هشت استان گیلان، اصفهان، خراسان شمالی، همدان، خراسان رضوی، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و قم با کمبود اکسیژن روبه‌رو هستند که موجب فشار مضاعف بر بیماران و کادر درمان شده است.
روزنامه همشهری نوشت: «بیماران مبتلا به کرونا این روزها مشکلات بسیاری پیش رو دارند. جدا از روند کند واکسیناسیون، کمبود دارو، سرم و اکسیژن جان آنها را به شکلی جدی تهدید می‌کند. شاید بتوان جایگزینی برای دارو یا سرم پیدا کرد اما نفس که به قول سعدی ممد حیات است، جایگزینی جز اتصال به دستگاه اکسیژن ندارد و کمبود آن می‌تواند به مرگ بیمار منتهی خواهد شد. حالا کمبود دستگاه‌های اکسیژن‌ساز و کپسول‌های اکسیژن مشکلات زیادی را به وجود آورده است و در تعدادی از استان‌ها باعث شده خانواده‌های بیماران راهی صف‌های خرید و پرکردن کپسول اکسیژن شوند.
چنین کمبودی بار اضافی بر دوش مردمی است که با ترس از کرونا روزگار می‌گذرانند، در انتظار نوبت واکسن هستند و در صورت بیماری باید هزینه گزاف تهیه داروهای نه‌چندان مؤثر وارداتی را هم تامین کنند یا حتی اگر بیمار نباشند، عضوی از کادر درمان هستند که در صورت نبود اکسیژن باید مرگ بیمارانشان را نظاره‌گر باشند و مایوس از نجات بیمارانشان فرسوده‌تر از پیش شوند.
هم‌اکنون حداقل هشت استان با این مشکل مواجه هستند؛ به طوری که در گیلان، اصفهان، خراسان شمالی، همدان، خراسان رضوی، چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه و قم کمبود اکسیژن به مرحله حاد رسیده و گاهی نیاز بیماران با کمک خیران و برخی نهادها تامین می‌شود.
کمبود اکسیژن در خراسان شمالی
همین چند روز قبل بود که سیداحمد هاشمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، از مشکل تامین اکسیژن برای بیماران بیمارستان‌های هاشمی رفسنجانی و امام حسن(ع) این استان خبر داد؛ مشکلی که به گفته او با وجود نصب دو دستگاه اکسیژن‌ساز جدید هنوز باقی است.
معاون درمان علوم پزشکی خراسان شمالی وضعیت فعلی بیماری کرونا در این استان را فوق بحرانی ارزیابی می‌کند و به همشهری می‌گوید: در موج‌های قبلی حداکثر ۳۵۰ بستری داشتیم اما در این موج با این که تعداد تخت‌های فعال ۱۰۴۰ مورد است، ۱۲۰۰ بیمار کرونایی در بیمارستان‌های استان بستری هستند. از سوی دیگر هر روز ۴۰۰ بیمار به شکل سرپایی درمان می‌شوند که این تعداد هم، بار زیادی بر دوش کادر درمان میگذارد.
قاسم بیانی با بیان این که بیمارستان‌های هاشمی رفسنجانی و امام حسن(ع) در سال ۹۶ راه‌اندازی شده‌اند و همان زمان برای هر یک از آنها اکسیژن‌ساز هم نصب شد، می‌افزاید: هم‌اکنون در بیمارستان هاشمی ۲۳۰ نفر و در بیمارستان امام حسن(ع) ۳۳۵ نفر بستری هستند و به همین دلیل با کمبود مواجه شده‌ایم.
وی با بیان این که در هر دو بیمارستان هر جا امکان استفاده از دستگاه اکسیژن‌ساز است، بیماری بستری شده، می‌گوید: در روزهای گذشته در این دو بیمارستان چند بار دچار افت اکسیژن شدیم و برای جبران این وضعیت از دستگاه کمک‌تنفسی «بای‌پپ» استفاده کردیم تا بیماری آسیب نبیند. در حال حاضر هم یک دستگاه ۶۰۰ لیتری اکسیژن‌ساز قرار است نصب کنیم. البته در هر بخش یا هر اتاق بیمارستان کپسول‌های اکسیژن هم وجود دارد که در صورت قطع دستگاه اکسیژن‌ساز یا پیش‌آمدن مشکلات دیگر، بیمار موقتا به آنها وصل می‌شود.
بیانی کار این روزهای علوم‌پزشکی خراسان شمالی را مدیریت نقطه به نقطه می‌نامد و ادامه می‌دهد: آمار بیمارستان‌ها و میزان بستری و مرخصی آنها چهار بار در روز بررسی می‌شود تا بتوانیم وضعیت و کمبودها را مدیریت کنیم.
