انتقادها در زمینه اقدامات دیرهنگام دولت برای تامین واکسن کرونا منجر به این شد که ستاد ملی مقابله با کرونا چندی پیش اعلام کند که بخش خصوصی می‌تواند از طریق قانونی و با مجوزهای وزارت بهداشت واردات واکسن‌های کرونا را انجام دهد. افزایش انتقادها در زمینه تاخیر در واکسیناسیون کادر درمان واکنش رئیس جمهور را در پی داشت به طوری که حسن روحانی دو روز قبل با اشاره به اینکه ظاهراً حافظه برخی ضعیف شده است، خاطر نشان کرد: زمانی که به دنبال خرید واکسن از روسیه و چین بودیم، کسانی پشت تریبون اعلام کردند که اگر از روسیه و یا چین واکسن بیاورید، این واکسن را نمی‌زنیم و حتی برخی تشکل‌های پزشکی نامه نوشتند که از روسیه و چین واکسن نیاورید، چرا که خطرناک است.
روحانی افزود: آن روزی که به دنبال تهیه واکسن بودیم، برخی در این رابطه تزلزل ایجاد کردند و امروز همان افراد که می‌گفتند این واکسن را نخرید به ما می‌گویند که چرا واکسن کم خریدید یا چرا زودتر خریداری نکردید.
رئیس جمهور با بیان اینکه امروز تهیه واکسن یک امر ضروری است، اظهار داشت: البته واکسنی که خریداری می شود، حتماً باید وزارت بهداشت و درمان آن را تأیید کند.
*سه راه پیش رو برای تامین واکسن
چندی پیش با شیوع بیماری کرونا در سراسر جهان و همه گیر شدن این بیماری، بسیاری از کشورها تلاش کردند تا از هر طریق ممکن اقدام به تولید واکسن کرونا یا خرید آن کنند که در همین راستا نیز وزات بهداشت برنامه‌ریزی را برای تامین واکسن انجام داد.
در آن دوران، سعید نمکی وزیر بهداشت با تشریح اقدامات وزارت بهداشت در زمینه تامین واکگسن کرونا اظهار داشت: واکسن را به عنوان یک محور، دنبال کردیم و بر روی 5 پلتفرم که در دنیا برای ساخت واکسن کار می کنند، از ماه ها پیش کارمان را شروع کردیم که سه پلتفرم به نتیجه می رسد و تردید نداریم با لطف ویژه خداوند تا بهار سال آینده، واکسن ساز معتبر دنیا خواهیم بود.
وی افزود: راه دیگری نیز برای تامین واکسن در پیش گرفته ایم که شامل تولید مشترک با یک کشور دیگر است البته با دو سه کشور کار کرده ایم و آنها هم به صحنه آمده اند. راه سوم تامین واکسن، خرید واکسن تا قبل از رسیدن واکسن داخلی و تولید مشترک برای گروه های هدف نیازمند واکسن مانند کادر بهداشتی و درمانی، جمعیت بالای ۶۵ سال، بیماران خاص و گروه های دیگر دارای اولویت است که در این زمینه نیز مذاکرات متعددی کرده ایم و رییس جمهور نیز دستور اکید داده اند و بانک مرکزی ارز مورد نیاز را تامین کرده و کار را پیش می بریم.
*ورود واکسن روسی به کشور
با به نتیجه رسیدن اثربخشی واکسن‌های روسی و چینی کرونا وزارت بهداشت اعلام کرد که اقدام به خرید واکسن از این کشورها کرده است و به زودی واردات این واکسن‌ها انجام خواهد شد. سفر وزیر امورخارجه کشورمان به مسکو، نقطه شروع واکنش‌های منفی نسبت به واکسن کرونا بود. محمدجواد ظریف درحالی از تایید واکسن روسی در ایران خبر داد که یک روز بعد از این اعلام، محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی، کار را تمام شده اعلام کرد و اطلاع داد که ۲ میلیون دوز از اولین محموله واکسن روسی کرونا تا قبل از ۲۲ بهمن‌ماه وارد کشور می‌شود.
