جوشپره یکی از آش‌های محلی گناباد در خراسان رضوی است که از قدیم‌الایام در این منطقه درست می‌شده است.
آش جوشپره دارای ارزش غذایی بالایی است و به عنوان یک غذای اجتماعی به صورت گروهی تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از آش‌های برتر ایران در نخستین جشنواره آش‌های ایرانی که در زنجان برگزار شد است و در بسیاری از جشنواره‌های داخلی و خارجی که ارائه شده مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
با توجه به این که تهیه و پخت جوشپره کاری تا حدودی دشوار است و نیاز به آموزش و تجربه و کاری گروهی است بنابراین در حال حاضر فقط سالمندان و تا حدودی میانسالان از عهده پخت آن برمی‌آیند و اگر چاره‌اندیشی به زودی نشود این نوع غذا به فراموشی سپرده خواهد شد.
علیرضا شناسایی رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد در گفت‌وگو با تسنیم در این زمینه اظهار داشت: امروز بیشتر خوردنی‌ها در قوطی‌های فلزّی و بسته بندی شده به فروش می‌رسد و انسان به ناچار از آنها استفاده می‌کند، در صورتی که نمی‌داند این گونه خوردنی‌ها یا غذاها اکثراً از ارزش غذایی کمی برخوردارند و یا به دلیل افزودنی‌های غیرمجاز یا نگهدارنده‌ها برای سلامتی زیان‌آورند.
وی بیان کرد: نقش، اهمیّت و ارزش غذاهای سنّتی و بومی بر همگان روشن و آشکار است به ویژه هنگامی که می بینیم، بسیاری از این غذاهابا توجّه به ارزش بالای غذایی آن ها درحال فراموشی است و اندکی نخواهد گذشت، که نسل های آینده از خوردن چنین غذاهایی محروم خواهند شد.
شناسایی افزود: بنابراین ثبت، اشاعه و ترویج این نوع غذاها علاوه بر این‌که در راستای ثبت آثار معنوی کشور است، می‌تواند نقش مؤثّری در داشتن جامعه‌ای سالم و بانشاط ایفا کند. از سوی دیگر، غذاهای سنتّی و بومی با وجود آن‌که بسیار ساده هستند، اکثر نیازهای بدن را تأمین می‌کنند و هزینه بسیار کمی نیز دارند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود دو هزار نوع غذای بومی و سنتّی در ایران وجود دارد که بسیاری از آنها به دست فراموشی سپرده شده، در بیشتر غذاهای بومی مورد استفاده از گروه‌های غذایی اصلی استفاده شده که می‌تواند الگوی تغذیه‌ای مناسبی برای جامعه باشد.
شناسایی درباره آش جوشپره گناباد عنوان داشت: جوشپره از آش‌های برتر ایرانی است،«زمانی پخته می‌شدکه می‌خواستند بین افراد فامیل که بین آنها کدورتی ایجاد شده، آشتی برقرار کنند، بنابراین همه در یک جا جمع و سپس زنان سالمند و میانسال با همکاری زنان و دختران دیگر فامیل با پختن آش جوش پره سبب شادی و نشاط جمع و ایجاد محبّت و حسّ همکاری و مسئولیّت پذیری در بین فامیل می‌شدند.
وی ادامه داد: علاوه بر این، بیشتر غذاهای سنتّی نه‌تنها فقط به‌عنوان یک غذا مصرف می‌شود، بلکه هم‌غذا است و هم دارو. علاوه بر این‌ها تمام موادّ اولیّه غذاهای سنتّی در دسترس و حاصل دسترنج کشاورزان و دامداران منطقه بوده و هست.
با این اوصاف باید عنوان کرد که جوش پره یک غذای اجتماعی است و معمولاً زمانی که افراد فامیل به دیدن هم می‌روند، توسط زنان سالمند و میانسال، پختن جوش پره پیشنهاد می‌شودکه با استقبال همه افراد فامیل همراه می‌شود.در این زمان است که هم ارتباط صحیح و عاطفی بین نسل‌ها برقرار و هم جوانان و نوجوانان از تجربه‌های ارزنده کهنسالان عملاً استفاده می‌برند و پختن غذاهای بومی و سنتّی در محیطی شاد وخودَمانی را یاد می‌گیرند. از سوی دیگر از دوران کودکی و جوانی ذائقه آنها به غذاهای سنتّی و بومی عادت می‌کند.
موادّ داخل جوش پره در مناطق کوهپایه‌ای گناباد بیشتر عدس، تره، سیب‌زمینی است؛ آش جوش پره در جنوب خراسان رضوی، خراسان جنوبی، گلستان و کشورهای ترکمنستان و آذربایجان پخته می‌شود اما مواد، روش تهیّه و در بعضی از این مناطق نام آن با جوش پره گناباد متفاوت است.
آش جوشپره گناباد با شماره 2203 در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.
