اولین روز از ماه ذی الحجه که دارای دو عید مبارک قربان و غدیر است، سالروز ازدواج زیباترین پیوند آسمانی در جهان اسلام است که نمونه تکرار شدنی در تاریخ ندارد.
در تقویم کشور روز ازدواج حضرت فاطمه زهرا(س) و حضرت علی (ع) به نام روز ازدواج نام گذاری شده است و همین موضوع سبب شده است در این روز مسئولان کشور کمی بیشتر به فکر ازدواج جوانان و برداشتن موانع پیش روی آن افتند و آمار های مربوط به ازدواج را اعلام کنند.
در دهه گذشته آمار های منتشر شده از ازدواج چندان مطلوب نیست و زنگ هشداری به مسئولان کشور است زیرا با کاهش تعداد ازدواج میزان تولد ها نیز کاهش می یابد و جمعیت کشور رو به کاهش می رود.
محمد مهدی تندگویان معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گفت: زمانی که آمار کلی جمعیت رو به کاهش است نشان می‌دهد آمار کسانی که به سن ازدواج رسیده اند و یا قصد ازدواج دارند کاهش پیدا کرده است.
وی افزود: طبق آخرین پایشی که در مورد ازدواج جوانان انجام شده و تا پایان مرداد ماه نتایج آن منتشر می شود، یکی از مشکلاتی که کشور درگیر آن است و توجهی هم با آن نشده است بحث جنسیت است. تقریبا به صورت میانگین ازهر ۱۲۲ مرد متقاضی ازدواج در کل کشور ۱۰۰ خانم آماده ازدواج داریم که این آمار قابل توجه است و همین موضوع تاثیر بدی را روی آمار ازدواج می گذارد و موضوع فرزندآوری و کاهش فرزندان دختر هشدار دهنده است.
کارشناسان معتقدند با ادامه بالا رفتن سن ازدواج، برخی از جوانان ممکن است تا چندین سال و حتی تا آخر عمر از نعمت داشتن همسر و خانواده بی‌بهره بمانند، به طوری که این روند آسیب‌های روحی، روانی، جسمی، اعتقادی و اجتماعی برای فرد و جامعه به همراه دارد.
کریمی مدیر کل دفتر برنامه ریزی جوانان وزارت ورزش و جوانان در رابطه با روند کاهشی ازدواج در سال ۹۹ گفت: در سال ۱۳۹۹، در مجموع کل کشور، ۴/۴۲ درصد افزایش آمار ازدواج را در مقایسه با سال ۹۸ شاهد بودیم و این بر اساس آخرین آماری است که سازمان ثبت احوال اعلام کرده است و در این بین استان خراسان جنوبی با بیشترین میزان افزایش ازدواج در سال ۹۹ نسبت به سال قبل همراه بوده که حدود ۱۷درصد است و بعد از آن، استان‌های یزد، کرمان، بوشهر و هرمزگان بودند که نسبت به سال گذشته حدود ۱۰درصد افزایش نرخ رشد ازدواج را داشته اند.
وی گفت: در این بین استان‌ها، کردستان، البرز و فارس کمترین تغییرات را در افزایش نرخ ازدواج داشته اند؛ به طوری که استان تهران با رشد منفی مواجه بوده است و در دو استان کرمانشاه و همدان نیز شاهد کاهش آمار ازدواج نسبت به مدت مشابه هستیم.
مشکلات اقتصادی اصلی‌ترین عامل عدم ازدواج جوانان
جوانان برای ازدواج نکردن دلایل زیادی از جمله سختگیری های بی مورد والدین، سنت های دست و پا گیر، مسکن ، شغل، سربازی، تحصیل، مهریه های سنگین و ... را مطرح می کنند اما طبق بررسی های مرکز پژوهش های مجلس مهم ترین عامل تاخیر در ازدواج جوانان مشکلات اقتصادی عنوان شده است.
