به گزارش صراط به نقل از فارس، دیدار وزرای خارجه اتحادیه عرب در قاهره با سرگی لاوروف همتای روسی خود در 10 مارس، اهمیت زیادی داشت. هر چند هنوز زود است که از تغییرات در مواضع دو طرف یعنی اعراب متحد آمریکا و موضع روسیه در قبال سوریه صحبت کرد، اما دیداری که در قاهره برگزار شد می‌تواند آغاز مرحله‌ای تازه برای جبران اشتباهات گذشته و اذعان اعراب به این مسئله باشد که قبل از مراجعه به شورای امنیت باید ابتدا مواضع خود را با مسکو هماهنگ کنند. این مرحله می‌تواند تاکید کننده بر این نکته باشد که روسیه از گفت‌وگو و بحث تحت سقف خطوط قرمزی که لزوما بنا بر منافع سیاسی و اقتصادی هم نباشد، استقبال می‌کند.
پایگاه خبری شبکه روسیاالیوم با بیان این مطلب در تحلیلی در این خصوص نوشت: دیدار لاوروف و کمیته وزرای خارجه عرب ویژه سوریه در قاهره بر پنج نکته توافق کردند که نشان دهنده محورهای کلی هر قطعنامه احتمالی شورای امنیت است که ممکن است مسکو با آن موافقت کند. این توافق چارچوب کلی و حدود تحرک احتمالی بین‌المللی برای حل بحران سوریه را معین می‌کند و این در صورتی است که تمایل داشته باشند روسیه نقشی فعال در حل بحران داشته باشد. این توافق از شدت تنش میان طرفین که اخیرا حاصل شده است، می‌کاهد ولی با توجه به دوری مواضع دو طرف و اهداف هر یک از آنها از تحرکاتشان بحران سوریه را حل نمی‌کند.
آیا توافق اخیر وزرای خارجه عرب و وزیر خارجه روسیه امری جدید دارد؟
توافق لاوروف و همتایان عرب او پنج بند دارد که در کنفرانس خبری مشترک پس از نشست، اعلام کردند: توقف خشونت از طرف هر کس که باشد، ایجاد مکانیزمی نظارتی و بی‌طرف، رد دخالت خارجی، فراهم کردن کمک‌های انسان‌دوستانه برای همه سوری‌ها بدون مانع، حمایت کامل از هیئت بین‌المللی کوفی عنان (فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه) با تکیه بر قوانین مورد قبول سازمان ملل و اتحادیه عرب. در نگاه نخست، این توافق چیز جدیدی ندارد چرا که موضع روسیه از ماه‌های گذشته حاوی این موارد بود. این موارد همان مواردی را تکرار کرد، که در ماه‌های گذشته دیمیتری میدویدیف و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور و نخست وزیر روسیه آن را تکرار کرده بودند. شاید تنها مورد جدید در توافق طرفین، اولویت دادن به ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه و استقبال مشترک از ماموریت کوفی عنان حمایت از تلاشهای وی باشد و این همان موردی است که اکنون سخنان و تلاش مسئولان در سازمان‌های بین‌الملل و حتی دولت‌های متخاصم علیه سوریه، بر آن متمرکز شده است.
روسیا الیوم نوشت: اما دو طرف درباره حدود نقش عنان و مرجعیت‌ها اختلاف دارند. طرف روسی آغاز و مرجعیت ماموریت عنان را روشن نکرد در حالی که حمد بن جاسم نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر اعلام کرد که وی خواستار «تاکید بر مرجعیت‌های مورد تکیه کوفی عنان یعنی قطعنامه 16 فوریه مجمع عمومی و نقشه راه اتحادیه عرب مربوط به تاریخ 2 نوامبر 2011 و تصمیم‌های این اتحادیه در 22 ژانویه و 12 فوریه گذشته» است.
این مرجعیت‌هایی که حمد بن جاسم بر آن تاکید کرد، روسیه دقیقا با آن موافق نیست مگر نقشه راه عرب مصوب نوامبر گذشته و تقریبا به دیگر مرجعیت‌های پیشنهادی اعتراض کرد.
