همزمان با قرمز شدن وضعیت کرونایی کشور، مشاغل و محافل مختلفی به تعطیلی کشیده شدند، به روال یک سال گذشته کرونایی، سینماها هم جزو اولین مراکزی بودند که حتی پیش از اعلام رسمی تعطیلی ده روزه کشور برای عبور از موج چهارم، راه فعالیتشان بسته شد.
اولین نشانه تعطیلی سینماها هم توقف «اکران» و پایین کشیدن کرکره سالن‌های و پردیس‌های سینمایی بود اما سوی دیگر این ماجرا ادامه فعالیت پروژه‌های سینمایی و سریال‌های شبکه نمایش خانگی در عرصه «تولید» است.
هرچند در این مدت کرونایی، سینماها تعطیلی چندین و چند باره را تجربه کرده‌اند اما این برای دومین بار است که طبق اعلام رسمی با بحرانی‌تر شدن وضعیت سلامت کشور روند تولید آثار سینمایی و سریال‌های شبکه نمایش خانگی تعطیل می‌شود.
اطلاعیه‌ای ضروری اما بدون ضمانت اجرا
۲۱ فروردین ماه بود که سازمان سینمایی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «تهیه کنندگان پروژه‌های سینمایی و نمایش خانگی ملزم به توقف فیلمبرداری و رعایت کامل شرایط تولید در وضعیت قرمز کرونایی هستند»؛ این بخش از اطلاعیه چند روز پیش سازمان سینمایی را برای این در این گزارش آوردم که پلی بزنیم به سال گذشته. این تنها یک یادآوری است برای مسیری که پیموده و باز در نقطه صفر قرار گرفته‌ایم، این بار اما بی احتیاط‌تر.
بهار سال گذشته بود که خانه سینما در روزهایی که آمیخته با وحشت کرونا بود، کارگروهی برای مقابله با این بیماری تشکیل داد؛ روزهایی که صاحبان مشاغل دل در گرو این داشتند که با تعطیلی دو هفته‌ای بساط کرونا به زودی برچیده می‌شود. کارگروه خانه سینما هرچند خیلی زود منحل شد و جایش را به کارگروه دیگری در سازمان سینمایی داد اما تفاوتی کلیدی را می‌توان بین فعالیت‌های این دو دید.
کارگروه خانه سینما در همان زمان اندک سینماگران را به توقف فیلمبرداری پروژه‌های خود فراخواند و در ادامه نام آن دسته از کارگردانان و تهیه‌کنندگانی که این اطلاعیه را نادیده گرفته بودند، به انضمام نام آثارشان منتشر کرد، اقدامی که سینماگران را بر آن داشت تا برای حفظ سلامت عوامل تولید کار را برای چند روز تعطیل کنند. اشاره به این مقدمه لازم بود تا به این نکته اشاره کنیم که اطلاعیه اخیر سازمان سینمایی هرچند واکنش مثبت سینماگران را در پی داشت، اما به طور دقیق مشخص نیست که چقدر ضمانت اجرایی داشته و تاکنون چند پروژه آن را جدی گرفته‌اند.
هرچند پس از انتشار این اطلاعیه به صورت پراکنده خبرهایی از تعطیلی چند پروژه سینمایی توسط روابط عمومی آنها منتشر شد اما با وجود گذشت ۱۰ روز از ابلاغ این اطلاعیه هنوز آماری از پروژه‌های متوقف شده توسط این سازمان منتشر نشده و پر بیراه نیست اگر بگوییم سازمان سینمایی اطلاعی از پروژه‌های تولید و متوقف شده ندارد!
تاکنون و بر اساس آنچه روابط عمومی پروژه‌ها اعلام کرده‌اند فیلمبرداری فیلم‌های «کوزوو» به کارگردانی میثم هاشمی طبا، «نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی، «شهرک» به کارگردانی علی حضرتی و «تفریق» به کارگردانی مانی حقیقی به دلیل گسترش بیماری متوقف شدند که البته از میان همین چهار پروژه هم «نگهبان شب» و «کوزوو» جزو آثار متاخری هستند که با نادیده گرفتن وضعیت قرمز شهر به تازگی روند کار را تعطیل کرده‌اند. اما سهم سازمان سینمایی در ارائه آمار دقیق درباره وضعیت پروژه‌های در دست تولید چیست؟
سازمان سینمایی آماری از «وضعیت تولید» ندارد!
