کمبود سرم تزریقی خبر عجیبی بود که چند روز قبل مطرح و به سرعت در رسانه‌ها حاشیه ساز شد. ماجرا به سرعت بالا گرفت و مشکل به حدی جدی شد که مدیر کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذاودارو در نامه‌ای دستور ممنوعیت توزیع سرم تزریقی در داروخانه‌های شهری و توزیع آن فقط در داروخانه‌های بیمارستانی را صادر کرد. کمبود سرم در شرایط شیوع ویروس کرونا و مشکلات موجود در این حوزه می‌تواند دردسر‌های زیادی را به همراه داشته باشد.
طبق اعلام تولید کنندگان دارو علت بروز این اختلال کمبود مواد اولیه تولید این محصول است، ماده اولیه‌ای که توسط واحد‌های پتروشیمی داخلی تولید و عرضه می‌شود.
سیف‌الرضا شهابی، عضو سابق هیات مدیره انجمن داروسازان در این زمینه گفت: مساله اصلی مواد اولیه بسته‌بندی سرم است که به دلیل تحریم واردات آن مشکل است و تولید بطری سرم متوقف شده است.
او تاکید کرد: چنانچه این وضعیت ادامه داشته باشد و مواد اولیه تولید بطری سرم وارد نشود، در آینده با بحران کمبود سرم در کشور مواجه می‌شویم.
حیدر محمدی مدیرکل اداره دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم درباره علت بروز مشکل در تامین سرم گفت: مشکل در تامین ماده اولیه بسته بندی سرم تزریقی به نام PEPE موجب کمبود سرم تزریقی شد، زیرا این ماده اولیه پتروشیمی فقط در یک واحد تولید می‌شود و برای صنعت داروسازی فقط یک گرید خاص از این ماده تولید می‌شود و به همین دلیل تامین آن معمولا کامل انجام نمی‌شود. تولیدکنندگان سختی‌های بسیاری برای تامین ماده اولیه بسته بندی سرم تزریقی دارند، از طرفی این ماده اولیه پتروشیمی فقط از طریق بورس خرید و فروش می‌شود و قیمت این ماده پتروشیمی به شدت بالا رفته است.
موضوع را از تولید کنندگان این ماده اولیه یعنی صنایع پتروشیمی پیگیری کردیم که چرا باید ماده اولیه‌ای که در داخل کشور تولید می‌شود دچار کمبود شده باشد؟
اظهارات دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی دقیقا عکس توضیحات فعالان حوزه دارو بود و اعتقاد داشت مواد اولیه تولید شده، اما خریداری نشده است!
احمد مهدوی ابهری در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در واکنش به شایعات مبنی بر کمبود مواد اولیه کارخانه‌های تولیدکننده ظروف سرم، اظهار کرد: گرید پلی پروپیلن مورد نیاز تولید این ظروف بسته بندی، RP ۲۷۰ G است که در پتروشیمی شازند و یک گرید دیگر نیز در پتروشیمی مارون تولید می‌شود.
او افزود: این دو شرکت، گرید پزشکی مورد نیاز کارخانجات سرم سازی را تولید کرده اند، اما از آن‌ها خرید نمی‌شود. در شرایطی که این محصولات در انبار‌های ما باقی مانده اند و آن‌ها را نمی‌خرند، عجیب است که ادعا می‌کنند مواد اولیه کم است.
پیگیری‌های ما نشان می‌دهد که شرکت‌های دارویی، مدتی طولانی از خرید پلی پروپیلن گرید RP ۲۷۰ G تولید شده توسط شرکت پتروشیمی شازند امتناع ورزیدند، این شرکت ناچار به عرضه غیربهین یابی این گرید خاص پلی پروپیلن شده است. شرکت پتروشیمی شازند ناچار است برای هر بار تولید این محصول، حداقل ۲ هزار تن از آن را تولید کند و از آن جایی که هیچ تضمینی برای خرید این محصول از سوی شرکت‌های دارویی پس از تولید مجدد وجود ندارد، راضی کردن آن برای این که بار دیگر پلی پروپیلن گرید RP ۲۷۰ G را تولید کند، کمی دشوار شده است. تمام این مشکلات ایجاد شده است، چون مسئولان وزارت بهداشت، برنامه ریزی دقیقی از میزان تقاضا این ماده ندارند.
سعید ترکمان رئیس هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران هم در مورد شایعه منتشر شده در فضای مجازی پیرامون کمبود سرم‌های پزشکی به دلیل موجود نبودن یک نوع خاص از محصولات پتروشیمی، اظهار کرد: متاسفانه با آغاز پیک جدید بیماری کرونا به دلیل این که از قبل، پیش بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم صورت نگرفته بود، برخی از تولید کنندگان ظروف بسته بندی سرم به کمبود مواد اولیه که توسط صنعت پتروشیمی تولید می‌شود، برخوردند.
او با تاکید مجدد بر اینکه شبکه بهداشت و درمان کشور این میزان از مصرف را پیش بینی نکرده بود، گفت: در یازدهمین ماه از سال گذشته، کمیته تنظیم بازار محصولات پتروشیمی برگزار شد و نمایندگان شرکت‌های پتروشیمی از این که این گرید خاص پزشکی را تولید کرده اند، اما خریداران، خرید نمی‌کنند، گله‌مند بودند. این گرید پلی پروپیلن توسط پتروشیمی‌ها مخصوص همین کالای پزشکی تولید می‌شود بنابراین شرکت‌های پتروشیمی به تعهد خود در این زمینه عمل کرده‌اند، اما مصرف‌کنندگان، به دلیل اینکه وزارت بهداشت نتوانسته بود پیش‌بینی لازم را از پیک‌های جدید بیماری داشته باشد، از آن‌ها خرید نکردند.
