با فراگیر شدن گرمی هوا در کشور و مصرف رو به افزایش سیستم‌های خنک کننده و همچنین استفاده غیر مجاز از ماینرها، طی روز‌های گذشته شاهد قطعی مکرر برق بودیم که منجر به اعتراض بسیاری از اقشار جامعه شد. همین امر سبب شد تا وزیر نیرو روز گذشته بعد از یک روز سکوت از مردم بابت این اتفاق عذرخواهی کند.
اما برخی از مسئولان توانیر، قطع برق را مربوط به چند عامل از جمله نبود زیرساخت‌های لازم، استفاده از ماینرها، کاهش بارندگی در ایام سال و غیره دانسته‌اند، با این حال وزیر نیرو دلایل قطعی برق را نوسازی نیروگاه‌ها با توجه به عدم امکانات مالی خواند.
او گفت: اطلاعات دقیق و کارشناسانه را در اختیار تمام مردم قرار خواهیم داد. جنگ اقتصادی دشمن توام با جنگ روانی است و تلاش می‌کنیم در مسیر طراحی شده برای تامین آب و برق مطمئن در کشور قدم برداریم.
اردکانیان با بیان اینکه باید در برنامه ششم ۲۵ هزار مگاوات ظرفیت جدید می‌آوردیم، گفت: با آنچه تاکنون به بهره برداری رسیده و امسال بهره برداری می‌شود ۵۷ درصد این برنامه محقق شده، اما سوال بعدی از روی انصاف این است که الزامات ۲۵ هزار مگاوات چه بوده است؟ از مجموعه منابع مالی مدنظر برای اجرای این طرح‌ها ۱۵ هزار و ۱۷۰ مگاوات را با ۹ میلیارد یورو باید با فاینانس خارجی می‌ساختیم که تمام برنامه فاینانس ما به خاطر تحریم‌ها متوقف شد. سد‌های بزرگی که نیروگاه‌های برق آبی بزرگ داشتند به خاطر نبود فاینانس خارجی اجرا نشد.
او افزود: هوا همراهی خوبی دارد، کمی از گرما کاسته شده و واحد‌های در تعمیرات به مدار می‌آیند و امیدواریم مثل همیشه مردم همراهی داشته باشند و همکاران ما هم با نظم بیشتری برنامه‌ها را پیاده سازی کنند تا در ایامی که مردم آماده حضور پرشور در عرصه انتخابات می‌شوند، شرایط بهتر شود.
نیروگاه‌ها نبض تپنده اقتصاد هستند. اگرچه سهم آنها در پیشبرد اهداف کلان توسعه پایدار گاه نادیده گرفته می‌شود، اما تولیدکنندگان برق، نقشی غیرقابل‌انکار در چرخش چرخ اقتصاد و صنعت کشور و نیز تامین رفاه، امنیت و سلامت جامعه دارند.
در این میان بحث راندمان و نوسازی نیروگاه‌ها برای افزایش ظرفیت شبکه، کاهش تلفات و نیز کاهش میزان مصرف سوخت و آب آنها یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که حول محور نیروگاه‌های عمدتا قدیمی‌تر مطرح می‌شود و البته این بحث در خصوص نیروگاه‌های کلانشهرها ابعاد گسترده‌تری هم دارد.
نوسازی نیروگاه‌های قدیمی برای افزایش راندمان یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام اساسی است. به عنوان مثال در صورت تبدیل واحد‌های گازی یک نیروگاه به سیکل ترکیبی، راندمان نیروگاه از ۳۰ به حدود ۶۰ درصد افزایش‌یافته و تقریبا دو برابر می‌شود. به همین دلیل عمده نیروگاه‌هایی که در حال احداث بوده یا در طول سال‌های اخیر راه‌اندازی شده‌اند، سیکل ترکیبی هستند، چرا که این دست از نیروگاه‌ها راندمان بالاتر و مصرف انرژی پایین‌تری دارند و با محیط زیست هم سازگارتر هستند.
