امسال هم آموزش و پرورش تصمیم خود را نهایی کرد و در حالی که تعداد آزمون‌های لغو شده آموزش عالی به ۵ آزمون رسید اما در مسیر برگزاری امتحانات حضوری پایه نهم و دوازدهم ستاد ملی مقابله با کرونا همان راهی را رفت که برای اقتصاد گردشگری اتخاذ کرد و با برگزاری تمام آزمون‌های حضوری مربوط به آموزش و پرورش موافقت کرد؛ در حالی که هنوز در پیک چهارم کرونا هستیم و خطر شیوع ویروس به قول وزیر بهداشت چموش هندی رو به رو هستیم، چالشی دیگر پیش پای جامعه قرار بگیرد. این سیاست دوگانه ستاد کرونا در مقابل آموزش عالی و آموزش و پرورش شاید از آن روست که دانش آموزان کمتر اهل توئیتر و زدن هشتک و درست کردن کمپین هستند. از میان آزمون‌های سراسری هم آزمون کنکور کارشناسی با تعویق رو به رو نشد (البته همچنان احتمال تعویق آن وجود دارد)؛ شاید یکی از علت‌های گرفتن تصمیم به برپایی آزمون حضوری دانش آموزان پایه دوازدهم نیز همین باشد؛ چون آنها به نمرات امتحان نهایی خود برای ورود به دانشگاه نیاز دارند.
آزمون کارشناسی ارشد سال ۱۴۰۰ آخرین آزمونی بود که با تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا در جلسه کمیته‌های تخصصی به تعویق افتاد. مقرر شد کنکور سراسری در روزهای ۹ تا ۱۲ تیرماه و در زمان مقرر خود برگزار شود اما آزمون کارشناسی ارشد که قرار بود ۵ ،۶ و ۷ خرداد برگزار شود به تاریخ‌های ۶ تا ۸ مرداد ماه منتقل شود. آزمونی که قرار بود ۵۲۴ هزار نفر یک روز در آن شرکت کنند به تعویق افتاد اما امتحاناتی که در آن قرار است حدود ۶۷۰ هزار دانش آموز در پایه دوازدهم (۵۵۰ هزار دانش‌آموز پایه دوازدهم و ۱۲۰ هزار نفر که به صورت تک درس یا برای آزمون تعدادی از دروس در امتحانات نهایی امسال شرکت می‌کنند- بنا به آمار سال گذشته) آن هم نه برای شرکت در یک آزمون ۵ ساعته بلکه برای حضور مداوم و چندباره سر جلسات آزمون در این ماه موافقت کرده است و دلیلی برای تعویق آن نمی بیند!
علیرضا رئیسی، در پایان جلسه روز شنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ ستاد ملی مقابله با کرونا بابیان اینکه در حال حاضر در پیک کرونا در فاز چهارم هستیم و ۴۶ شهر در وضعیت قرمز، ۲۶۳ شهر در وضعیت نارنجی و ۱۳۹ شهر نیز در وضعیت زرد کرونایی قرار دارند اما اعلام کرد که آزمون پایه نهم به صورت حضوری ۲۷ اردیبهشت تا ۲۴ خرداد برگزار می‌شود. همچنین آزمون پایه دوازدهم ۲۷ اردیبهشت تا ۲۴ خرداد برگزار خواهد شد. آزمون سنجش ملی پایه ششم ۲۵ اردیبهشت به صورت حضوری برگزار می‌شود. آزمون سمپاد ۲۰ و ۲۱ خرداد، آزمون مرحله دوم المپیاد دانش‌آموزی ۲۴ تا ۲۶ اردیبهشت و ۲۳ تا ۲۵ خرداد به صورت حضوری برگزار خواهد شد.
آیا راه حل دیگری نبود؟
یکی از سوالاتی که این روزها مطرح است این است که با گذشت بیش از یک سال از شیوع کرونا در کشور و ناچاری برگزاری امتحانات و آزمون‌های متعدد علیرغم اینکه اکثر آموزش‌ها در بستر مجازی در حال رخ دادن است و آزمون‌های پایان ترم دانشگاهی نیز در همین بستر مجازی برگزار می‌شود، چرا برای دو پایه نهم و دوازدهم که از سال قبل نیز چالش حضوری برگزار شدن این امتحانات وجود داشت، راهی پیدا نشده است که حداقل در روزهای اوج شیوع کرونا در کشور این آزمون‌ها برگزار نشود؟
آیا قرار است دوباره راه رفته نوروز و باز کردن امکان مسافرت‌های نوروزی را برویم؟ آیا ستاد کرونا تصور و برآوردی دقیق از احتمال شیوع کرونا با برگزاری این امتحانات دارد یا حقیقتاً این گروه‌های سنی نه ناقلان جدی کرونا هستند و نه به صورت جدی به کرونا مبتلا می‌شوند؟ آنچه این روزها نیاز جامعه است دادن اطلاعات کافی به جامعه مخاطب از سوی مسئولان است.
