برای رهایی از ازدواج نامطلوب اولین راهی که به ذهن افراد می رسد طلاق است اما طبق قوانین ما، راه دیگری برای پایان دادن به زندگی مشترک پیش بینی شده است که آثار حقوقی خاص خود را دارد.
این روش فسخ نکاح نام دارد، در عالم حقوق به اختیار برهم زدن عقود و قرارداد ها فسخ گفته می شود اما باید بدانید برای ایجاد این حق شرایط خاصی لازم است.در واقع در صورتی که زوجین به سبب نکاح متحمل ضرر فاحش شوند این حق برای ایشان در نظر گرفته می شود و مصادیق ضرر فاحش نیز در قانون مشخص شده است .
جنون مرد یا زن در صورت استقرار از جمله مواردی است که برای طرف مقابل حق فسخ ایجاد می کند.
درصورتی که زوجه به عیوب قرن، جذام، برص، افضا، زمین گیری و نابینایی از هر دو چشم دچار باشد برای مرد حق فسخ نکاح به وجود می آید به شرطی که این عیوب هنگام عقد موجود و مرد از آن بی اطلاع بوده باشد.
در صورت ابتلا مرد به مواردی مانند عنن و خضا (بنا بر دلایل فیزیکی قادر به انجام زناشویی نباشد) برای زن امکان فسخ به وجود می آید. اگر مرد به جنون و عنن مبتلا باشد حتی اگر این عیوب بعد از نکاح ایجاد شود زن حق فسخ نکاح دارد. همچنین اگر برای یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و پس از عقد مشخص شود فرد آن صفت را ندارد برای طرف دیگر حق فسخ ایجاد می شود.
این صفت باید به گونه ای باشد که باعث ترغیب فرد به نکاح شده و شخص با اتکا به این صفت ازدواج کرده باشد.
خیار فسخ از جمله خیارات فوری است یعنی فرد پس از اطلاع از موردی که برای او ایجاد حق فسخ می کند باید فورا اقدام به برهم زدن نکاح کند، در غیر صورت حق فسخ او از بین می رود مگر اینکه به امکان فسخ یا فوریت آن علم نداشته باشد.
برای طلاق باید تشریفات خاصی رعایت شود و علاوه بر آن محاکم نیز سختگیری های جدی ای برای جاری کردن صیغه طلاق منظور می کنند اما رعایت این ترتیبات برای فسخ نکاح شرط نیست.
فسخ با اراده طرف و با به کاربردن لفظ یا عملی که نشان از فسخ است صورت گرفته و تنها لازم است به اطلاع شخص مقابل برسد اما در هرحال باید به دادگاه مراجعه کرد و پس از صدور حکم، فسخ در دفاتر ازدواج و طلاق ثبت شود.
همچنین در روند طلاق زوجین به داوری ارجاع داده می شوند اما دادگاه در باره فسخ نکاح، تکلیفی نسبت به ارجاع زوجین به داوری ندارد. برای وقوع طلاق لازم است دادگاه اجازه آن را بدهد اما در فسخ وظیفه دادگاه بررسی شرایط است تا ببیند حق فسخ وجود دارد یا خیر.
تفاوت دیگر فسخ نکاح با طلاق این است که در فسخ بر خلاف طلاق رجعی امکان رجوع وجود ندارد.همچنین طلاق فقط مختص عقد دائم است اما امکان فسخ نکاح در عقد دائم و موقت وجود دارد، علاوه بر این به جز حق فسخ به علت عنن، در فسخ نکاح زن حقی نسبت به دریافت مهر ندارد.
