«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران که به دلیل رعایت پروتکل‌های کرونا به صورت آنلاین برگزار شد، ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی در ابتدا روز ملی سینما را به همه سینماگران و هنرمندان ایران زمین تبریک گفت.
خطیب‌زاده به نشست مجازی وزرای خارجه ۶ کشور همسایه افغانستان در هفته گذشته اشاره کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره نشست روز گذشته آیت‌الله رئیسی و مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق و افزایش سهمیه روادید زوار اربعین نیز اظهار داشت: سفر الکاظمی در راستای روابط بسیار نزدیک ایران و عراق انجام شد. نخست وزیر عراق به عنوان اولین مقام ارشد خارجی بعد از تحلیف به ایران سفر و هیأت بلندپایه‌ای را به همراه داشت و گفت‌وگوهای خیلی خوبی در تهران انجام و تمرکز بر مسائل اقتصادی و تجاری و پروژه‌های در دست اجرا بود مثل پروژه راه‌آهن بصره - شلمچه و نفت و گاز بود. درباره تسهیل روادید تردد اتباع دو کشور و زوار اربعین توافقاتی صورت گرفت.
وی افزود: دو طرف تلاش دارند عدد را با رعایت سلامت زوار بالا ببرند. توافق اولیه در بغداد ۳۰ هزار نفر از زوار ایرانی بود که از مسیر هوایی وارد عراق شوند. پیش از سفر الکاظمی عدد ۶۰ هزار توافق شد و در سفر روز گذشته مجدد توافق شد روی ۶۰ هزار مقامات بهداشتی و مرتبط با اربعین تجدید نظر کنند و براساس هر میزانی که شود حداکثر امکان را محقق کنند ولی در تردد هوایی است.
خطیب‌زاده درباره لغو روادید نیز اظهار داشت: ما لغو روادید را برای اتباع عراقی تصویب کردیم و منوط به عمل متقابل از سوی دوستان عراق بود که الکاظمی برای ترددهای هوایی این توافق انجام شد و ترتیبات اجرایی طی روزهای آتی صورت خواهد گرفت.
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی درباره سفر وزیر خارجه کشورمان به هند نیز بیان کرد: سفری به هند دردستورکار بود که با توجه به سفر تاجیکستان برای شرکت در نشست شانگهای و این هفته امکان انجام این سفر نخواهد بود و این سفر زمانبندی جدیدی خواهد داشت که اعلام خواهم کرد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفت: رژیم صهیونیستی به عنوان موجودیت نامشروعی که به قرارگاه ترور و تروریسم دولتی تبدیل شده شرایط خطیری را برای منطقه و جهان رقم زده است. این رژیمی که به حقوق بین‌الملل پایبندی ندارد بر روی صدها کلاهک هسته‌ای نشسته و برنامه فعال نظامی هسته‌ای دارد و به صورت ممتد پیوستنش را به پیمان منع سلاح هسته‌ای رد کرده است و مقررات پادمان را نپذیرفته و به عنوان رژیم یاغی در نظام بین الملل شناخته می‌شود و آبرویی ندارد.
وی افزود: متاسفانه استاندارد دوگانه و بسیار شرم آور برای غرب وجود دارد که نه تنها فشاری برای پیوستن و خلع سلاح این رژیم انجام نمی‌دهند بلکه همه امکانات خود را در اختیار این دردانه قرار می‌دهند. ایران و کشورهای متحد و اسلامی و دوست پیگیر خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای هستند و این طرح بارها پیشنهاد شده که آخرین بار توسط آمریکا به خاطر این رژیم بایکوت شد. این رژیم هیچ جایگاهی ندارد که در خصوص کشورهای عضو ان.پی.تی صحبت کند.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بیانیه مشترک صادره در این سفر نیز اظهار داشت: مروادات ایران و آژانس معمول و فنی است و مادامی که جنبه غیرسیاسی و غیر تبعیض آمیز آژانس با ایران حفظ شود ایران روابط خود را با آژانس حفظ کرده است. سفر گروسی در چارچوب حل برخی مسائل فیمابین است.