این اظهارات مسوولان بلافاصله با واکنش برخی از پزشکان و مسوولان مواجه شد و آنها اعلام کردند که از تزریق واکسن روسی اجتناب خواهند کرد!
*شانس بد مردم ایران!
مینو محرز عضو کمیته مشورتی ستاد ملی مقابله با کرونا نیز در آن زمان با طرح این سوال که «از چه زمانی سازمان غذا و داروی کشور جزو منابع بین‌المللی شده؟» جمله معروف خود مبنی‌بر اینکه من واکسن روسی تزریق نمی‌کنم را گفت و ادامه داد: «سازمان غذا و داروی ایران زمانی می‌تواند دارو و واکسنی را تایید کند که پیش از آن دارو یا واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته باشد. وقتی دارو یا واکسنی هنوز مورد تایید هیچ منبعی نیست، سازمان غذا و داروی داخلی نمی‌تواند آن را تایید و توزیع کند. وقتی هنوز هیچ اطلاعاتی از واکسن درز نشده، بر حسب چه فرآیندی آن را تایید می‌کنند؟»
وی واردات واکسن کرونای روسی به کشور را از شانس بد مردم ایران دانست و تاکید کرد: «در حال حاضر به هیچ عنوان از این انتخاب راضی نیستم و من به‌عنوان یکی از اعضای کادر درمان این واکسن را تزریق نمی‌کنم.»
*اظهارنظر سلیقه‌ای، وجهه علمی و فنی نخواهد داشت.
در ادامه، این اظهارنظرات وارد فاز دیگری شد، سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به این سخنان با بیان اینکه خانم محرز شأنی برای ارزیابی واکسن‌های دیگر ندارند، چنان‌که ورودی در این موضوع هم نداشته‌اند، گفت: «ایشان اگر مطالعه‌ای در این زمینه دارند، مثل کارآزمایی بالینی واکسن ایرانی که انجام می‌دهند، می‌توانند به سازمان غذا و دارو جهت بررسی ارائه دهند. در غیر این صورت، اظهارنظر سلیقه‌ای، وجهه علمی و فنی نخواهد داشت.»
*آزمایش اسپوتنیک وی روی ۴۰ هزار نفر
روسیه اولین کشور در جهان بود که در مرداد ماه سال جاری واکسن کووید۱۹ساخت خود را بعد از آزمایش فقط روی چند نفر تایید کرد. واکسن کرونا موسوم به اسپوتنیک وی روی ۴۰ هزار نفر آزمایش شد. از جمله افرادی که این واکسن به آنها تزریق شده، دکتر الکساند گینسبورگ رییس انستیتو گامالیا و دیگر دانشمندان این انستیتو بوده‌‌اند. با این حال متخصصان به آنها انتقاد کرده‌اند که عجولانه تلاش کرده‌اند آزمایش روی انسان را جلو بیندازند. البته دختران ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه و «سرگئی شایگو» وزیر دفاع این کشور نیز واکسن را دریافت کردند.
*چالش واکسن خارجی نمی‌زنیم!
دبیرکل خانه پرستار، رئیس روابط عمومی سازمان نظام پزشکی و نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، از جمله افراد بودند که در آن دوران، مخالفت خود را با تزریق واکسن روسی اعلام کرده‌اند.
دبیرکل خانه پرستار یکی از منتقدان این واکسن بود و گفت: «واکسن روسی کرونا هنوز مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار نگرفته است. کادر درمان از جمله پرستاران جزو گروه پرخطر محسوب می‌شوند و اولین گروهی هستند که باید واکسن کرونا به آنها تزریق و به شکلی بر روی آنها تست شود.»
«شریفی‌مقدم» با تاکید بر اینکه حاضر به تزریق واکسن روسی کرونا نیستم، تصریح کرد: «این حق کادر درمان و پرستاران نیست که واکسنی به آنها تزریق شود که هنوز تاییدیه سازمان بهداشت جهانی را ندارد، چه واکسن روسی باشد و چه واکسن کوبایی.»
