درحالیکه فقط حدود 3 ماه تا انتخابات 28 خرداد 1400 ریاستجمهوری باقی مانده، امّا هنوز فضای سیاسی در کشور متناسب با این فاصله زمانی، انتخاباتی نشده است؛ با این حال نظرسنجیهای انتخاباتی نشان میدهد که تمایل مردم به حضور در انتخابات نه تنها به سردی نسبی فضای سیاسی نیست، بلکه اعداد و ارقام نسبتاً امیدوارکنندهای را نشان میدهد.
برمبنای نظرسنجی کشوری یکی از مراکز معتبر نظرسنجی که اخیراً و در بهمن ماه انجام شده، بیش از 48 درصد مردم از هماکنون گفتهاند که قطعاً یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت خواهند کرد. همچنین بیش از 30 درصد مردم هم گفتهاند که یا تصمیمی نگرفتهاند (نزدیک 20 درصد) و یا به احتمال زیاد یا کم در انتخابات ریاستجمهوری شرکت خواهند کرد. بدین ترتیب احتمال حضور مردم در انتخابات نسبت به ماههای پیش، یعنی آذر و پیش از آن به نحو مناسبی رشد داشته است.
یک مرکز معتبر دیگر هم اخیراً نظرسنجی مشابهی انجام داده است که نتایج آن به نظرسنجی فوق بسیار نزدیک است و تنها در حدود یک درصد با آن تفاوت دارد.
اگرچه هنوز فرصت حدود 2 ماه تا ثبت نام نامزدهای ریاستجمهوری باقی است و تا این لحظه غیر از افراد بسیار معدودی که از سوی برخی کارشناسان نامزدهای درجه اولی محسوب نمیشوند اعلام کاندیداتوری نکردهاند، امّا درباره اقبال به کاندیداهای احتمالی نیز یک مرکز نظرسنجی، نظرات مردم را اخذ کرده است. در این نظرسنجی از کسانی که گفته بودند قطعاً یا به احتمال زیاد در انتخابات شرکت میکنند پرسیده شده است که احتمالاً به چه کسانی رأی میدهید و یا به چه کسانی اصلاً رأی نخواهید داد؟
انتخاب گزینه «اصلاً رأی نمیدهم» یک فاکتور مهم در این نظرسنجیهاست که از آن به «ظرفیت منفی» نامزدها در انتخابات یاد میشود و بعضی تحلیلگران معتقدند که حتی از «حتماً» یا «به احتمال زیاد رأی میدهم» نیز از جهاتی اهمیت بالاتری دارد.
طبق نظرسنجی این ارگان، آقایان محمدجواد ظریف و علی لاریجانی دارای بالاتری ظرفیت منفی در بین 13 نام درج شده در این فهرست هستند. 30.7 درصد از شرکتکنندگان در نظرسنجی گفتهاند که اصلاً به آقای ظریف رأی نمیدهند و این عدد برای آقای علی لاریجانی 30.5 است. بعد از آقایان ظریف و علی لاریجانی، نام آقای محسن رضایی قرار دارد که 26.3 درصد از پرسششوندگان گفتهاند که «اصلاً» به او رأی نخواهند داد. و بعد از او آقای محسن هاشمی با 23.3 درصد رأی منفی در رتبه چهارم قرار دارد.
8.3 درصد مصاحبهشوندگان گفتهاند که به احتمال زیاد و 13.6 درصد گفتهاند که تا حدی احتمال دارد که به آقای لاریجانی رأی بدهند. اما در مقابل 14.2 درصد نیز گفتهاند که به احتمال زیاد و 14 درصد نیز گفتهاند تا حدّی احتمال دارد که به آقای ظریف رأی بدهند.
آقایان رضا اردکانیان، سعید جلیلی، سیدحسن خمینی، ابراهیم رئیسی، محمدباقر قالیباف، حسین دهقان، علی لاریجانی، محمدجواد ظریف، محسن رضایی، محمدرضا عارف، محسن هاشمی، علی نیکزاد و سعید محمد افرادی هستند که در این نظرسنجی راجع به آنها نظرخواهی شده است.
آقای رئیسی در این نظرسنجی غیر از آنکه کمترین ظرفیت منفی (8.1 درصد) را دارد، بیشترین ظرفیت مثبت را هم به خود اختصاص داده است. به نوعی که 43.4 درصد گفتهاند که حتماً به او رای میدهند و 16.1 درصد نیز گفتهاند که تا حدی احتمال دارد که به او رای بدهند. همچنین 6.7 درصد نیز گفتهاند که به احتمال کم به او رای خواهند داد. از این منظر آقای سیدحسن خمینی با 29.5 درصد افرادی که گفتهاند به احتمال زیاد به او رای خواهند داد در رتبه دوم است و پس از او آقای قالیباف با 21.5 درصد در رتبه سوم قرار دارد. با این حال اگر دو گزینهی «زیاد» و «تاحدی» را جمع کنیم، آقای قالیباف با مجموع 43.1 درصد (21.5 زیاد و 21.6 تا حدی) از آقای سیدحسن خمینی با مجموع 45.1 درصد (29.5 درصد زیاد و 15.6 درصد تا حدی) فاصله کمی دارد. اگرچه نه آقای سیدحسن خمینی و نه آقای قالیباف هیچکدام فعلاً ادعایی درباره نامزدی انتخابات ندارند.
در این نظرسنجی سعید محمد و علی نیکزاد با 69.3 درصد رتبه اول را در ناشناختهبودن نزد سوالشوندگان دارند. به این معنا که 69.3 درصد افراد گفتهاند که آنها را نمیشناسند. آقای قالیباف از این منظر شناختهشدهترین فرد از این لیست است (فقط 7.3 درصد گفتهاند که او را نمیشناسند) و پس از او آقای رئیسی با 13.8 درصد قرار دارد.
به گزارش تسنیم موسسه نظرسنجی ایسپا نیز اخیراً در کانال خود اعلام کرده است که از نظر مصاحبهشوندگان آخرین نظرسنجیاش، «عدالت» با اقبال 31.2 درصد آرای مخاطبان، بیشترین محبوبیت را برای تبدیل شدن به اولویت اول نامزدهای انتخابات دارد و پس از آن حمایت از تولید داخلی و بهبود روابط با کشورهای خارجی با 20 درصد در رتبه بعدی قرار دارند. گفتمان آزادی با 3.5 درصد کمترین اقبال را در پاسخهای مصاحبهشوندگان این نظرسنجی یافته است.
به نظر میرسد همانطور که بعضی تحلیلگران نیز پیشبینی میکردند گفتمان عدالت و همچنین آقای رئیسی بیشترین اقبال را دستکم روی کاغذ در این برهه از انتخابات دارند. اگرچه هنوز کمپینهای انتخاباتی آغاز نشده و هنوز هیچکدام از شخصیتهای سیاسی بیشترشناخته شده و برجستهتر اعلام نامزدی نکردهاند. ضمن آنکه با نزدیک شدن هرچه بیشتر به روزهای انتخاباتی، نقش عنصر قدرت سیاستورزی نامزدها در تبدیل محبوبیت اجرایی و گفتمانیشان به رأی انتخاباتی ملموستر و محسوستر میشود.