او اظهار کرد: مصرف در آذرماه سال گذشته یک مصرف عادی بود، به طوری که تنها ۲۰ تن از محصول تولیدی پتروشیمی را خریداری کردند. به همین دلیل، پتروشیمی نیز آن را به شرکت‌های غیر دارویی هم، به فروش رساند.
این فعال صنعت پلیمر بیان کرد: اکنون دچار یک بحران خود ساخته شده ایم که توسط عده‌ای که به دنبال رانت هستند، به وجود آمده و شبکه توزیع دارو با یک تقاضای غیرمنتظره مواجه شده است.
این بحران خود ساخته تنها می‌تواند به نفع عده‌ای تمام شود که در این مدت به دنبال واردات این محصول به کشور بودند و شواهد به دست آمده نشان می‌دهد به هدف خود هم رسیدند. کمبود سرم کار را به جایی رساند که چاره‌ای جز واردات وجود نداشت.
محمدرضا شانه ساز روز دوشنبه ۲۵ مرداد در یک نشست مجازی از واردات ۳ میلیون سرم به کشور خبر داد و گفت: با توجه به کمبود سرم در کشور به دلیل افزایش مبتلایان به کرونا و بالا رفت مصرف آن در مراکز درمانی، امکان وارد کردن سرم به دلیل حجیم بودن از طریق هوایی و گران بودن آن ممکن نبود به همین دلیل فورا از طریق زمینی و دریایی واردات صورت گرفت.
وی اظهار کرد: در حال حاضر توزیع سرم به دقت در داروخانه‌ها انجام می‌شود و تمامی واردات سرم از منابع تایید شده بوده و نیاز به انجام آزمایش خاص ندارند. سرم‌هایی که از منابع تایید نشده توسط برخی از شرکت‌ها وارد می‌شوند نیاز به آزمایشات و بررسی ویژه دارند به همین دلیل باید از منابع تایید شده وارد شوند.
رئیس سازمان غذا و دارو تصریح کرد: در بازدید از انبار‌های گمرک در خصوص دارو‌های وارد شده، بسیاری از دارو‌های این انبار‌ها مورد نیاز کشور نبوده و برخی دارو‌ها از جمله رمدسیویر سریعا ترخیص و در اختیار داروخانه‌ها قرار گرفت. مصرف سرم اکنون در کشور ۱۰ برابر شده و در پیک پنجم کرونا مراجعان بیماران کرونایی به مراکز درمانی افزایش یافت و به تبع آن نیاز به سرم نیز زیاد شد.
این موضوع دقیقا موضع انتقاد دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی است که گفت: می‌بینیم که گمرک از واردات سرم در کشور خبر می‌دهد. مواد داخل بسته بندی که مشکلی ندارد و ایراد در ظروف بسته بندی سرم است که ماده اولیه آن را به طور کامل در داخل کشور تولید می‌کنیم. مسئولان باید پاسخ دهند که چرا اکنون کشور به واردات سرم نیازمند شده است؟
او ادامه داد: باید پاسخگو باشند چرا زمانی که تولید و عرضه می‌کنیم، خریداری نمی‌کنند؟ تقاضا داریم دستگاه‌های نظارتی به موضوع ورود کنند تا مسئله شفاف شود. اکنون به میزان کافی گرید پلی پروپیلن مورد نیاز سرم سازی را در انبار داریم و هر میزان هم که لازم باشد، می‌توانیم تولید کنیم.
مهدوی ابهری گفت: در تاریخ ۱۳۹۹/۱۰/۲۱ مدیر صنایع پایین دستی صنعت پتروشیمی، نامه‌ای را به معاونت امور بازرگانی وزارت صمت در رابطه با تامین پلی پروپیلن RP ۲۷۰ G فرستاده و اعلام کرده است که ۳ هزار و ۲۰۰ تن تا آن تاریخ عرضه شده، اما تنها ۲۰ تن خریداری شده است.
موضوع را از محمد صادق مفتح قائم مقام وزیر در امور بازرگانی داخلی پیگیری کردیم، اما متاسفانه نسبت به کمبود و مشکلات تولید سرم ابراز بی اطلاعی کرد.
سراغ مدیر دفتر صنایع غیر فلزی هم رفتیم که علت کمبود سرم را طولانی شدن اورهال یکی از واحد‌های تولید سرم اعلام کرد و گفت: کمبود سرم به دلیل اورهال شرکت شهید قاضی است که چند ماه تولید خود را متوقف کرده و باعث بروز کمبود در تامین سرم شده است، اما ربطی به پتروشیمی‌ها و تامین مواد مدارد مواد اولیه مورد نیاز آن‌ها تامین می‌شود.
او ادامه داد: یکی از واحد‌های دارای تجهیزات تولید سرم که متاسفانه هنوز برای اخذ پروانه بهره برداری اقدام نکرده است پتانسیل جبران این کاهش تولید را دارد، اما نمی‌توانستیم سهمیه مواد اولیه به او بدهیم.
صفدری گفت: امروز تصمیم گیری و صورت جلسه کردیم تا ۵۰۰ تن مواد اولیه تحت نظارت سازمان غذا و دارو و سازمان صمت استان تهران به صورت خارج از بورس به این شرکت اختصاص پیدا کند.
با توجه به شرایط تولیدی ایجاد شده انتظار می‌رود مشکل کمبود سرم برطرف شده و تولید داخل تمام نیاز کشور را تامین کند، اما با توجه به اقدامات عجیب انجام شده در خریدن و نخریدن مواد اولیه و تمایل عده‌ای به واردات این موضوع نیاز به پیگیری بیشتر و توجه دستگاه‌های نظارتی دارد.