*مسؤولیت هر نوع واردات واکسن و تزریق آن با وزارت بهداشت است
حسین کرمانپور مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان نظام پزشکی نیز ضمن واکنش نسبت به خبر واردات واکسن روسی، با بیان اینکه واکسن کرونا باید تاییدیه سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی کشور را داشته باشد، گفت: «مسؤولیت هر نوع واردات واکسن و تزریق آن با وزارت بهداشت است و طبیعتا کسانی که نخواهند واکسن مصوبه سازمان بهداشت جهانی را داشته باشند، باید مسؤولیت آن را بپذیرند و بقیه هم این واکسن را تزریق کنند.»
*رد واکسن ساخت روسیه
سیدعلی فاطمی نایب‌رئیس انجمن داروسازان ایران نیز معتقد است درباره واکسن‌هایی که ایران در تلاش است از چین، هند، روسیه و کشورهای دیگر خریداری کند، هنوز اطلاع دقیقی در خصوص مطالعات بالینی آنها منتشر نشده و ما نمی‌دانیم که این واکسن‌ها فاز سوم مطالعات را پشت سر گذاشته‌اند یا نه.
در ادامه این جنجال نیز سازمان نظام پزشکی اعلام کرد که ۹۸ تن از اعضای مجمع عمومی این سازمان در نامه‌ای به حسن روحانی رئیس‌جمهور خواستار «بررسی بیشتر برای خرید واکسن مطمئن و معتبر کرونا» شده‌اند.
نویسندگان این نامه با رد واکسن ساخت روسیه گفتند: «واکسن مذکور توسط هیچ یک از منابع معتبر جهانی تایید نشده است و اثربخشی و بی‌خطری آن توسط مجامع جهانی و حتی شخصیت‌های علمی ستاد کرونا هم مورد تشکیک قرار گرفته است.»
*واکسن آزموده نشده روسی!
محمود صادقی نماینده پیشین مجلس نیز در این باره نوشت: «واکسن کرونا آینه‌ای دیگر از سیاست و زندگی ما است؛ در حالی که آمار رسمی روزانه قربانیان بین ۳ رقمی و ۲ رقمی در نوسان است، واکسن آزموده شده فایزر را رد می‌کنیم، چون آمریکایی است! بعد خبر می‌دهیم عن قریب واکسن ایرانی را می‌سازیم. بعد پناه می‌بریم به واکسن آزموده نشده‌ی روسی!»
* حالا واکسن بخرید!
با گذشت چند روز از این انتقادها «لنست» یکی از معتبرترین مجله‌های پزشکی نوشت که واکسن توسعه داده روسیه علیه ویروس کرونا بی‌خطر و ایمن است. پس از انتقادها به دلیل استفاده و تزریق زودهنگام واکسن اسپوتنیک V روسیه ، اکنون نتایج بررسی فاز سوم آزمایش‌ها نشان می‌دهد این واکسن ٩١.۶ درصد در برابر ویروس کرونا موثر است.
هنوز چندی از ماجرای واکسن روسی نمی‌زنیم نگذشته بود که سازمان نظام پزشکی به همراه رییس مجمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی ایران در صف درخواست کنندگان واکسن خارجی قرار گرفتند و در نامه‌ای به حسن روحانی، رییس جمهور، با تاکید بر اینکه امروز «خرید واکسن نیازی حیاتی و ضروری است»، اعلام کردند باید به این موضوع «صرفا بر اساس نگرشی علمی» و «فارغ از مسائل سیاسی» پرداخته شود.
در این نامه که روز یکشنبه ۲۱ دی ماه در رسانه‌های ایران منتشر شد، با اشاره به آغاز واکسیناسیون کرونا در «بسیاری از کشورهای منطقه و جهان»، تنها راه غلبه و قطع زنجیره بیماری کرونا «تامین سریع و استفاده از واکسن مناسب و موثر بر اساس اولویت‌های تعیین شده» دانسته شده است.
محمدرضا ظفرقندی، رییس کل سازمان نظام پزشکی ایران، مصطفی معین، رییس شورای عالی، عباس آقازاده مسرور، رییس مجمع عمومی این سازمان، و ایرج فاضل، رییس مجمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی ایران امضاکنندگان این نامه بودند.
