ریشه‌های اقتصادی بحران اوپک پلاس واقعیت تصویر کامل تنش میان عربستان و امارات را منعکس نمی‌کنند. تعدادی از ناظران امور خلیج فارس تجزیه و تحلیلی از اختلاف بین عربستان سعودی و امارات متحده عربی در مورد توافق بر روی سطح تولید نفت در سال آینده (2022) و ماهیت ابعاد سیاسی موجود در این اختلاف و همچنین نقش آن را در شکل دادن به تصویر کلی از بحران بین دو کشور ارائه داده‌اند.
به گزارش تسنیم عربستان و امارات در چارچوب‌های سیاسی و اقتصادی و همچنین موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی با یکدیگر به رقابت پرداختند. اما در سال 2021 تنش‌ها و اختلافات میان این دو کشور شدت گرفت به گونه‌ای که عربستان تلاش خود را برای تحکیم موقعیتی که می‌خواهد در خاورمیانه در اوایل سال جاری به دست آورد، آغاز کرد و در فوریه سال جاری اعلام کرد که تا سال 2024 تجارت خود را با شرکت‌های بین‌المللی که دفتر مرکزی آنها در این کشور نیست، متوقف خواهد کرد. همچنین عربستان کلیه پروازهای خود را به امارات متوقف کرد و اخیرا نیز این دو کشور بر سر تمدید توافق‌نامه تولید نفت در اوپک پلاس دچار اختلافات شدند.
عربستان سعودی همچنین قوانین خود را در مورد واردات از سایر کشورهای حوزه خلیج فارس تغییر داد . این همان چیزی است که روزنامه انگلیسی «ایندیپندنت» آن را به عنوان «چالش مستقیم وضعیت امارات متحده عربی به عنوان یک مرکز تجاری منطقه ای» توصیف کرد.
«سینزبا بیانکو» محقق در شورای روابط خارجی اروپا اعلام کرد که تنش‌ها میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای مدت طولانی در حال افزایش است، زیرا بر اساس گزارش روزنامه ایندیپندنت این دو کشور در حال ارزیابی مجدد توازن قوا در روابط دو جانبه خود در زمینه‌های منطقه و بین المللی هستند.
واشنگتن
«محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی و «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی سالها به عنوان یک نیروی مدرنیزه برای خاورمیانه دیده می‌شدند و هر دو طرفدار سرسخت ایالات متحده هستند ، آنها در تعدادی از جبهه‌های استراتژیک همکاری کردند و برای خرید سلاح‌های پیشرفته آمریکا در صف اول قرار گرفتند به گونه‌ای که امروز ریاض و ابوظبی از بزرگترین خریداران سلاح آمریکا در سراسر جهان هستند و گاهی آنها برای به دست آوردن پیشرفته‌ترین سلاح به رقابت می‌پردازند.
در همین راستا روزنامه انگلیسی اعلام کرد که تغییر قدرت در واشنگتن در تشدید اختلاف بین عربستان و امارات متحده عربی تاثیر گذاشت؛ چراکه این دو کشور از حمایت « دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا برخوردار بودند، در حالی که به نظر می‌رسد این موضوع در دوره « جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا متفاوت باشد و همچنین به نظر می‌رسد که روابط وی با ابوظبی بسیار عمیق‌تر از روابط با ریاض باشد.
ارزیابی منطقه‌ای
در سطح منطقه‌ای، تمایل محمد بن سلمان به اصلاح روابط با ترکیه و قطر و بهبود روابط با پادشاهی عمان به عنوان یک مسئله سیاسی برای کاهش روابط میان ریاض و ابوظبی شد. بر اساس دیدگاه «حسن ایبیش» پژوهشگر موسسه کشورهای عربی خلیج فارس در واشنگتن مساله آشتی با قطر و ترکیه مساله « مصلحتی» به نظر می‌رسید، اما امارات به این موضوع از منظر ایدئولوژیک نگاه می‌کند.
در همین رابطه، ایبیش تاکید کرد که امارات متحده عربی نتوانست از انعقاد توافق دوجانبه بین ریاض و دوحه جلوگیری کند و بدین ترتیب مجبور شد که در آخرین لحظه پیشنهادی برای آشتی با قطر به شورای همکاری خلیج فارس ارائه دهد. طی شش ماه اخیر صحت نگرانی‌های امارات درباره آشتی میان دو کشور آشکار شد.