مشاجره علنی
حصول این توافق، اختلاف آشکار طرفین درباره اساس و پایه‌های راهکار حل بحران را پنخان نمی‌کند. این اختلاف را مشاجره‌ای لفظی آشکار کرد که پس از سخنان افتتاحیه لاوروف در این نشست رخ داد. وزیر خارجه روسیه از موضع کشورش در امور سوریه حمایت کرد و این مطلب را رد کرد که انگیزه‌های کشورش سیاسی یا اقتصادی باشد. وی اعلام کرد که اولویت اول این است که خشونت در سوریه متوقف شد، حال منبع آن هر چه می‌خواهد باشد. وی گفت که «اگر همه ما بر این امر توافق کردیم دیگر نخواهیم گفت که در این بحران باید چه کسی را سرزنش کرد».
اما حمد بن جاسم وزیر خارجه قطر گفت: پس از آنکه کشتار انجام شد نمی‌توانیم قبول کنیم که فقط شلیک آتش متوقف شود. وی سخن لاوروف را به مثابه پاداشی برای نظام سوریه دانست و تاکید کرد: ما نمی‌خواهیم که کسی [یعنی بشار اسد] بدین گونه پاداش داده شود... بعد از این همه [ماجرا] نمی‌توانیم فقط از توقف فوری تبادل آتش صحبت کنیم بلکه خواستار توقف فوری (خشونت) و بازخواست عاملان آن و آزادی بازداشت‌شدگان و موافقت صریح با طرح عربی [از طرف نظام سوریه] هستیم.
از طرف دیگر سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان روسیه و چین را متهم کرد که «به نظام سوریه مجوز داده‌اند که بی‌رحمانه به اقدامات وحشیانه علیه ملت سوریه ادامه بدهد». وزیر خارجه عربستان این سخن را در اشاره به دو بار وتو قطعنامه علیه سوریه توسط روسیه و چین اعلام کرد. وزیر خارجه عربستان اعلام کرد که روسیه با طرح عربی موافقت کرده اما زمانیکه در شورای امنیت مطرح شد تصمیم گرفت آن را خنثی کند تا موضعی از خود ثبت کند که درباره آن گفته شود که روسیه جان و مال شهروندان بیگناه سوریه را نادیده گرفته است.
بر خلاف اینکه سعود الفیصل از حضور لاوروف در نشست وزرای خارجه عرب استقبال کرد، اما ابراز امیدواری کرد که این میزان توجه روسیه در عمل نیز نمود یابد اما تاکید کرد که هیچ راهی جز حمایت از تصمیم‌های اتحادیه عرب در خصوص سوریه نیست.
توافق در راستای تحرکات بین‌المللی؛
در حالی که سطح این توافق بسیار پایین‌تر از تصمیم‌های عربی و حداقل با تاخیر چهارماهه حاصل شد، اما قابل توجه است که این اقدام با آماده‌سازی پیش‌نویس جدیدی در شورای امنیت در خصوص سوریه همزمان شد. روسیه تمایل دارد که این قطعنامه اصطلاحا «بدون دندان» باشد و به هیچ وجه سناریو لیبی را تکرار نکند در حالی که کشورهای عربی بخصوص در کشورهای عربی حاشیه خلیج [فارس] خواستار تصمیم [یا قطعنامه‌ای] هستند که بشار اسد رئیس جمهوری سوریه را از قدرت کنار برند یا اینکه مداخله در سوریه را [تحت پوشش و] به دلیل ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه یا دیگر کمک‌ها فراهم کند تا [آنچه آن را] «حمام خون» [می‌نامند] متوقف شود. ولی مهم‌تر این است که این توافق در حالی حاصل شد که صداهای بین‌المللی برای مسلح کردن مخالفان سوریه فروکش کرد و تلاش‌ها همه در چارچوب چیزی به نام کمک بشردوستانه با مشارکت دولت سوریه مطرح شده است یا به معنای دیگر، دور شدن از بحث ایجاد «گذرگاه‌های بشردوستانه» در سوریه است.
