، آثار خارجی منفی دارد. در اقتصاد بخش عمومی روشن می‌کنیم که در اینگونه موارد که پای سود و زیان افراد خارج از مبادله، به میان می آید، دولت به مصرف کننده یا تولیدکننده ای که اقدامش آثار خارجی دارد، اجازه تصمیم گیری مستقل نمیدهد. و دخالت را تا جایی که بتواند، آثار خارجی را خنثی سازد، مجاز؛ بلکه ضروری میشمارد.
(از ذکر همه نکات مربوط صرف نظر میکنم) مثلا دولت ها هزینه های سنگینی را تقبل میکنند تا تحصیلات عمومی را در دسترس همه بگذارند و معمولا تحصیلات عمومی در غالب کشورها، مانند کشور ما، اجباری است؛ چون فرد باسواد علاه بر خودش به دیگران نیز خیر می رساند. و اگر پدرومادر از فرستادن فرزندان به مدرسه خودداری بورزند، مجرم شناخته می‌شوند.
هرجا کرونا، این واگیرِ جانگیر و جهانگیر هست، فرد ساکن در محیط هرچه کند، می‌تواند در سرنوشت دیگران، اثر تعیین کننده مثبت یا منفی بگذارد. چون خودداری فرد سالم از واکسن زدن، ظرفیت کشتن هزاران نفر را دارد. دولت ها، به ناچار باید قدم به میدان بگذارند. این جا، جای مماشات نیست. اقتدار و قدرت دولت باید به کمال بکار گرفته شود.