این سابقه‌ای دو ساله دارد که سازمان سینمایی اطلاعاتی از روند تولید فیلم‌ها ارائه نمی‌کند. پیش از این بنیاد سینمایی فارابی به عنوان یکی از بازوهای اجرایی سازمان سینمایی در هر فصل گزارشی از روند تولیدات سینمایی منتشر می‌کرد اما از اوایل سال ۹۷ به ناگاه روند انتشار این گزارش‌ها متوقف شد و سازمان سینمایی هر بار در پی پی‌گیری‌های مهر پاسخی قانع کننده ارائه نداد.
هرچند سایت سازمان سینمایی بخشی را به عنوان «گزارش تولید» اختصاص داده است اما با مراجعه به این سامانه آنچه پیش روی شما نمایان می‌شود گزارشی مربوط به تاریخ ۰۹/۰۹/۹۹ است که از آن زمان تاکنون به روز نشده است. به نظر می‌رسد هیچ مرجع جدی برای آگاهی از پروژه‌های در حال تولید به ویژه در این چند ماه پر چالش وجود ندارد و البته این مغایر با شعار «شفافیتی» است که سکان‌داران این سازمان سر می‌دهند.
از زمان توقف انتشار این آمار خبرنگار مهر برای دومین بار، برای احصای آمار رسمی درباره پروژه‌های در حال تولید به پیگیری از سازمان سینمایی پرداخت که نتیجه این پیگیری‌ها تقریباً «هیچ» بوده است!
سازمان سینمایی در پاسخ به پیگیری مهر، نه تنها حاضر به ارائه آماری دقیق از وضعیت پروژه‌های در دست تولید در ماه‌های اخیر نشد، که تنها به ارسال متنی کوتاه و کلی به نقل از بهمن حبشی اکتفا کرد که به این شرح است؛ «بهمن حبشی مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم گفت: طبق پیگیری‌هایی که از پروژه‌های در حال فیلمبرداری داشتیم مطلع شدیم اطلاعیه سازمان سینمایی در خصوص لزوم تعطیلی فیلمبرداری در شهرهای قرمز را رعایت کردند. پیرو اطلاعیه هفته گذشته که خانه سینما هم بر لزوم رعایت آن تاکید کرد خوشبختانه تهیه کنندگان با مسئولیت پذیری که برای حفظ سلامت همکارانشان داشتند نسبت به رعایت آن اقدام کردند.»
فارغ از اظهارنظر کلی بهمن حبشی و نداشتن آمار دقیق برای صحت‌سنجی مدعای مطرح شده در این اظهارنظر، نکته عجیب‌تر این است که به نظر می‌رسد برخلاف گفته این مدیر سازمان سینمایی، هنوز در گوشه و کنار شهر تهران به‌عنوان یکی از مهمترین کانون‌های شیوع کرونا در کشور، همچنان چراغ برخی دوربین‌های فیلمبرداری روشن است و گروه تولید مشغول فعالیت در وضعیتی پرریسک برای کلیه عوامل هستند.
شنیده‌ها از بدنه سینما و فعالان سینما حاکی از این است که بخش عمده‌ای از آثار که شامل سریال‌های شبکه خانگی هم می‌شود همچنان در حال پیگیری و فیلمبرداری هستند که برخی از آنها شرایط بحرانی‌ای را نیز تجربه می‌کنند. امیرحسین قاسمی صداگذار سینما در گفتگو با خبرنگار مهر به ارائه ابعادی تازه از این ماجرا پرداخت.
ابتلای ۲۲ نفر از عوامل یک فیلم در حال تولید، به کرونا!
