همزمان با عید بزرگ مسلمانان، مبعث حضرت رسول اکرم (ص)، با تأسی از سیره زندگی حضرت ختمی مرتبت (ص)، در این گزارش شما را با سر فصل‌هایی از شناخت اخلاق اجتماعی رسول الله (ص) آشنا خواهیم کرد. پیامبری که در مهربانی، خوشرویی، خوش‌زبانی زبانزد بودند و خود از نور بودند و نور از ایشان تبعیت می‌کرد.
حجت الاسلام والمسلمین امیر عسگری کارشناس مسائل دینی و قرآنی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران درباره سیره رفتاری پیامبر اکرم (ص) و نوع برخورد ایشان با مردم زمانه خودشان بیان کرد: اولین مولفه در اخلاق پیامبر (ص) خوش اخلاقی ایشان بود. خوش‌اخلاقی، عـنصری کلیدی در دینداری و عاملی مـهم در مـوفقیت انسان است. شاید مهم‌ترین ویژگی رسول خدا (ص) اخلاق برتر اوست که در قرآن نیز به آن اشاره شده است. «به راستی که تو دارای اخلاق عظیم هستی». قرآن با تمجید نرم‌خویی رسـول خدا (ص)، تأکید می‌کند که اگر ایشان تندخو بود، مردم از اطرافش پراکنده می‌شدند.
وی در ادامه گفت: خوش‌اخلاقی، در سیره اجتماعی پیامبر اکرم (ص)، از جایگاه والایی برخوردار است؛ به گونه‌ای که رسول خدا (ص)، هـدف رسـالت خود را کامل کردن ویژگی‌های والای اخلاقی و در روایتی دیگر، کامل کردن خوش اخلاقی دانسته است، تا آنجا که فرمودند: «اسلام همان اخلاق نیکو است». آن حضرت در برخی روایات نیز اخلاق نیک را نصف دین دانسته‌اند.
ین کارشناس دینی با اشاره به اینکه اخلاق نیکو را می‌توان کلید کسب دیگر فـضایل و کـمالات دانست، اظهار کرد: هرکس از این موهبت الهی برخوردار باشد، به راحتی می‌تواند، پله‌های ترقی و پیشرفت مادی و معنوی را طی کند. شاید به همین دلیل پیامبر (ص) فرمودند: «بنده خـدا بـا اخـلاق نیک خود به بزرگ‌ترین درجـات آخـرت و مـنزل‌گاه‌ها و مراتب شریف می‌رسد». اخلاق نیک با رسالت و شریعت ایشان درآمیخته که مؤمن‌ترین افراد را خوش اخلاق‌ترین آن‌ها می‌داند: «اکمل المؤمنین ایمانا احـسنهم خـلقا» و سـنگین‌ترین عمل را در روز قیامت، داشتن اخلاق نیک معرفی می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین عسگری افزود: انسان کـسانی را بـه خود نزدیک‌تر می‌داند که اخلاقشان بهتر باشد، دوست داشتنی‌ترین شما برای من و نزدیک‌ترین شما به من در روز قیامت، خوش اخـلاق‌ترین و مـتواضع‌ترین شـماست.
این کارشناس مسائل دینی و قرآنی به امانتداری پیامبر اکرم (ص) اشاره کرد و گفت: امانتداری پیامبر اکرم (ص) زبانزد عام و خاص بوده و هـست؛ حـتی پیـش از بعثت نیز آن حضرت در میان مردم مکه، با لقب «امین» مشهور بودند؛ بدترین دشمنان ایشان نیز وی را فردی امـین مـی‌شمردند و در امانتداری او تردید نداشتند. هرکس حتی اگر نخ و سوزنی نزد آن حضرت به امانت مـی‌گذاشت، ایـشان آن را بـه وی باز می‌گرداند.
وی ادامه داد: ایشان بر امانتداری تأکید می‌کردند و کسانی را که از این ویژگی بی‌بهره بودند، اساسا بـی‌ایمان می‌دانستند. از نظر پیامبر اکرم (ص) یکی از مهم‌ترین ملاک‌های سنجش و ارزیابی انسان‌ها امانتداری آن‌هاست و به کـثرت نماز، روزه، حج نیست.
حجت الاسلام والمسلمین عسگری درباره بخشندگی حضرت رسول اکرم (ص) ادامه داد: پیامبر اعظم (ص) سرآمد بخشندگان بود. آن حضرت خود به مـردم مـی‌فرمودند «هرکس از ما چیزی بخواهد، از آنچه در اختیار داریم، دریغ نخواهیم کرد». جبرئیل می‌گوید «من همه خانواده‌های روی زمین را بررسی کردم و در میان ایشان، بخشنده‌تر از رسول خدا (ص) نـیافتم». همچنین ابـو سعید خدری می‌گوید «رسول خـدا (ص) بسیار باحیا بود؛ هیچ‌گاه از او چیزی نخواستند، مگر آنکه پاسخ مثبت داد.
یکی دیگر از اخلاق نیک پیامبر اکرم (ص) مهمان نوازی ایشان بود، رفتاری که این کارشناس مذهبی درباره آن گفت: مهمان‌نوازی و آداب مهمان‌داری از مهم‌ترین مسائلی است که در سیره و سخن رسول خدا (ص) به آن توجه بسیار شده است. ایـشان مـی‌فرمودند «مهمان راهـنمای بهشت است». پیامبر اکرم (ص) مهمان را مایه آمرزش گناهان دانسته است. «مهمان به‌همراه روزی خود، وارد خانه می‌شود و هنگامی که از خانه میزبان خارج می‌شود، همه گناهان آن خـانه را بـا خود می‌برد».
همچنین حجت الاسلام والمسلمین عسگری با اشاره به سیره پیامبر اکرم (ص) درباره دوستی و دوستیابی گفت: در زندگی اجتماعی، انسان‌ها نسبت به برخی دیگر انس بـیشتری مـی‌یابند و او را دوست خود برمی‌گزینند. انـتخاب دوسـت در فرآیند زندگی اجتماعی، امری گریزناپذیر است. در اهمیت تأثیر دوست سرنوشت آدمی همین بـس که رسول خدا (ص) فرمودند: «آدمی بر همان دینی است که دوستش بر آن است، پس دقت کنید که چه کسی را به دوستی برمی‌گزیند! اگر در مورد کسی شک داشتید و دیندار بودن او برای شما معلوم نبود، به دوسـتانش بنگرید؛ اگر دوستانش دیندارند، خود او دیندار است.»
حجت الاسلام و المسلمین عسگری یادآور شد: پیامبر اکرم (ص) در سخنی فرموده‌اند «هر کس در پی انجام کاری برای برادر مؤمنش باشد، اما در حق او خیرخواه نباشد، به خدا و رسول خدا خیانت کرده است». آخرین مرتبه خیرخواهی این است که انـسان آنـچه برای خـود دوست دارد، برای برادر دینی خود نیز دوست دارد. رسول خدا (ص) طی فرازی فرمودند «انسان تـا وقتی آنچه برای خود دوست دارد، برای برادر مؤمنش دوست نداشته بـاشد، ایـمان نـیاورده است» و نیز فرمودند «بنده خدا ایمانش کامل نمی‌شود، مگر آنکه اخلاقش را نیکو کند، خشمش را فرو برد و آنـچه بـرای خود دوست می‌دارد برای مردم نیز دوست بدارد؛ کسانی هستند که بدون انـجام اعـمال خـاصی و تنها با خیرخواهی برای مسلمانان، وارد بهشت می‌شوند»