امری که قطعی است این است که دیدار وزرای خارجه عرب با همتای روسی خود در قاهره گامی مهم برای بحران میان روسیه و کشورهای عربی بود که پس از انقلاب‌های عربی به طور کل و پس از موضع آنان در قبال سوریه به طور خاص پیش آمده بود که این امر ثابت می‌کند حتی پس از پیروزی پوتین در انتخابات ریاست جمهوری هم موضع روسیه ثابت است. این کشمکشی که قبل از توافق بر نکات پنج‌گانه و بیانیه پایانی شورای اتحادیه عرب در سطح وزرای خارجه حاصل شد، نشان دهنده شکافی است که هنوز بزرگ است و پر کردن آن نیازمند دیدارهای بیشتر و امتیاز دادن‌هایی ازجانب طرفین بحران برای پایان دادن به آن است نه برای اداره آن و تا رسیدن آن زمان، سوریه تاوان هنگفتی می‌دهد که هزینه آن خون است و از بین رفتن نهادهای دولتی است. افق تیره است و ممکن است وضعیت به جنگی داخلی بینجامد.
روسیاالیوم نوشت: تفسیرهای پرطمطراق از بندهای پنج‌گانه توافقی که بیشتر به سوال‌هایی درباره ماهیت تحرک آینده عربی شبیه است، در حقیقت بیشتر به دیدگاه روسیه نزدیک است در حالی که اختلاف دو طرف مشهود است. این در حالی است که وزرای عرب موضع خود را در بیانیه پایانی سختگیرانه‌تر کردند و به دور از پایتخت‌های غربی، همین مواضع که دخالت نظامی یا تشدید مسلح کردن مخالفان را رد می‌کند، ادامه دارد. این بدین معناست که تحرک سوریه که تا چند روز دیگر وارد سال دوم می‌شود، با مشکل عدم وجود دیدگاهی بین المللی و یکپارچه و دستپاچگی طرف‌های بین‌المللی مخالف سوریه روبه‌روست. این امر سبب نزدیکی بیشتر آنان به موضع روسیه می‌شود که تنها یک تغییر داشته است و آن حمایت از ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به سوریه است البته بدین شرط که دولت سوریه رسما با آن موافقت کند.
پایگاه خبری شبکه روسیاالیوم با بیان این مطلب در تحلیلی در این خصوص نوشت: دیدار لاوروف و کمیته وزرای خارجه عرب ویژه سوریه در قاهره بر پنج نکته توافق کردند که نشان دهنده محورهای کلی هر قطعنامه احتمالی شورای امنیت است که ممکن است مسکو با آن موافقت کند. این توافق چارچوب کلی و حدود تحرک احتمالی بین‌المللی برای حل بحران سوریه را معین می‌کند و این در صورتی است که تمایل داشته باشند روسیه نقشی فعال در حل بحران داشته باشد. این توافق از شدت تنش میان طرفین که اخیرا حاصل شده است، می‌کاهد ولی با توجه به دوری مواضع دو طرف و اهداف هر یک از آنها از تحرکاتشان بحران سوریه را حل نمی‌کند.
آیا توافق اخیر وزرای خارجه عرب و وزیر خارجه روسیه امری جدید دارد؟
توافق لاوروف و همتایان عرب او پنج بند دارد که در کنفرانس خبری مشترک پس از نشست، اعلام کردند: توقف خشونت از طرف هر کس که باشد، ایجاد مکانیزمی نظارتی و بی‌طرف، رد دخالت خارجی، فراهم کردن کمک‌های انسان‌دوستانه برای همه سوری‌ها بدون مانع، حمایت کامل از هیئت بین‌المللی کوفی عنان (فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه) با تکیه بر قوانین مورد قبول سازمان ملل و اتحادیه عرب. در نگاه نخست، این توافق چیز جدیدی ندارد چرا که موضع روسیه از ماه‌های گذشته حاوی این موارد بود. این موارد همان مواردی را تکرار کرد، که در ماه‌های گذشته دیمیتری میدویدیف و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور و نخست وزیر روسیه آن را تکرار کرده بودند. شاید تنها مورد جدید در توافق طرفین، اولویت دادن به ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه و استقبال مشترک از ماموریت کوفی عنان حمایت از تلاشهای وی باشد و این همان موردی است که اکنون سخنان و تلاش مسئولان در سازمان‌های بین‌الملل و حتی دولت‌های متخاصم علیه سوریه، بر آن متمرکز شده است.
