جزو جدایی ناپذیر انتخابات ریاست جمهوری در هر کشوری، مناظرات بین نامزدها است که در این مناظرات رعایت اخلاق انتخاباتی، محور است.
مناظره به‌معنی بحث با یکدیگر برای روشن شدن حقیقت و ماهیت یک مساله است. این کار با پرسش و پاسخ طرفین از یکدیگر انجام می‌شود. طرفین در رد یا تایید هر ادعایی باید پاسخ منطقی بر اساس شواهد یا اطلاعات موجود ارائه دهند. مناظرات انتخاباتی محملی برای ارائه برنامه ها، رقابت سالم و عادلانه است تا به این وسیله مردم بتوانند کاندیدای مورد نظر خودشان را انتخاب کنند. یکی از مسائلی که باید در این مناظرات رعایت شود، این است که شاهد پرخاشگری نامزدها و تهمت و افترا زدن و یا به عبارتی آنچه در دوره‌های پیش بنیان‌های سستش پایه ریزی شده یعنی همان ایدوئولوژی «بگم بگم ها» نباشیم.
مردم ما به خصوص جوانان کشور رنج زیادی از نوسان‌های اقتصادی کشیده‌اند، وقتی کسی درد و رنج‌های آنان را در رسانه عمومی بازگو می‌کند ناخودآگاه توجه قشر عظیمی را به خود جلب می‌کند؛ اما باید توجه داشت علاوه بر این درد دل‌ها، ابزار‌ها و برنامه‌های ارائه شده تا چه حد منطقی و قابل قبول است.
اولین بار فردی رویکرد و شگرد «بگم بگم» را بنیان گذاری کرد که با انتشار پوستر‌ها و سخنانی جدید و بکر خودش را از جنس مردم معرفی کرد. اقداماتی پوپولیستی که زود جای خودش را باز کرد و اتفاقا نتیجه هم داد. این اقدام و تخریب‌ها در مناظرات سال ۹۲ و ۹۶ هم از طرف افراد دیگر کپی برداری شد و مشت زنی نامزدها به هم بار دیگر در مناظرات خودش را نشان داد.
اما مناظرات پانزدهم خرداد ۱۴۰۰ نیز به آوردگاه این مناظرات بدل شد و نامزدها یکی در پی دیگری یکدیگر را تخریب کردند و به جای رعایت سطحی حداقلی از اخلاق در انتخابات و ارائه برنامه و راهبرد برای مسیر حداقل چهار ساله خود فقط و فقط به تخریب پرداختند و تنور حواشی در این مناظرات داغ داغ بود.
نفرت پراکنی و اتهامات در مناظرات نباید وجود داشته باشد و ملاحظات اخلاقی باید جدا رعایت بشود. یعنی اگر نامزدهای انتخابات در مناظراتشان و در مصاحبه‌هایی که با آن‌ها می شود اخلاق را رعایت کنند، رعایت اخلاق در جامعه نیز سرریز می‌شود و مردم نیز به ملاحظات اخلاقی عمل می‌کنند و این مسائل را الگوی خود قرار می‌دهند. البته راه حل بعضی‌ها برای اینکه بیشتر دیده و شنیده بشوند، این است که هنجارشکنی کنند؛ در حالی که این هنجار شکنی جواب نمی‌دهد.
بی اخلاقی‌های مناظره پانزدهم خرداد
در مناظرات روز پانزدهم خرداد بود که محسن مهرعلیزاده روی صحبت‌هایش را متوجه حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی کرد و گفت: من از آقای رئیسی سوال می کنم که حاضرید زن و بچه خود را به دست فردی بسپارید که گواهینامه ندارد؛ تا آن‌ها را به چالوس ببرد؟ آقای رئیسی شما ۶ کلاس سواد دارید. البته من به سواد حوزوی حضرتعالی احترام می‌گذارم، ولی با این سواد نمی‌شود اقتصاد را اداره کرد.
علیرضا زاکانی هم گفت: ما مناظره نمی‌کنیم؛ دوستان انشا می‌خوانند، اینجا وقت پاسخ دادم است آقای همتی؛ زشت است شما ما را متهم به دروغگویی می‌کنید. آقای همتی به شما و همکارانتان باید نوبل شیمی بدهند به دلیل این بلایی که سر پول ملی آورده اید.