تامین اکسیژن از تهران و اصفهان برای گیلان
بیمارستان‌های گیلان هم در روزهای اخیر با کمبود اکسیژن مواجه شده‌اند. وجود دو هزار بیمار بستری کرونایی در بیمارستان‌های استان نیاز به کپسول اکسیژن یا دستگاه‌های اکسیژن‌ساز را بیش از پیش کرده است و در نتیجه، برخی از گروه‌های خیر و مردمی و نیز سپاه پاسداران برای تهیه کپسول اکسیژن همت گماردند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بیان این که ظرفیت تولید اکسیژن در گیلان محدود است، می‌گوید: با وجود فعالیت دو کارخانه تولید اکسیژن مایع در استان، از تهران و اصفهان نیز برای بیماران کرونایی اکسیژن وارد می‌کنیم.
انوش دهنادی‌مقدم با بیان این که یازده اکسیژن‌ساز به بیمارستان‌های گیلان اضافه شده است، می‌افزاید: در پیک پنجم کرونا ۹ اکسیژن‌ساز با ظرفیت ۶۰۰ لیتری و سه مخزن اکسیژن با ظرفیت ۲۰ تن در بیمارستان‌های استان به بهره‌برداری رسیده است.
با این حال و در شرایطی که به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان دو اکسیژن‌ساز و چند مخزن اکسیژن با کمک خیران، سپاه قدس گیلان و وزارت بهداشت تهیه و در بیمارستان‌های گیلان نصب شده است اما همچنان نیاز به تهیه کپسول اکسیژن در گیلان وجود دارد.
ارسلان سالاری با بیان این که با کمک سپاه قدس گیلان، بسیج و خیران ۵۰۰ کپسول اکسیژن تهیه شده است، می‌گوید: ۲۰۰ کپسول به بیمارستان‌های گیلان تحویل و ۳۰۰ کپسول دیگر تا چند روز دیگر وارد می‌شود.
کمبود اکسیژن در سایر استان‌ها
کمبود اکسیژن در بیمارستان‌ها، مراکز تامین کپسول اکسیژن و همچنین در میان بیماران بستری در منزل در استان‌های دیگر نیز وجود دارد. اردبیل یکی از این استانهاست و گر چه دیرتر از مناطق دیگر وارد موج پنجم کرونا شد اما اکنون شرایط ابتلا و بستری در این استان بحرانی است. هر چند روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل موضوع کمبود اکسیژن در این استان را انکار می‌کند، اما آن طور که شهرام حبیب‌زاده، رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی اردبیل، گفته است، وضعیت بحرانی شیوع کرونا در اردبیل ادامه دارد. شمار مبتلایان جدید و بستری نسبت به ماه قبل بیش از هشت برابر شده و در این شرایط استان در زمینه تخت، پرستار و اکسیژن کافی مشکل جدی دارد. چهار محال و بختیاری هم مشکلات خاص خود را در زمینه تامین اکسیژن دارد و به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، به دلیل افزایش بیماران مبتلا به کرونا، مراکز درمانی استان مانند بیمارستان‌های هاجر و کاشانی شهرکرد و بیمارستان سیدالشهدا(ع) فارسان با کمبود کپسول اکسیژن سیار روبه‌رو هستند.
در اصفهان هم بیمارستان امیرالمومنین(ع) شهرستان شهرضا با کمبود اکسیژن برای بیماران کرونایی مواجه است و آن گونه که رئیس این بیمارستان می‌گوید درمان ۱۵۰ بیمار کرونایی بستری در این بیمارستان به جز کمبود اکسیژن با کمبودهای دارویی و نیروی انسانی به سختی انجام می‌شود.
به گفته سیدمهدی دیباجی، هم‌اکنون از ۲۰۰تخت بیمارستان امیرالمومنین(ع) شهرضا ۱۶۰ تخت در حال مصرف اکسیژن هستند و امکانات فعلی جوابگوی بیماران نیست. در واقع بیمارستان‌ها زمانی ساخته شده که ویروس کرونایی وجود نداشته و اکسیژن‌ساز برای آن زمان در نظر گرفته شده است.
خراسان رضوی به نوعی دیگر مشکل اکسیژن دارد. در این استان تشکیل صف تقاضای گاز اکسیژن در مشهد بیماران را نگران کرده است. با این حال به گفته جواد خزایی، سرپرست سازمان صمت خراسان رضوی دو واحد تولید گاز اکسیژن در مشهد وارد چرخه تولید شده‌اند تا این مشکل رفع شود.
به گفته او در این استان بیش از ۸۰۰ کپسول اکسیژن از طریق خیران بخش خصوصی به دانشگاه علوم پزشکی مشهد اهدا شده است تا بخشی از مشکلات این استان حل شود.