احمد نادری رئیس فراکسیون مقابله با آسیب‌های اجتماعی در مجلس شورای اسلامی گفت: کمبود شغل و بیکاری جوانان، ادامه تحصیل در کنار مسائل اقتصادی بویژه مشکلات مسکن از جمله دلایل تاخیر ازدواج جوانان است که گاهی آن‌ها را به سمت تجرد گرایی مطلق می‌کشاند.
البته دولت با راهکارهایی مانند افزایش وام ازدواج به فکر کمک به تسهیل ازدواج جوانان است. نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای وام ٧٠ میلیونی ازدواج برای جوانان و وام ۱۰۰ میلیون تومانی برای زوج‌های کمتر از ۲۵ سال را تعیین کرده است اما به نظر می رسد با توجه به نرخ تورم حاکم بر کشور و مشکلات اشتغال و افزایش روزانه قیمت کالا ها رقم وام ازدواج نتواند مشکلات پیش روی ازدواج جوانان را حل کند.
شهرزاد دانشمندی مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی گفت: از سال ۱۳۸۸ سامانه ازدواج راه اندازی شد و همه‌ی جوانان می‌توانند در این سامانه ثبت نام کنند. تا امروز ۱۲ میلیون و ۶۳۵ هزار نفر از تسهیلات وام ازدواج به مبلغ ۱۴۴ هزار میلیارد تومان بهره‌مند شده اند.
وی افزود: علی رغم شرایط کرونایی، از ابتدای سال تا امروز، به ۲۴۲ هزار نفر مبلغ ۲۰۷ میلیارد ریال وام ازدواج پرداخت شده است.
مهریه های سنگین یکی از دلایل ترس جوانان از ازدواج
حسین ابراهیمی مقدم روانشناس و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره گرفتن مهریه گفت: امروزه یکی ازعوامل در بحث مهریه، به چشم و هم چشمی خانواده‌ها مرتبط است. دومین عامل برمی گردد به اینکه خانواده دختر، به چه مقدار به پسر اعتماد دارند. خانواده دختر زمانی که اعتماد زیادی به پسر نداشته باشد و احساس کنند که ممکن است مرد زندگی نباشد، میزان مهریه را بالا می‌برند.
وی بیان کرد: در مهریه بالا ممکن است خانواده دختر، از فرزند خود بترسند که اهل زندگی کردن نباشد و مجددا به خانه پدری برگردد که با گرفتن مهریه بالا حداقل یک ضمانتی برای او می گیرند.
ابراهیمی مقدم افزود: بررسی‌ها نشان داده است، مهریه بالا با تحصیلات بالا رابطه عکس دارد. معمولا افرادی که تحصیل کرده هستند خیلی مهریه بالایی را طلب نمی‌کنند. نداشتن هیچ گونه مهریه هم با اشکال همراه است. زیرا بعضی از مواقع مردان و گاهی اوقات خانم‌ها در زندگی مشترک، ناسازگاری دارند و پختگی کامل را ندارند و برای ادامه زندگی تلاشی نمی‌کنند. شاید نداشتن هیچ گونه مهریه منجر به این شود که زندگی را بسیار راحت بگیرند و آینده طرف مقابلشان را در نظر نگیرند.
برنامه های وزارت ورزش و جوانان برای حل مشکل ازدواج
محمد مهدی تندگویان معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره برنامه‌های وزارت ورزش و جوانان برای ازدواج جوانان گفت: بخشی که به وزارتخانه مرتبط می‌شود، عمدتا بحث فرهنگ سازی و آموزشی ترویجی است. برای اولین بار در وزارتخانه چندین کار بسیار بزرگ در بحث فرهنگ سازی انجام دادیم.