وی اظهار داشت: رایزنی‌های خیلی خوبی انجام شد و موضوعات جدیدی نبوده است و در بستر همکاری فیمابین در حال انجام بود که به خاطر اجلاس حکام گفتوگوها به صورت فشرده انجام شد و توافق شد در چارچوب فنی بدون اجازه به طرف‌های دیگر که موضوعات سیاسی را وارد روابط ایران و آژانس کنند این روابط ادامه یابد. آقای اسلامی برای شرکت در کنفرانس عمومی آژٰانس به وین خواهد رفت و توافق شد آقای گروسی سفرهای خود را به صورت منظم‌تری به تهران انجام دهد و بعد از نشست شورای حکام به تهران بازخواهد گشت.
خطیب‌زاده ادامه داد: مفاهمه‌ای بین ایران و آژانس طی چند سال گذشته وجود داشته و براساس مفاهمه دو طرف کارهای خود را جلو بردند. اگر طرف‌هایی بخواهند روابط فنی را آلوده به اغراض سیاسی کنند پاسخ ایران پاسخ درخوری خواهد بود.
وی گفت: برخی شاید به دنبال قطعنامه بودند ولی این چیزی نیست که در چارچوب فنی بین ایران و آژانس انجام شده است. بدون اینکه آژانس دسترسی به محتویات کارت‌های حافظه داشته باشد کارت‌های حافظه که به دلیل پر شدن حافظه نیاز به جایگزینی دارد، بدون دسترسی به آژانس تعویض خواهند شد. یکسری تعمیرات دوربین‌ها لازم دارند که باید انجام شود.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین اظهار داشت: با دقت و از نزدیک نشست شورای حکام را دنبال می‌کنیم.
وی درباره تغییر معاونت سیاسی وزارت خارجه نیز گفت: در وزارت خارجه گردش مدیران و نخبگان موضوع شناخته شده است. وزارت خارجه یک نهاد حاکمیتی است و وزارتخانه سیاسی و جناحی نیست و دیپلمات‌های ایران در چارچوب اصول حاکمیتی حرکت می‌کنند و هر وقت ضروری و لازم باشد گردش مدیران در وزارت خارجه اتفاق می‌افتد و هم محتمل است و هم احتمالا در روزهای آتی برخی اعلام خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی اظهار داشت: سفر محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی به وین تاریخ قطعی را ندارم و نمی‌دانم کنفرانس چه زمانی است ولی سازمان انرژی اتمی عضوی از تیم مذاکره کننده در وین بوده است.
وی درباره حضور آیت‌الله رئیسی در نشست سران شانگهای گفت: این اولین سفر خارجی دکتر رئیسی است یک جنبه شرکت در اجلاس شانگهای و دیگری ظرفیت دوجانبه سفر است و در هر دو جنبه برنامه‌های گسترده‌ای توسط نهاد ریاست جمهوری در دست پیگیری است. پیگیری‌های ضروری در دوشنبه و سفارت ما انجام شده است. اینکه درخواست ایران در نشست شانگهای بررسی می‌شود و امیدواریم بررسی به نتیجه‌ای که انتظار داریم ختم شود.
خطیب‌زاده همچنین درباره واردات واکسن‌های فایزر و مدرنا نیز اظهار داشت: ما در خصوص واردات واکسن هیچ خط قرمزی نداشتیم و نداریم و مرجعیت صلاحیت‌دار و یگانه اینکه کدام واکسن وارد شود وزارت خارجه بوده است. وزارت بهداشت در مقاطعی مصحلت ندانسته و تصور این بوده که منابع قابل اعتماد نیستند و شرکت‌های وارداتی دارای ویژگی‌های واردات نبودند. در یکی دو ماه اخیر درخواست‌ها به صورت حداکثری در حال تایید شدن است و از مسیرهای مختلف باعث تسریع در واردات واکسن شده است. از مسیر کوواکس و همکاری با کشورهایی چون چین واردات در حال انجام است.
وی گفت: در خصوص تامین نیازهای مردم مسیر برجامی و غیربرجامی نمی‌شناسیم و هیچ خط قرمزی نداریم. دولتی در جهان است که می‌خواهد خود را به عنوان پلیس دنیا معرفی کند و بدون توجه به قوانین بین‌المللی خودش قاضی و زندانبان می‌شود. دنیا بیدار شده و می‌داند که آمریکا نمی‌تواند قوانین خود را به عنوان قوانین بین‌المللی تحمیل کند. به رغم تمامی تحریم‌ها و فشارها وظیفه قطعی و اصلی حاکمیت است که نیازهای مردم را تامین کند.
