لیلا ماهر روانشناس و عضو رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه تعلیم و تربیت خبرگزاری فارس در رابطه با ضرورت برگزاری کنکور، اظهار داشت: اگر علم شما مورد ارزیابی قرار نگیرد آیا به همان اندازه کوشش می‌کنید؟ اگر دلیلی برای یادگیری نداشته باشید، مطالعه می‌کنید؟ پس تا به اینجا کنکور، دلیل تلاش برای درس خواندن و یادگیری است.
وی افزود: اگر کنکور نبود ما آن همه کتاب را، فقط گردگیری می‌کردیم نه مطالعه. همچنین ما برای پیشرفت به هدف نیاز داریم.
این عضو رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران گفت: درواقع کنکور، یادگیری و یادآوری در شرایط پرفشار است که در حال حاضر به یکی از معتبرترین روش‌ها برای سنجش یادگیری داوطلبان تبدیل شده و اینکه این فرایند سنجش یادگیری در یک نیم‌روز و ظرف چهارساعت انجام شود، لزوماً روش مناسبی نیست.
* متأسفانه کنکور ظرفیت کمی در تشخیص داوطلبان مستعد دارد
وی تصریح کرد: در بسیاری از روش‌های آموزش عالی می‌بینیم که یک فرآیند چهارساله تعیین می‌شود که متقاضی طبق آن در چه رشته‌هایی وارد شود و طی آن، مجموع نمرات مثلاً درس مرتبط با رشته‌ای که می‌خواهد به آن وارد شود، یا میانگین معدل او در چهار سال آخری که تحصیل کرده، مبنا قرار گیرد.
این عضو رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران عنوان کرد: متأسفانه کنکور ظرفیت کمی در تشخیص داوطلبان مستعد دارد. زمانی که بچه‌ها کوچک هستند، تربیت‌شان می‌کنیم که بروند و برای خودشان دوست پیدا کنند، با محیط ارتباط برقرار کنند و کشف کنند. درحالی‌که بعد از ورود به مدرسه، می‌خواهیم که دانش‌آموز خوب و ساکتی باشد. با هر کسی ارتباط برقرار نکند و حواسش به درسش باشد و این ذهنیت را از همان دوران بچگی در ذهن پرورش می‌دهیم که اگر می‌خواهی موفق شوی، باید از حالا تلاش کنی تا یک روزی در کنکورت موفق شوی.
ماهر افزود: کافی است دانش‌آموزی که ۱۲سال مستمر تلاش کرده، در روز کنکور، نتواند اضطراب خود را مدیریت کند، آن وقت تمام این ۱۲سال تلاش به باد می‌رود. رویکرد کنکور فقط آموزش است، آن هم از نوع تست زنی. در حالی که رویکرد مدرسه آموزش، فرهنگ و تربیت است؛ بنابراین کنکور، استرس زاست و آسیب‌های روحی و روانی در خانواده‌ها ایجاد می‌کند.
این عضو رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران به معایب کنکور اشاره کرد و گفت: یکی از معایب اتلاف منابع انسانی پشت کنکوری‌ها در هر سال است. یعنی افرادی‌که یک سال دیر وارد دانشگاه می‌شوند، پس یک سال دیر وارد بازار کار می‌شوند و یک‌سال دیرتر فارغ‌التحصیل می‌شوند، و سوال این‌جاست که با این تأخیر یک ساله چه مقدار نفرساعت کار در کشور ما هدر می‌رود؟
وی افزود: از نظر علم ارزشیابی هر آزمون باید روایی داشته باشد. روایی می‌گوید از همه آن مباحثی که درس داده شده باید سؤال طرح شود؛ اما کنکور آزمونی نیست که جمیع اهداف آموزشی را پوشش بدهد و اصطلاحاً می‌گوییم کنکور روایی بالایی ندارد.
* آزمون‌های آموزش و پرورش هیچ تطبیقی با آزمون کنکور ندارد
ماهر با بیان اینکه آزمون‌های آموزش و پرورش هیچ تطبیقی با آزمون کنکور ندارد، افزود: دانش‌آموز بیش از یک دهه با آزمون تشریحی کوتاه پاسخ و «جای خالی را کامل کنید» و «رسم کنید» و این‌ها روزگار گذرانده و در آخر با آزمون چهار گزینه‌ای کنکور مواجه می‌شود.
این عضو رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران اضافه کرد: موضوع بعدی بحث این است که کنکور فقط سالی یک‌بار است! آزمونی که سالی یک‌بار باشد به خودی خود استرس‌زا است. آزمونی که فرصت جبرانش فقط سال بعد است، قاعدتاً داوطلب را با استرس نتیجه درگیر می‌کند. حال فرض کنید مشکل خاصی مثل مریضی و از دست دادن عزیزان هم برای داوطلب در سال کنکور ایجاد شود که واقعاً مدیریت این اوضاع را دشوارتر می‌کند.
وی گفت: اگر پای درد دل و صحبت بچه‌ها و خانواده‌هایشان بنشینیم می‌بینیم بسیاری از این‌ها در پایان کنکور احساس سرکیسه‌شدن می‌کنند؛ یعنی احساس می‌کنند که کلاه گشادی سرشان رفته و پولشان خورده شده است و متأسفانه باید قبول کنیم که این احساس واقعیت دارد و درست است.
ماهر با اشاره به اینکه صحبت از مسائل اقتصادی آموزشی در سال کنکور و مثال‌های دردناک آن بسیار زیاد است، گفت: پیشنهاد بنده به عنوان یک روانشناس و در ارتباط نزدیک با دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان این هست که واقع بینانه به آینده فرد و استعدادیابی دانش‌آموزان نگاه کنند.
این عضو رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران تصریح کرد: از سنین پایین‌تر از دوران متوسطه اول سعی شود، به کمک مدرسه، روانشناس و با همراهی و پیگیری خانواده، استعداد دانش‌آموز شناسایی شود تا کمک به قدم برداشتن فرد در مسیر استعدادش شود.
وی ادامه داد: زیرا اگر دانش‌آموز در کنکور هم رتبه مطلوب کسب نکند اما راه پیش رو برایش معلوم هست و بهتر می‌داند که به کجا می‌خواهد برسد و برای چه چیزهایی باید تلاش بکند. ما به جای اینکه صرفاً برای کنکور سرمایه‌گذاری کنیم، بهتر است برای کشف و شناسایی استعداد دانش آموز سرمایه‌گذاری کنیم.
ماهر در پایان گفت: متأسفانه مدارس و دانشگاه‌های ما کارمند تربیت می‌کنند نه کارآفرین. ما بیاییم آن کسی و یا عضوی باشیم برای تربیت کارآفرینان. زندگی سالم و داشتن روان سالم، ارتباطی با کسب رتبه ایده‌آل در کنکور ندارد. کنکور یک رقابت بی‌‌رحم است.
