باز هم ماه پایانی سال شروع شد و بازار کارگران خدماتی داغ.دستفروشی،دادزن، وردست فروشنده، نظافتچی از جمله مشاغلی هستند که هر چه به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شویم مشتری بیشتری دارد.البته که شاید با شیوع کرونا بازار کار این کارگران کمرنگ شده باشد, اما هنوز هم بازار کار آنها داغ است. علاوه بر شرکت های خدماتی که این قبیل خدمات را ارائه می‌دهند, برخی از کارگران هم هستند که در اطراف متروها فعالیت می کنند و و پیشنهادات کاری آنها از قالی شویی و نظافت منزل است تا جابه جایی اسباب کهنه و قدیمی و فروش آنها.
دراین ایام معمولا‌ً تعداد زیادی از کارگران از شهرستان می آیند تا برای شب عید با کسب درآمدی راهی شهر و دیار خود شوند. برخی از این کارگران, کارگران ساختمانی هستند که به دنبال نیافتن شغل مناسب, به سراغ کارگری رفته اند.
این روزها کارگران ساختمانی که اکثراً در ایام پایانی سال بیکار هستند به سمت مشاغل خدماتی رفته اند, هر چه به پایان سال نزدیک می شویم, تقاضای این کارگران برای کار بیشتر است, هرساله این کارگران افزایش دستمزد دارند که ملاک مشخصی ندارد.
تنها کافی است چند دقیقه در اطراف مترو باشی, خواهی دید که کارگرانی که به قصد قالی شویی به خیابان آمده اند, قصد نظافت منازل را دارند. در میان آنها, کارگران کم سن و سال هم دیده می شود, کارگران جوانی که از سربیکاری به سمت کارگری رجوع کرده اند.
یکی از این کارگران که در گوشه ای از میدان حر در اطراف خیابان امام خمینی ایستاده است, خستگی از رویش نمایان است. این کارگر بیان می‌کند: ساعتی 35هزار تومان می‌گیریم و هر چه صاحب خانه تقاضا کند را انجام می‌دهیم. معمولاً‌تمیز کردن یک آپارتمان 75 متری 2 روز زمان لازم دارد.مردم تصور می کنند که بازار کارگران نظافتچی شب عید سکه است. در حالی که اینطور نیست. برخی مردم به کارگر اعتماد نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند که کارشان را خودشان انجام دهند.
این کارگر ادامه می‌دهد: مردم می‌گوید روزی 200تا300هزار تومان درآمد داری. اما به این فکر نمی‌کنند که چقدر دچار آسیب و اذیت می‌شوم. از صبح تا بعدازظهر تنها200تا 300 هزار تومان دستمزد می گیرم. از شهرستان به تهران آمده ام شاید شب عید بتوانم با جیب پرپول به شهرم باز گردم اما با توجه به اوضاع کساد بازار بعید می‌دانم که موفق شوم. تمام کارها از امور شست و شوی دیوار تا تمیز کردن حیاط و جابجایی اسباب و اثاثیه نیز انجام می‌دهم.
*با 200تا300هزار تومان همه کاری می کنیم
کمی آن طرف تر مردی دو زانو روی بلوار کنار خیابان نشسته و بقچه ی کوچکی جلوی زانوهایش است. مسن است و چهره ای رنگ پریده و غبار آلود دارد . از او سوال می کنم که آیا از شهرستان آمده؟ می گوید: محل زندگی ام ورامین است. در طول سال هم به اینجا می آیم. می‌نشینم منتظر تا شاید ماشینی ترمز کند.
وی ادامه می‌دهد: نه مزد خوبی داریم نه بیمه ، از پاداش و عیدی هم که خبری نیست ، اگر بلایی سرمان بیاید معلوم نیست سرنوشت همسر و فرزندمان می شود. روی داربست رفتن و کار کردن در بلندی آسان نیست ، اما کارگران فصلی چاره ای جز این ندارند که با وجود همه سختی ها تن به کاری بدهند تا بتوانند امرار معاش کنند.
پیرمرد تأکید می کند : این ماجرای هر روز کارگرانی است که کنار جدول خیابان و میدان اصلی شهر نشسته اند و منتظر نیش ترمز خودرو و رهگذری هستند که تقاضای کارگر کند، رقابتشان در ظاهر به زوربازویی است که دارند و به ازای آن نان سفره‌هایشان را تأمین می کنند. اما در شب عید این ماجرا شدید تر می‌شود و رقابت بین افراد برای مشغول شدن بیشتر و بیشتر می‌شود.