روسیا الیوم نوشت: اما دو طرف درباره حدود نقش عنان و مرجعیت‌ها اختلاف دارند. طرف روسی آغاز و مرجعیت ماموریت عنان را روشن نکرد در حالی که حمد بن جاسم نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر اعلام کرد که وی خواستار «تاکید بر مرجعیت‌های مورد تکیه کوفی عنان یعنی قطعنامه 16 فوریه مجمع عمومی و نقشه راه اتحادیه عرب مربوط به تاریخ 2 نوامبر 2011 و تصمیم‌های این اتحادیه در 22 ژانویه و 12 فوریه گذشته» است.
این مرجعیت‌هایی که حمد بن جاسم بر آن تاکید کرد، روسیه دقیقا با آن موافق نیست مگر نقشه راه عرب مصوب نوامبر گذشته و تقریبا به دیگر مرجعیت‌های پیشنهادی اعتراض کرد.
مشاجره علنی
حصول این توافق، اختلاف آشکار طرفین درباره اساس و پایه‌های راهکار حل بحران را پنخان نمی‌کند. این اختلاف را مشاجره‌ای لفظی آشکار کرد که پس از سخنان افتتاحیه لاوروف در این نشست رخ داد. وزیر خارجه روسیه از موضع کشورش در امور سوریه حمایت کرد و این مطلب را رد کرد که انگیزه‌های کشورش سیاسی یا اقتصادی باشد. وی اعلام کرد که اولویت اول این است که خشونت در سوریه متوقف شد، حال منبع آن هر چه می‌خواهد باشد. وی گفت که «اگر همه ما بر این امر توافق کردیم دیگر نخواهیم گفت که در این بحران باید چه کسی را سرزنش کرد».
اما حمد بن جاسم وزیر خارجه قطر گفت: پس از آنکه کشتار انجام شد نمی‌توانیم قبول کنیم که فقط شلیک آتش متوقف شود. وی سخن لاوروف را به مثابه پاداشی برای نظام سوریه دانست و تاکید کرد: ما نمی‌خواهیم که کسی [یعنی بشار اسد] بدین گونه پاداش داده شود... بعد از این همه [ماجرا] نمی‌توانیم فقط از توقف فوری تبادل آتش صحبت کنیم بلکه خواستار توقف فوری (خشونت) و بازخواست عاملان آن و آزادی بازداشت‌شدگان و موافقت صریح با طرح عربی [از طرف نظام سوریه] هستیم.
از طرف دیگر سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان روسیه و چین را متهم کرد که «به نظام سوریه مجوز داده‌اند که بی‌رحمانه به اقدامات وحشیانه علیه ملت سوریه ادامه بدهد». وزیر خارجه عربستان این سخن را در اشاره به دو بار وتو قطعنامه علیه سوریه توسط روسیه و چین اعلام کرد. وزیر خارجه عربستان اعلام کرد که روسیه با طرح عربی موافقت کرده اما زمانیکه در شورای امنیت مطرح شد تصمیم گرفت آن را خنثی کند تا موضعی از خود ثبت کند که درباره آن گفته شود که روسیه جان و مال شهروندان بیگناه سوریه را نادیده گرفته است.