تجربه کمبود اکسیژن
موج پنجم کرونا در مازندران هم مانند استان‌های ذکرشده، همه رکوردهای آماری مرتبط با دوران شیوع کووید-۱۹ را شکست. از مجموع بستری‌شدگان و بیماران بدحال تا تعداد مرگ‌های ناشی از ابتلا به کرونا همگی در دو ماه اخیر با افزایش بیش از دو برابری نسبت به چهار موج قبلی این بیماری مواجه شدند. در نتیجه فشاری که بر کادر درمان و زیرساخت‌های بیمارستانی این استان وارد شد به‌مراتب بیشتر از همه موج‌های قبلی این بیماری بود.
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها نیز فشار بر سیستم اکسیژن‌رسانی بیمارستان‌های مازندران بود. تعداد بیماران بستری‌شده نیازمند اکسیژن در بیمارستان‌های مازندران به حدی زیاد شده که در برخی بیمارستان‌ها با وجود افزایش زیرساخت‌های تأمین اکسیژن طی یک سال اخیر، باز هم این کمبود احساس می‌شود و این وضعیت نه‌تنها برای بیماران مشکل ایجاد کرده، بلکه کادر درمان را نیز در شرایط بحرانی و پراضطرابی قرار داده است.
رئیس یکی از بیمارستان‌های مرکز مازندران طی روزهایی که موج پنجم کرونا در حال ثبت بیشترین آمارها بود، این اضطراب و نگرانی را به طور مستقیم در مواجهه با کودکی که از او خواسته بود به پدرش اکسیژن وصل کند، درک کرد. او می‌گوید: «پسری هشت ساله در بیمارستان به سمتم دوید. کمربندم را گرفت و دائم از من می‌خواست تا به پدرش که سخت نفس می‌کشید، ماسک اکسیژن وصل کنیم. دقایقی بود که با کمبود اکسیژن مواجه شده بودیم. نتوانستم خواسته‌اش را برآورده کنم. شب را با گریه از این ناتوانی گذراندم. فردای آن روز با همکارانم مقداری پول روی هم گذاشتیم و به سهم خودمان یک کپسول برای بیمارستان خریدیم.» نیاز مبرم بیمارستان‌های مازندران به اکسیژن موجب شده است که اعتبار ویژه‌ای طی چند هفته اخیر برای خرید دستگاه‌های اکسیژن‌ساز به این استان اختصاص یابد.
سیدعباس موسوی، رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران هم در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: شرایط بحرانی موج پنجم کرونا در مازندران نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرده بود که این وضعیت موجب شده توجه ویژه‌ای به مازندران در شرایط دشوار پیش‌آمده شود.
وی از افزایش سه برابری ظرفیت تولید اکسیژن در بیمارستان‌های مازندران خبر می‌دهد و می‌افزاید: با تجهیز ۱۰ بیمارستان استان از جمله بیمارستان‌های امام خمینی(ره) فریدونکنار، شهید بهشتی نوشهر و امام حسین(ع) نکا در هفته‌های اخیر به دستگاه اکسیژن‌ساز این مشکلات رفع شد.
ندا قربانی، یکی از شهروندان گیلانی هم که مادرش دچار بیماری کرونا شده است، می‌گوید: مادرم را طبق دستور پزشک در خانه قرنطینه کردیم اما بعد از چند روز به اکسیژن نیاز پیدا کرد و بیمارستان نیز پر و امکانات کم بود. از این رو تلاش کردیم با مساعدت برخی از خیران در رشت کپسول اکسیژن تهیه کنیم که بعد از سه روز به دستمان رسید و مادرم توانست به این طریق تحت درمان قرار گیرد.
فشار کمبود امکانات بر کادر درمان
در کرمانشاه هم هر چند کرونا هنوز به اوج خود نرسیده اما در روزهای گذشته افزایش بیماران بستری کرونایی در بیمارستان‌ها مشکلات متعددی را به وجود آورده است. کمبود تخت بستری، اکسیژن و دیگر تجهیزات و داروها مهم‌ترین مشکلات بیمارستان‌های کرمانشاه در این روزهاست؛ هر چند بیمارستان‌های نظامی استان نیز دست به کار شده‌اند اما کماکان بیمارستان‌ها با حجم گسترده بیماران کرونایی و کمبود تخت و اکسیژن مواجهند.
یک پرستار کرمانشاهی در گفت‌وگو با همشهری توضیح می‌دهد: تعداد مراجعه‌کنندگان به بیمارستان بالاست. نبود امکانات موجب تنش و درگیری بین همراهان بیمار و پرسنل می‌شود و این کار هر روز ما در بیمارستان است.
محمدی با تأکید بر این که دعواهای هر روز مردم با کادر درمان، خستگی آنها را چند برابر می‌کند، می‌گوید: بسیاری از همکاران با وجود تزریق دوز دوم واکسن به کرونا مبتلا شده‌اند. با این حال پرستاران حتی در شرایط سخت هم به بیماران کرونایی رسیدگی می‌کنند. در شرایطی که نبود نیروی کافی پرستاری کادر درمان را تحت فشار قرار داده است باید با چالش‌هایی ازجمله کمبود اکسیژن هم مواجه باشیم.