دانش آموزانی که امسال کنکور هم باید بدهند و هم در روزهای کرونایی برای سلامتی خود و خانواده شان دغدغه دارند، هم برای امتحانات نهایی که حالا دیگر اعلام شده در خردادماه و به صورت حضوری برگزار می‌شود و هم برای کنکور باید آماده شوند. حوزه مغفول جدی در آموزش و پرورش و حتی در وزارت بهداشت سخن گفتن با این قشر از دانش آموزان و کاستن از اضطراب هایشان است.
دلیل اصرار بر برگزاری آزمون حضوری
موضوع مهم این است که امتحانات پایه دوازدهم حتماً باید به صورت حضوری برگزار شود چرا که مانند کنکور آزمونی سراسری است و نمراتش در سرنوشت ورود به دانشگاه برای بسیاری از دانش آموزان مهم است؛ اما سوال این است که آیا این امتحانات نمی‌تواند به زمانی دیرتر از روزهایی که در اوج شیوع کرونا هستیم موکول شود؟
بیشتر نمرات این آزمون برای انتخاب دانشگاه بر اساس سوابق تحصیلی مهم است و می‌توان این بخش از انتخاب دانشگاه را به زمانی که امتحان گرفته شد موکول کرد (حتی اگر اصرار هست آزمون سراسری در زمان خود برگزار شود) اما واقعیت این است که برای آموزش و پرورش موضوع، مهم جلوه دادن امتحانات پایه دوازدهم چیزی بیش از اینهاست. آموزش و پرورش که تلاش دارد سهم سوابق تحصیلی را در کنکور بیشتر کند و آموزش عالی به دلایل متعدد از جمله استاندارد ندانستن این آزمون‌ها از آن سرباز می‌زند، یک جدالی را ایجاد کرده است که حالا باید چوبش را وسط کرونا دانش آموزان و خانواده‌هایشان بخورند. در واقع آموزش و پرورش برای اهمیت دادن به آموزش‌های ۱۲ ساله خود حتماً باید آن را به کنکور و انتخاب رشته گره بزند در غیر این صورت به نظر می‌رسد خود اهالی آموزش و پرورش هم محرکی جدی برای دانش آموزان که پای درس بنشینند ندارد!
گزارش رعایت پروتکل‌های بهداشتی ارائه نشده است
موضوع دیگر عدم ارائه یک گزارش رسمی و کارشناسی شده از سوی وزارت بهداشت یا آموزش و پرورش درباره کیفیت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در برگزاری آزمون‌های حضوری این وزارتخانه است به طوری که هیچ گزارشی از رعایت پروتکل‌های بهداشتی در امتحانات نهایی سال گذشته ارائه نشد.
خسرو ساکی رئیس مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی آموزش و پرورش سا ل گذشته زمان برگزاری کنکور گفت: تمام پروتکل‌های بهداشتی برای امتحانات مدنظر هست و از مراقبین بهداشت وزارت آموزش و پرورش و شبکه‌های بهداشت محل‌ها برای رعایت این پروتکل‌ها بهره می‌گیریم و دانش آموزان را به دو گروه تقسیم کردیم که فاصله صندلی بین ۱.۸ صندلی تا ۲ متر رعایت شود و پیش بینی کردیم مراقبین بهداشت در مبادی ورودی باشند و ماسک و دستکش و… در اختیار دانش آموزان قرار بگیرد.
وزیر آموزش و پرورش در این روزها بارها اعلام کرد که تابع تصمیم ستاد مبارزه با کرونا خواهد بود اما علیرضا رئیسی هفته گذشته تاکید کرد برگزاری امتحانات حضوری در این زمان با اصرار مسئولان آموزش و پرورش است. رئیسی با شمردن نام شهرهای قرمز می‌گوید: استان‌های خراسان شمالی، آذربایجان‌شرقی، هرمزگان و تهران نیاز به مراقبت بیشتری دارند، اما در عین حال قرار است ۱۰ روز بچه‌هایی که در یکسال گذشته از ترس کرونا حتی در روزهایی که در اوج بیماری نبودیم را به مدرسه نفرستادیم سر امتحان بفرستیم و نگران معاشرت این میزان دانش آموز در رفت و آمدها و قبل و بعد امتحانات نباشیم و در نهایت هم احتمالاً همه تقصیرها برعهده والدینی است که همراه فرزند خود به جلسات امتحان نرفتند که از او مراقبت کنند، ماسکشان را بزنند و.... و اینها در حالی است که می‌دانیم کمترین رعایت پروتکل‌های بهداشتی مربوط به سن نوجوانی است.