بر خلاف اینکه سعود الفیصل از حضور لاوروف در نشست وزرای خارجه عرب استقبال کرد، اما ابراز امیدواری کرد که این میزان توجه روسیه در عمل نیز نمود یابد اما تاکید کرد که هیچ راهی جز حمایت از تصمیم‌های اتحادیه عرب در خصوص سوریه نیست.
توافق در راستای تحرکات بین‌المللی؛
در حالی که سطح این توافق بسیار پایین‌تر از تصمیم‌های عربی و حداقل با تاخیر چهارماهه حاصل شد، اما قابل توجه است که این اقدام با آماده‌سازی پیش‌نویس جدیدی در شورای امنیت در خصوص سوریه همزمان شد. روسیه تمایل دارد که این قطعنامه اصطلاحا «بدون دندان» باشد و به هیچ وجه سناریو لیبی را تکرار نکند در حالی که کشورهای عربی بخصوص در کشورهای عربی حاشیه خلیج [فارس] خواستار تصمیم [یا قطعنامه‌ای] هستند که بشار اسد رئیس جمهوری سوریه را از قدرت کنار برند یا اینکه مداخله در سوریه را [تحت پوشش و] به دلیل ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه یا دیگر کمک‌ها فراهم کند تا [آنچه آن را] «حمام خون» [می‌نامند] متوقف شود. ولی مهم‌تر این است که این توافق در حالی حاصل شد که صداهای بین‌المللی برای مسلح کردن مخالفان سوریه فروکش کرد و تلاش‌ها همه در چارچوب چیزی به نام کمک بشردوستانه با مشارکت دولت سوریه مطرح شده است یا به معنای دیگر، دور شدن از بحث ایجاد «گذرگاه‌های بشردوستانه» در سوریه است.
امری که قطعی است این است که دیدار وزرای خارجه عرب با همتای روسی خود در قاهره گامی مهم برای بحران میان روسیه و کشورهای عربی بود که پس از انقلاب‌های عربی به طور کل و پس از موضع آنان در قبال سوریه به طور خاص پیش آمده بود که این امر ثابت می‌کند حتی پس از پیروزی پوتین در انتخابات ریاست جمهوری هم موضع روسیه ثابت است. این کشمکشی که قبل از توافق بر نکات پنج‌گانه و بیانیه پایانی شورای اتحادیه عرب در سطح وزرای خارجه حاصل شد، نشان دهنده شکافی است که هنوز بزرگ است و پر کردن آن نیازمند دیدارهای بیشتر و امتیاز دادن‌هایی ازجانب طرفین بحران برای پایان دادن به آن است نه برای اداره آن و تا رسیدن آن زمان، سوریه تاوان هنگفتی می‌دهد که هزینه آن خون است و از بین رفتن نهادهای دولتی است. افق تیره است و ممکن است وضعیت به جنگی داخلی بینجامد.
روسیاالیوم نوشت: تفسیرهای پرطمطراق از بندهای پنج‌گانه توافقی که بیشتر به سوال‌هایی درباره ماهیت تحرک آینده عربی شبیه است، در حقیقت بیشتر به دیدگاه روسیه نزدیک است در حالی که اختلاف دو طرف مشهود است. این در حالی است که وزرای عرب موضع خود را در بیانیه پایانی سختگیرانه‌تر کردند و به دور از پایتخت‌های غربی، همین مواضع که دخالت نظامی یا تشدید مسلح کردن مخالفان را رد می‌کند، ادامه دارد. این بدین معناست که تحرک سوریه که تا چند روز دیگر وارد سال دوم می‌شود، با مشکل عدم وجود دیدگاهی بین المللی و یکپارچه و دستپاچگی طرف‌های بین‌المللی مخالف سوریه روبه‌روست. این امر سبب نزدیکی بیشتر آنان به موضع روسیه می‌شود که تنها یک تغییر داشته است و آن حمایت از ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به سوریه است البته بدین شرط که دولت سوریه رسما با آن موافقت کند.
2 - اگر این ننگ را قبول کند آنموقع باید منتظر بیداری اسلامی مردم باشد ..
راستی کدام گزینه بهتره