محسن رضایی در ادامه مناظره خطاب به عبدالناصر همتی اظهار کرد: شما منبع برای سلطان ساز‌ی فولاد و شکر دارید؛ جناب آقای همتی شما درد مستضعفین را ندارید؛ شما رانت خواران را با ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین مالی کردید؛ در دوران شما وضعیت اقتصاد کشور فاجعه بار شده است.
عبدالناصر همتی هم در ادامه مناظرات گفت: آقای جلیلی شما در برجام در زمین ترامپ بازی کردید. آقای جلیلی شما دو کلاس اقتصاد نخوانده اید، دهن من را باز نکنید؛ من می‌خواهم محترمانه صحبت کنم. آقای جلیلی لطفا از نامزد پوششی بودن در بیایید. آقای رضایی من نحوه گرفتن مدرک شما را می‌دانم؛ من می‌دانم چطور نمره گرفته اید. اساتید به دفتر شما می‌آمدند و نمره می‌دادند. آقای جلیلی شما ابتدایی‌ترین مسائل تجارت را نمی‌فهمید. پدر کشور را در آوردید. آقای زاکانی دهان من را باز نکنید، شما که دو کلاس اقتصاد نخوانید. FATF به همت سعید جلیلی، محسن رضایی و دوستان شان در لیست سیاه رفت. آقای رئیسی بدون کمک مشاوران می‌توانید یک سوال اقتصادی جواب بدهید. هر سفری که می‌روید ۴۰ میلیارد تومان هزینه‌اش می‌شود و چه کسی کارخانه‌ها را بسته است که شما باز می‌کنید؛ قاضی‌های شما کارخانه‌ها را بستند.
مهر علیزاده هم خطاب به رئیسی بیان کرد: اگر دلتان برای اقتصاد سوخته در قوه قضائیه بمانید تا مشکل را حل کنید. آقای رئیسی سندروم پست‌های بی قرار دارند و سِمت‌های زیادی را داشته اند. شما در قوه قضائیه حضور داشتید؛ چه بسا ریاست جمهوری را رها کنید برای پست بالاتر. حرف حق را باید زد.
حجت الاسلام رئیسی خطاب به مهرعلیزاده گفت: این خیلی بد است که کسی در کسوت کاندیدای ریاست جمهوری به خاطر جلب آرا بخواهد تهمت بزند، اگر این حرف‌ها جواب می‌دادید شما شاهدید که چند سال قبل چه تهمت‌هایی زده می‌شد در همین سالن به من. مردم عزیز ما دسترسی دارند، بروند در سایت آموزش عالی شما؛ فکر کنید که بروند در سایت آموزش عالی و ببینند مدرک من چیست؟ آن وقت برای شما بد نمی‌شود؟ خسته نشدید از این همه اهانت زدن؟ اگر مشکلات مردم با اهانت زدن به من حل می‌شود باشد بگویید.
در مناظرات چه باید می‌شد؟
نکته اساسی و روح حاکم بر شکل گیری مناظرات ارائه برنامه برای اداره کشور است. مناظراتی که هدف از راه اندازی آن‌ها این است که نامزدها برنامه‌های خود را ارائه دهند و مردم یک نگاه جامع و کامل از آن‌ها پیدا کنند و با دیدی روشن و نگاهی ژرف پای صندوق‌های رای بروند. بی شک یکی از ویژگی‌های بارز هر رئیس جمهوری اخلاق و اخلاق و اخلاق است. فردی که قرار است ویترین جمهوری اسلامی در مجامع بین المللی شود و عزت و آبروی جمعیت ۸۵ میلیونی را حفظ کند قطعا باید اتکای بیشتری بر اخلاقیات داشته باشد و فردی که ردای ریاست جمهوری را بر تن می‌کند و بر کرسی ریاست جمهوری تکیه می‌زند باید از سخنان سخیف و تکان دهنده‌ای مثل «بگم بگم ها» و «نگذارید دهان من باز شود» حزر کنند.