ساکی می‌گوید: امسال ۲ هزار و ۷۰۰ حوزه برگزاری نسبت به شرایط عادی، افزایش یافته است تا دانش‌آموزان با فاصله دو متر از یکدیگر و در فضایی مناسب که از تهویه کافی برخوردار است روی صندلی قرار گیرند.
چه میزان برگزاری حضوری امتحانات پایه نهم ضروری است؟
خسرو ساکی چند روز قبل گفته بود: همان اندازه که حفظ سلامت دانش آموزان مهم است هدایت تحصیلی و آینده تحصیلی دانش‌آموزان هم امر مهمی محسوب می‌شود که نباید لطمه و آسیبی به آن وارد شود. هدایت تحصیلی دانش آموزان و انتخاب رشته آنها به لحاظ تأثیری که در سرنوشت تحصیلی آنان دارد، بسیار حائز اهمیت است، لذا نباید اجازه دهیم که فضا دوقطبی شود و طوری القا کنیم که دو مقوله سلامت و امتحانات کنار هم نمی‌توانند باشند، درصورتی‌که اگر پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود، می‌توانیم درجایی که لازم باشد، امتحان حضوری برگزار کنیم.
ساکی با تأکید بر اینکه تعطیل کردن امتحانات حضوری به معنای عدم تفکیک دانش آموزان برای شاخه‌ها و رشته‌های مختلف تحصیلی است، اظهار کرد: این موضوع، موجب تورم در یک‌رشته یا شاخه یا کمبود در رشته و شاخه دیگر می‌شود و بازار کار را نیز در آینده دچار مشکل می‌کند.
وی بابیان اینکه مقررشده است، امتحانات پایه نهم در شرایطی که وضعیت مناطق استان یکسان باشد، سؤالات به‌صورت استانی و بر مبنای وضعیت تعیین‌شده طرح شود، اظهار کرد: سؤالات هماهنگ پایه نهم برای هر استان و یا منطقه به‌صورت مجزا طراحی شود و دانش آموزان پایه نهم در مدرسه خود امتحان می‌دهند.
نکته مهم در برگزاری امتحانات پایه نهم این است که در هر صورت چون امتحانات این پایه به صورت مدرسه‌ای برگزار می‌شود و تصحیح اوراق نیز به صورت کشوری نیست باز هم نمی‌توان آنطور که بر اعتبار آن تاکید می‌شود و آن را حیاتی می‌شمارند، در نظر گرفت؛ به معنای شفاف آن اگر در مدرسه‌ای قرار باشد به دانش آموزی نمره‌ای داده شود تا به رشته مورد علاقه اش برود، این امکان مهیاست و با این همه آموزش و پرورش معتقد است به ریسک آن می‌ارزد تا امتحاناتی که از اساس دارای اعتبار و روایی نیست را به گونه‌ای جلوه دهیم که دارای چنین اعتباری است. این در حالی است که قرار نبود ملاک هدایت تحصیلی صرفاً نمرات دانش آموزان باشد اما به نظر می‌رسد عدم موفقیت آموزش و پرورش در اجرای درست هدایت تحصیلی باعث شده همچنان این دستگاه به نمرات پایه نهم بیش از آنچه اسناد بالادستی روی آن حساب کرده‌اند، حساب کند!