*عدم نظارت بر عملکرد شرکت‌های خدماتی
در این میان شرکت های خدمات نظافت هم از بازار شب عید بی بهره نیستند. با یکی از این شرکت های خدماتی تماس می‌گیرم. اپراتور یا منشی شرکت پاسخگوست. از او می پرسم برای کار منزل وضعیت به چه صورت است. بیان می‌کند: کارگر زن با مرد تفاوت دارد.اما به کارگر ساده برای 8ساعت در روز 200 هزار تومان و کارگرماهر برای کار در منزل 220هزار تومان باید پرداخت شود که 40 درصد آن سهم شرکت است چرا که هزینه جای خواب و غذا بر عهده شرکت است.
مسئول این شرکت از کاهش تقاضا به خاطر کرونا خبر می دهد و می گوید: هر سال شب عید، خیلی سرمان شلوغ بود اما امسال، 40تا 50درصد، کار ما کم شده؛ اصلاً مردم برای نظافت تماس نمی‌گیرند؛ خانه‌ها که اصلاً مشتری نداریم، جرئت نمی‌کنند کسی را داخل خانه راه بدهند، چند مشتری معدودی هم که داریم از شرکت‌ها و ادارات هستند؛ امسال استخدام جدید نداریم؛ در ضمن ما زنان بالای 40سال را اصلاً استخدام نمی‌کنیم؛ مگر اینکه سابقه کار خیلی خوبی داشته باشند وگرنه ترجیح ما نیروهای جوان زیر 40سال است که توان هشت ساعت کار بدنی را داشته باشند. البته آنهم مصاحبه حضوری و گزینش دارد.
شرکت دیگر هم درباره نیروی خدماتی می‌گوید: برای 8ساعت کار در منزل 200هزار تومان است که تمام کارها از جمله سرامیک شویی، کابینت شویی،دیوارشویی،نصب پرده را بر عهده دارد. به عبارتی هر کاری که صاحب‌خانه‌ها این روزها طلب می‌کنند را این کارگر انجام می‌دهد.
مدیر یکی از شرکت‌های خدماتی نظافتی بیان می کند:شرکت ما دارای سابقه‌ای 10 ساله در این کار است و حالا دیگر شناخته شده‌ایم و مشتری‌های ثابت زیادی داریم که به کارمان اعتماد دارند. نحوه کار ما به این صورت است که مشتریان تماس می‌گیرند و سفارش کار می‌دهند و ما هم با کارگر هماهنگ می‌کنیم و به او معرفی نامه می‌دهیم تا برای نظافت به محل مورد نظر برود.برای کارگران مرد200هزار تومان برای 8ساعت کار کردن و برای 8ساعت کارکردن برای کارگر زن, این رقم 215 هزار تومان است که البته خانم ها همه کارها را نمی توانند انجام دهند.
کارگران شرکت‌های نظافتی با وجود داشتن کار دشوار اما از بیمه برخوردار نیستند. در شرایطی که یک سرماخوردگی ساده به راحتی 100هزار تومان هزینه برمی دارد، حسابش را کنید که با مشکلاتی نظیر دردهای استخوانی و مفصلی که دیر یا زود گریبانگیر این قشر می‌شود، با آن هزینه‌های کمرشکن رادیوگرافی و ام‌آر‌آی، چه باید کرد؟
یکی از دست‌اندرکاران شرکت‌های خدماتی نظافتی درباره عدم بیمه کارگران خدماتی می‌گوید:متأسفانه کارگرانی که از طریق این شرکت‌ها به فعالیت مشغولند به دلیل اینکه کار مشخص و ثابتی ندارند و در بیشتر موارد به صورت دوره‌ای و در فواصل مختلف به این کار اشتغال دارند، امکان برخورداری از بیمه را ندارند. در این رابطه ما بارها و بارها تلاش کرده‌ایم که از طریق بیمه‌های مختلف برای بیمه این کارگران اقدام کنیم اما امکانپذیر نشده است.
به گزارش تسنیم اما به راستی چه نهادی بر نحوه عملکرد این موسسات نظارت دارد, پرداخت 40درصد حق الزحمه به نیروی کار درست است؟بیمه نشدن کارگران خدماتی برعهده کیست؟