امیرحسین قاسمی صداگذار سینما درباره وضعیت فعالیت این روزهای خود و دیگر هم‌کارانش در پروژه‌های سینمایی گفت: این روزها مشغول صداگذاری «لاکپشت و حلزون» هستم که در استدیو با رعایت موارد بهداشتی کارها را انجام می‌دهیم اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این روزها گروه تولید فیلم‌ها در خطر بسیاری هستند. می‌دانم صاحبان دو پروژه حدود سه روز است که کار را تعطیل کرده‌اند چون نمی‌شود ماجرای کرونا را شوخی گرفت اما با این حال برخی دیگر مشغول کار هستند. حتی برخی از بزرگان سینما که ما سال گذشته آنها را از دست دادیم در روند فیلمبرداری دچار بیماری شدند.
وی افزود: برخی پروژه‌ها مسئول کنترل پروتکل‌های بهداشتی هستند ولی به هر حال حضور آن مسئول هم نمی‌تواند جلوی بیماری بچه‌ها را بگیرد، آنها هفته‌ای یک‌بار تست می‌گیرند و وقتی متوجه می‌شوند کسی مبتلاست به او می‌گویند چند روزی سرکار نیاید اما ممکن است فرد بیمار پیش از آن چندین نفر را آلوده کرده باشد این موضوع به ویژه در پروژه‌هایی که سیاهی لشکر دارند به مراتب خطرناک‌تر است. بنابراین نمی‌شود جلوی بیماری را گرفت برای مثال من شنیدم در یکی از فیلم‌ها ۲۲ نفر از عوامل به بیماری کرونا مبتلا شدند. کنترل این بیماری در پروژه‌ها به ویژه در شهرهایی که وضعیت قرمز دارند کار سخت‌تری است.
قاسمی بیان کرد: به دلیل هزینه‌های زیاد ساخت نمی‌شود کار را تعطیل کرد. تصور کنید به سختی پنجاه نفر را برای ساخت یک فیلم جمع کنید چگونه می‌شود به راحتی این پروژه را بعد از آغاز کار تعطیل کرد؟ تهیه‌کننده هم راغب به تعطیلی نخواهد بود اما برای حفظ سلامت عوامل تولید پروژه باید کار تعطیل شود در این شرایط بچه‌های تولید به خاطر وضعیت خاص خود ممکن است در آن چند روز تعطیلی، سر کار دیگری بروند، در همان پروژه بیمار شوند و این بیماری را به کار شما هم بیاورند، به هر حال نمی‌شود بچه‌ها را ایزوله کرد. می‌خواهم بگویم شرایط پیچیده‌ای حاکم است.
این صداگذار مطرح کرد: از سوی دیگر این تعطیلی‌ها به بچه‌های سینما ضربه می‌زند و در این مورد باز هم بچه‌های تولید بیشترین آسیب را می‌بینند. چون بچه‌ها امنیت شغلی ندارند حتی پیش از کرونا هم امنیت شغلی نداشتند اما با وجود بیماری هم بچه‌ها دوست دارند سر کار باشند. ما می‌دانیم این شرایط برای همه مردم وجود دارد و نمی‌توانند کارشان را تعطیل کنند. مگر اینکه حکمی کلی برای تعطیلی همه فعالیت‌ها وجود داشته باشد برای مثال در حال حاضر هر چند ابلاغ شده که پروژه‌های سینمایی و سریال‌ها باید روند کار را متوقف کنند اما من بعید می‌دانم اکثریت این کار را کرده باشند.
وی توضیح داد: این روزها بازار کار سریال‌های نمایش خانگی هم داغ است و بچه‌های سینما به سمت ساخت این سریال‌ها هجوم برده‌اند که تعداد عوامل تولید در این پروژه‌ها خیلی بیشتر است. صاحبان این سریال‌ها واقعاً چگونه دست به تعطیلی پروژه بزنند؟ اصلاً یک هفته هم تعطیل کنند مگر با تعطیلی یک هفته‌ای مسأله حل می‌شود؟ مگر اینکه واکسیناسیون عمومی شتاب پیدا کند.
قاسمی در پایان با بیان اینکه هرچند سینماها تعطیل هستند اما تولیدات همچنان ادامه دارند عنوان کرد: واقعاً نمی‌دانیم آینده این پروژه‌ها چه می‌شود.