سال گذشته همین موارد را با علیرضا کمرئی معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش در میان گذاشتیم و او در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص چرایی اجبار برای حضوری برگزار شدن امتحانات پایه نهم در حالی که این امتحانات سراسری و حتی منطقه‌ای نیست و عملاً نمرات با توجه به میزان دخالت معلم در فرایند طراحی سوال تا تصحیح اوراق صد در صدی است، پایایی و روایی مورد نظر برای ارزشیابی تحصیلی را نیز می‌تواند دچار خدشه کند، گفت: علت اینکه امتحانات پایه نهم را حضوری برگزار می‌کنیم این است که در امتحانات کتبی توجه به طراحی سوال می‌شود و از همین نظر دارای روایی و پایایی است و بر اساس توان دانش آموز در پاسخ به سوالات می‌توان اطمینان نسبی داشت که اگر دوباره امتحانی گرفته شود همان نمره تکرار می‌شود. ما هم برای هدایت تحصیلی به این اطمینان نیاز داریم. در هدایت تحصیلی تاثیر نمرات مستمر یک و دو جمع می‌شود و نشان دهنده سهم قضاوت معلم در این فرایند است و اساس فرایند نظام تعلیم و تربیت نیز همین است که میزان ارزیابی معلم بالاست و این معلم است که صلاحیت دارد بگوید دانش آموز در هر درس چه استعداد و پشتکاری دارد و در فضای بیرون نیز به همان استناد می‌شود.
کمرئی در پاسخ به این پرسش که حالا که این میزان به قضاوت معلمان اطمینان هست چرا همین اطمینان به ارزیابی غیر از امتحانات حضوری واگذار نمی‌شود، گفت: این صلاحیت مورد تایید قرار گرفته است اما برای اینکه یک تفکیکی در رشته‌های متوسطه دوم باید صورت بگیرد که بعداً مورد اعتراض نیز نباشد و مبنایی کتبی برای نمرات در دست باشد، ما نیاز به امتحانات حضوری داریم.
معاون آموزش متوسطه در پاسخ به پرسش دیگری درباره اینکه در این شیوه معلم می‌تواند سوال‌ها را از قبل به دانش آموزان بدهد یا حتی شنیده می‌شود مدیران برخی مدارس از معلمان می‌خواهند میانگین نمرات کلاسشان از یک حدی پایین‌تر نباشد، در این صورت از اساس اطمینان کردن به چنین نمراتی آیا راه حل مناسبی برای هدایت تحصیلی است، بیان کرد: ما می‌توانیم بنشینیم و هدایت تحصیلی و مبناهای آن را نقد کنیم و ببینیم اشکالات کجاست و حتی در این موارد می‌توانیم پیگیر تخلفات گزارش شده باشیم. در هر شرایطی مکانیزم کنترل و نظارت وجود دارد مثلاً در حالت عادی (غیرکرونایی) ۵ درصد اوراق مورد بازبینی قرار می‌گیرند. ما به عنوان کارشناس این امر دقت آزمون‌های کتبی را به خاطر اینکه می‌توانیم بر مبنای آن تفکیک رشته‌های نظری و فنی حرفه‌ای و کاردانش را داشته باشیم، معتبر می‌دانیم. بچه‌های پایه نهم ۶ درس اثر گذار در هدایت تحصیلی دارند که ضریب سه دارد اما در مدرسه نمونه دولتی این نمرات تا ۵۰ درصد اثرگذار است. در واقع برخی مدارس نیاز به مبنایی برای پذیرش دانش آموزان در رشته‌های متوسطه دوم دارند. پایه نهم به دلیل اینکه انتقال دوره در آن صورت می‌گیرد امتحانات مهمی است.
امتحانات پایه ششم هم حضوری شد
علیرضا رئیسی گفته است که آزمون سنجش ملی پایه ششم ۲۵ اردیبهشت به صورت حضوری برگزار می‌شود. این در حالی است که سال گذشته آزمون پایه ششم حذف شده بود.
گرچه رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی پیشتر گفته بود که برای پایه ششم ابتدایی ارزیابی عملکرد دروس ادبیات فارسی، ریاضی و علوم مورد تاکید ما هست، اما حرفی از سنجش ملی به صورت حضوری زده نشده بود و به نظر می‌رسد این مهم در سکوت خبری به نتیجه رسیده است.
در مجموع قرار است روزهای متعدد و در فاصله زمانی کمتر از یک ماه آزمون‌های پر مخاطبی به صورت حضوری با تولی گری آموزش و پرورش برگزار شود؛ در پیک چهارم کرونا و تهدید برای ورود به پیک پنجم با شیوع کرونای هندی داریم و در نهایت این وزارت بهداشت است که باید پاسخگوی صریح این تصمیمات و عواقب آن باشد و برای جامعه روشنگری کند که آیا این مساله مانند سفرهای نوروزی یک تهدید است و یا نه تا خانواده‌ها حداقل اضطرابی نداشته باشند؛ کاری که وزارت بهداشت زمان اصرار برای بازگشایی مدارس در شهریور و مهر نکرد و متعاقب آن با ورود به پیک سوم کرونا خیلی زود مدارس تعطیل شد تا همین امروز!