با توجه به اینکه نیروگاه‌ها در زمان و محدودیت‌های خاصی اورهال(تعمیر) می‌شوند، اما این بار به دلیل نبود شرایط مالی وزارت نیرو و یا صنعت برق برای اورهال نیروگاه‌ها و بازسازی شبکه فرسوده برق کشور با مشکل مواجه شده‌اند.
برای احداث ۱۰۰۰ مگاوات ۵۰۰ میلیون یورو سرمایه لازم است
محسن طرزطلب مدیرعامل شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی در پاسخ به این سوال که چرا در سال‌های اخیر هیچ تغییری در تعداد نیروگاه‌های فرسوده ایجاد نشده است، گفت: علت این است که تاکنون اقدامی در این راستا صورت نگرفته چرا که برای احداث ۱۰۰۰ مگاوات باید ۵۰۰ میلیون یورو سرمایه در نظر گرفته شود که تهیه این سرمایه کار ساده‌ای نیست، اما پیگیر هستیم که تامین سرمایه صورت بگیرد.
به گفته مدیرعامل شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی، شرکت توانیر مکلف است منابع حاصله تا سقف هشتاد هزار میلیارد ریال را به صورت ماهانه و متناسب با وصول درآمد فوق الذکر به صورت کامل تا سقف ۳۰۰ هزار میلیارد ریال صرف توسعه و نوسازی شبکه فرسوده برق کشور کند.
کاهش توجه سرمایه گذاران به قیمت پایین انرژی برای بهروری
مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق کشور گفت: قانون بودجه سال ۱۴۰۰، ظرفیت‌ها و فرصت‌های جدیدی را پیش‌روی صنعت برق قرار داده است که یکی از تکالیف قانون بودجه امسال، اصلاح تعرفه برق صنایع انرژی‌بر است که طی سال‌های اخیر سهم این صنایع در سبد مصرف انرژی کشور افزایش یافته است.
طبق گفته مسئولان وزارت نیرو قرار است نوسازی شبکه برق کشور طی سه سال آینده انجام شود با یک دو دوتا، چهارتا کردن ساده می توان محاسبه کرد که گویا این قطعی برق تا سال ۱۴۰۳ دست از سر مشترکان برنداشته و می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری را برای مردم داشته باشد.
او ادامه داد: یکی از محرک‌های فعلی برای استقرار این صنایع در کشور، قیمت یارانه‌ای انرژی است، قطعا قیمت پایین انرژی در کشور، علاوه بر توسعه کمی این صنایع، سرمایه‌گذاران را از توجه به بهره‌وری و بهینه‌سازی انرژی دور کرده است.
سخنگوی صنعت برق کشور بیان کرد: از سوی دیگر برای پاسخگویی به نیاز مصرف این صنایع، لازم است احداث نیروگاه‌های جدید و شبکه‌های مورد نیاز صورت گیرد که نیازمند منابع مالی پایدار و یا جهت‌دهی این صنایع به تامین برق خود با احداث نیروگاه یا خرید برق مورد نیاز این صنایع از نیروگاه‌های جدیدالاحداث خواهد بود.
رجبی مشهدی گفت: مروری سریع به چند هدف اصلی قانون‌گذار در این تبصره قانون بودجه سال ۱۴۰۰ شاهد این مدعاست اول آنکه بر اساس قانون بودجه، وزارت نیرو مکلف شده است منابع حاصله را در توسعه و نوسازی شبکه فرسوده برق کشور و جابه‌جایی تیر‌های برق روستایی، اعطای یارانه سود تسهیلات جهت افزایش توان تولید برق از طریق سرمایه‌گذاری در (ایجاد، توسعه و تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام) نیروگاه‌های برق و همچنین پرداخت مطالبات تولیدکنندگان خصوصی برق و نیروگاه‌های برق‌آبی، برق‌رسانی به شهرک‌های صنعتی و نواحی صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی صرف کند.