خطیب‌زاده با اشاره به واردات واکسن در هفته‌های گذشته ادامه داد: ادامه واردات واکسن در مسیر عادی خود ادامه خواهد یافت همراه با تولید پرافتخار داخلی این مسیر تشدید خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره به رسمیت شناختن طالبان گفت: ایران جزو معدود کنشگرانی است که با همه طرف ها در افغانستان روابط خود را دارد. با برخی گفت‌وگوهای فراگیرتر و با برخی محدودتر داشته است. همواره سعی کردیم با این گروه‌ها گفت‌وگو کنیم و دور اول گفت‌وگوهای فراگیر بین الافغانی در تهران برگزار شد و سعی کردیم همه گروه‌ها را مشارکت دهیم.
به گزارش فارس، وی افزود: تأکید کردیم مسیری که به برادرکشی در افغانستان بینجامد مسیر درستی نیست. بر خواست و اراده مردم در آینده افغانستان و عدم دخالت خارجی تأکید کردیم.
خطیب‌زاده ادامه داد: در وزارت خارجه بعد از این بحران تلاش کردیم به صورت جدی و متمرکز کارها را جلو ببریم. اخیرا ستاد عالی افغانستان در وزارت خارجه ذیل نماینده ویژه شکل گرفته است.
این دیپلمات ارشد ایرانی اضافه کرد: آن‌چه اراده قطعی ماست تقویت روابط با مردم افغانستان و کمک به تحقق خواست و اراده مردم مظلوم و سربلند و غیور افغانستان است.
وی درباره دعوت از ایران توسط طالبان نیز اظهار داشت: زود است در این زمینه صحبت کنیم باید تشکیل دولت آینده افغانستان را ببینیم و بعد در مورد موضوعات دیگر تصمیم می‌گیریم. براساس عملکرد طالبان، در خصوص درخواست و دعوت آنها تصمیم می‌گیریم.
سفر الکاظمی به تهران و اینکه درباره عربستان گفتگو شده است؟ گفت: دولت عراق نقش بسیار مهمی در این گفتوگوها داشته است.
وی درباره مانور نظامی مشترک در دریای خزر توسط ترکیه و جمهوری آذربایجان هم گفت: کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر این موضوع را کاملا روشن کرده است و توافقات پنج کشور ساحلی درباره عدم قانونی بودن حضور نظامی کشورهای غیر از این پنج کشور است و این موضوع را در دستورکار وزارت خارجه داریم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره بیانیه کمیته چهارجانبه اتحادیه عرب نیز بیان کرد: اقدامات کشورهای خاص که شناخته شده هستند در تدوین این بیانیه‌های نخ نما و خسته کننده و ملال آور انجام می‌شود با روح تحولات در منطقه به صورت چندجانبه و دوجانبه و تحولات بین کشورهای منطقه مغایرت دارد و مانع جدی را برای همگرایی بیشتر منطقه‌ای ایجاد می‌کند.
وی گفت: نفس این بیانیه‌ها نشان می‌دهد آنهایی که این بیانیه‌ها را کپی پیست می‌کنند چقدر از تحولات منطقه و درک بدیهیات تحولات در منطقه به دور هستند. ایران به عنوان کشور مقتدر در منطقه درباره امنیت ملی و تمامیت ارضی خود هیچ مصالحه‌ای نمی‌کند. مسیر گفت‌وگوهای منطقه‌ای برای امنیت درون زا مسیری است که این کشورها باید به آن پایبند باشند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره میزان مطالبات ایران از عراق نیز اظهار داشت: این یکی از موضوعاتی است که لاینقطع به عنوان موضوع گفتگوهای ما با دوستان در عراق بوده است. بخشی از آن تأدیه شده ولی بخش عمده آن باقی مانده است. در این سفر در خصوص این‌ها گفت‌وگوهایی شد و بخش‌های فنی و تکنیکی موضوع با هم جلساتی داشتند و پیشرفت‌هایی داشته ولی قابل قبول نبوده است.
وی ادامه داد: این موضوع را پیگیری خواهیم کرد و سفیر ما بعد از بازگشت به بغداد این موضوع را در دستورکار خواهد داشت.