وی گفت: یکی از کار‌ها در وزارتخانه، برگزاری جشنواره ملی فیلم ازدواج با نگرش متفاوت بود. تمام فیلم‌های تولید شده از اول انقلاب با موضوع ازدواج، خانواده و فرزندآوری را پایش کردیم و فیلم‌های فاخر و درست ساخته شده را به مدت ۱۰ روز با همکاری بنیاد سینمایی فارابی در سینما‌های کشور به صورت رایگان پخش کردیم.
تندگویان تصریح کرد: در انتهای جشنواره با حضور کارشناس، روانشناس، تهیه کننده و کارگردان نقد فیلم مثبت انجام دادیم. یکی از دلایل این بود که به هنرمندان بگوییم اگر کار فاخر کرده باشند، جایی برای دیده شدن وجود دارد حتی اگر در سال‌های قبل انجام داده باشند. هنرمندان نباید فقط گیشه پسند و جشنواره ای کار کنند.
معاون ساماندهی امور جوانان وزارت جوانان ادامه داد: جشنواره تدبیر زندگی را در سه دوره برگزار کردیم و فراخوان فیلم برای فرهنگ سازی موضوع ازدواج توسط خود جوانان را طرح کردیم. این برنامه هم سه سال پیاپی برگزار شد و امسال هم به صورت مجازی برگزار شد. در کار مجازی تقریبا ۷ هزار اثر، پایش و به آن‌ها جوایزی داده شد و ما همه تولیدات را در اختیار تمام رسانه‌ها به صورت رایگان قرار دادیم که از آن‌ها استفاده کنند.
وی در ادامه بیان کرد: درکنار آن، ۸۰۰ اثر هم خود ما از طریق تشکل‌ها که کار‌های پژوهشی را تولید محتوا می‌کنند، به صورت عادلانه در کل کشور در دوسال گذشته توسط خود تشکل‌ها انجام دادیم. ما امسال بسته هایی به صورت، تولید محتوا انیمیشن، فیلم کوتاه، موشن گرافی و عمدتا با گرایش‌های آموزشی که با زبان جوانان است را در اختیار همه‌ی نهاد‌ها به صورت رایگان قرار دادیم.
تندگویان افزود: این کار، کار مقطعی هفته ازدواج نیست و برای همیشه قابل بهره برداری است به خصوص در بستر فضای مجازی که قابل استفاده است. در بازی‌های رایانه ایی تولید محتوا و برنامه انجام دادیم که در هنگام بازی نکات مهم و آموزنده به فرد آموزش داده شود.
وی خاطر نشان کرد: در گذشته در سراسر کشور ۸۰-۷۰ دفتر مشاوره ازدواج داشتیم. ولی در حال حاضر به مرز ۵۰۰ مرکز مشاوره در سطح کشور داریم. در استان‌های اهل تسنن هم دفاتر مشاوره داریم ومشاوران اهل تسنن آن را اداره می‌کنند و جوانان می‌توانند باخیال راحت با رسومات خودشان به این مراکز مراجعه کنند. این امر تاثیر بسیار خوبی برجای گذاشته است.
معاون ساماندهی امور جوانان وزارت جوانان افزود: آموزش‌های دفاتر مشاوره ازدواج تا ۶ جلسه به صورت رایگان انجام می‌شود. در بحث‌های اشتغال با این که وظیفه ما نبوده است، اما در جا‌هایی ورود پیدا کردیم. مانند ایجاد مراکز منش در بحث طرح‌های جوانان که در ۳۱ استان مراکز منش وجود دارد.
وی گفت: در این مراکز با همکاری جهاد دانشگاهی افراد ۱۸ سال به بالا می‌توانند به این مراکز مراجعه کنند.
تندگویان در آخر گفت: یکی از کار‌های ما، تسهیلات کسب و کار‌های روستایی است، که در سال ۹۷ با ۱۲۰ میلیارد تومان اعتباری که این وزارتخانه داشت، ۷ هزار شغل را ایجاد کرد و همه این عوامل به بحث اشتغال و ازدواج جوانان کمک می‌کند.