او افزود: به عبارت دیگر، جهت‌دهی شده است تا بخشی از یارانه برق به جای تخصیص به این صنایع انرژی، به اصلاح شبکه‌های فرسوده برق و توسعه نیروگاه‌ها و زیرساخت برق شهرک‌های صنعتی اختصاص یابد. مطابق بند «ز» تبصره ۱۵ قانون بودجه، مجلس پیش‌بینی کرد که بخشی از یارانه اختصاصی به صنایع انرژی‌بر کاهش یافته و این یارانه صرف امور مهم و حیاتی صنعت برق کشور شود.
این مقام مسئول گفت: از طرفی با کاهش یارانه پرداختی به این دسته از مشترکان صنعتی و اصلاح تعرفه آنها، موضوع انرژی و هزینه‌های آن برای این صنایع بیش از گذشته مورد توجه خواهد بود و قطعا طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی توسط صنایع مستقر و قدیمی‌تر و همچنین توجه به خرید تجهیزات پربازده برای متقاضیان جدید صنایع انرژی‌بر توجیه‌پذیر خواهد شد.
اما باید سازکار دولت را برای توسعه و زیر ساخت‌های لازم جهت نوسازی شبکه فرسوده برق سنجید به طوری که اواخر سال گذشته بود نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای ساز و کاری را برای توسعه و نوسازی شبکه فرسوده برق کشور تعیین کردند.
به طوری که قرار است شرکت توانیر منابع حاصله تا سقف ۸۰ هزار میلیارد ریال را به صورت ماهیانه و متناسب با وصول درآمد فوق الذکر به صورت کامل تا سقف ۳۰ هزار میلیارد ریال صرف توسعه و نوسازی شبکه فرسوده برق کشور و با تصویب شورای اقتصاد صرف اعطای یارانه سود تسهیلات جهت افزایش توان تولید برق از طریق سرمایه گذاری (ایجاد، توسعه و تکمیل طرح‌های نیمه تمام) نیروگاه‌های برق، تا سقف ۵ هزار میلیارد ریال در قالب مشارکت توانیر به سرانجام رساند.
نوسازی شبکه برق زمان بر است
ابوذر صالحی مدیرکل امور بین الملل توانیر در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران با اشاره به چالش صنعت برق در تأمین زمین برای احداث شبکه برق در کلانشهرها گفت: احداث شبکه برق در این شرایط، سبب افزایش هزینه‌ها و در برخی موارد سبب طولانی شدن و یا به نتیجه نرسیدن طرح می‌شود.
او با اشاره به وجود تجهیزاتی با ابعاد کوچک‌تر و نیاز کمتر به زمین بزرگ برای احداث، افزود: ما به دنبال استفاده از سازوکار جدید هستیم که از جمله آن پست‌های GLS است که با کاهش ۹۰ درصدی به زمین نسبت به پست‌های قدیمی امکان خدمات دهی را تسهیل می‌کنند. استفاده از فضای زیرزمینی و زمین‌های به جامانده از پست‌های قدیمی راهکار احداث مراکز جدید است.
صالحی به احداث شبکه‌های برق به صورت دفنی، اشاره کرد و ادامه داد: در این روش هزینه‌های احداث بسیار کاهش می‌یابد، اما به دلیل ایجاد محدودیت‌های ترافیکی استفاده از این روش به راحتی امکانپذیر نیست.
این مقام مسئول با بیان اینکه روش سوراخ کاری جهت دار افقی راهکار دیگری برای احداث شبکه‌های برق است، اظهار کرد: در این روش که هم اکنون در مشهد در حال انجام است هزینه‌های احداث شبکه به یک چهارم کاهش یافته و روند اجرای آن نیز سرعت می‌یابد.
حال انگار قرار است این قطع شدن برق طبق گفته های توانیر تا اصلاح سازی شبکه برق تا سال 1403 مهمان مشترکان باشد و تا این مدت معلوم نیست که چه خسارت های جبران ناپذیری برای مردم به بار آید.