نتیجه گیری از ارزیابی موقعیت استراتژیک در منطقه این است که امارات متحده عربی خود را به عنوان یک رقیب برای عربستان سعودی می‌داند و نه یک شریک کوچک. بر اساس گزارش «ایندیپندنت»، در حالی عربستان سعودی خود را یک رهبر منطقه می‌داند که تأثیر منفی بر تحولات در برخورد با بسیاری از مسائل منطقه، به ویژه جنگ در یمن داشته است.
در حالی که این دو کشور در یمن برای مقابله با انصارالله در کنار هم مداخله نظامی و سیاسی را آغاز کردند، اکنون در دو جبهه مخالف در جنوب کشور ایستاده‌اند، جایی که امارات متحده عربی از شورای انتقالی جنوب و عربستان از « عبدربه منصورهادی» دولت مستعفی یمن حمایت می‌کند.
مسیر انفرادی
«عماد حرب» محقق در مرکز عرب در واشنگتن معتقد است که امارات متحده عربی طی 3 سه سال گذشته به دنبال منافع شخصی خود در یمن و منطقه و همچنین نفوذ در آفریقا بدون هیچ شریکی است. بدین ترتیب به دنبال نفوذ به شاخ آفریقا است تا بتواند روابط اقتصادی عربستان در منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.
امارات در پی روبرو شدن با بحران‌های متوالی مجبور شد به کشورهای آفریقایی نزدیک به شاخ آفریقا پناه ببرد، به منظور اینکه نفوذ خود را تا حدی نجات بدهد با وجود اینکه در برخی موارد دست به نقض قطعنامه‌های سازمان ملل متحد زده و در برخی دیگر حاکمیت برخی کشورهای عربی برادر خود را نقض کرد.
شاخ آفریقا، منطقه شرق آفریقا و ورودی جنوبی دریای سرخ و خلیج عدن و باب المندب محسوب می‌شود، از همین از رو اهمیت استراتژیک و اقتصادی برای به طور کلی ملت عربی و به ویژه کشور‌هایی دارد که نفت آنها از طریق بنادر این منطقه عبور می‌کند.
تمایل امارات عربی متحده به برجسته کردن نفوذ ژئوپلیتیک در جنوب شبه جزیره عربی بخشی از دیدگاه استراتژیک ابوظبی است که با تسلط بر بنادر و اراضی شاخ آفریقا و منطقه بین سومالی، یمن و باب المندب برای استفاده نظامی تلاش کرد سومالی و یمن را به همسایگانی فعال و امن برای خود تبدیل کند.
بر اساس گزارش عماد حرب ، عربستان سعودی در همین زمینه امارات متحده عربی را به عنوان رقیبی در همسایگی خود می‌داند.
در این زمینه می‌توان جزئیات اختصاصی که الخلیج الجدید در تاریخ 20 مه از منابع آگاه به دست آورد اشاره کرد که عربستان سعودی انتقال شبکه « ام بی سی» به این کشور را آغاز کرد که به دنبال کنترل آن است.
به گفته این منابع، مشارکت بین شبکه سعودی و شرکت اماراتی پس از نزدیک به 14 سال کار مشترک منحل شد.
گفت‌وگوی خالد مشعل در شبکه العربیه
« خالد مشعل» رئیس جنبش حماس در خارج از فلسطین مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی سعودی العربیه که از دبی پخش می‌شد، انجام داد.
به گفته منابع آگاه در حماس و العربیه ، این شبکه تلویزیونی در اواخر ماه ژوئن با مشعل تماس گرفت تا مصاحبه‌ای ترتیب دهد و این موضوع همزمان با افزایش تنش در روابط عربستان و امارات به دلیل جنگ در یمن و مسائل مربوط به نفت صورت گرفت.
امارات متحده عربی خصومت خود با جنبش حماس را پنهان نمی‌کند و بنابراین گفتگوی خالد مشعل با شبکه العربیه پیام آشکاری از ریاض به ابوظبی بود.
به همین دلیل « باسم نعیم» وزیر بهداشت سابق فلسطین و عضو دفتر روابط بین الملل حماس ابراز امیدواری کرد که کشورهای عربی و به ویژه عربستان سعودی روابط تاریخی خود با جنبش حماس را از سر گیرند.
بنابراین مجله انگلیسی «اکونومیست» در گزارشی نتیجه گرفت که بحران اوپک پلاس آخرین بحران ابوظبی نخواهد بود به احتمال زیاد این بحران ادامه دارد.
